اسلام و نیازهای زمان

اسلام و نیازهای زمان که به اسلام و مقتضیات زمان نیز شناخته شده، نام کتابی دو جلدی از مرتضی مطهری است که از مجموع بیست و شش سخنرانی وی گرفته شده‌است. سؤال اصلی که مطهری در این کتاب در پی پاسخ دادن به آن برمی‌آید این است که: «آیا اسلام دینی برای تمام اعصار است و احکام اسلامی نیازهای زمان و شرایط مختلف را مورد توجه قرار داده‌است؟»[1] مطهری تنظیم این کتاب را به سید علی خامنه ای سپرد ولی خامنه ای پس از مدتی به دلیل عدم فرصت کافی برای این کار، کتاب را به وی بازگرداند.[2]

اسلام و نیازهای زمان
نویسنده(ها)مرتضی مطهری
کشورتهران
زبانفارسی
ناشرصدرا
شمار صفحاتجلد اول: ۲۷۲
جلد دوم: ۱۸۴

مقدمه

مرتضی مطهری در بخشی از مقدمه کتاب خود چنین می‌نویسد:[3]

... افراد و طبقاتی هستند که این مسئله را واقعاً به صورت یک معمای لاینحل و به صورت یک تضاد آشتی ناپذیر می‌نگرند و معتقدند «اسلام» و «مقتضیات زمان» دو پدیده غیر متوافق و ناسازگارند و از این دو حتماً یکی را باید انتخاب کرد، یا باید به اسلام و تعلیمات اسلامی گردن نهاد و از هر گونه نوجوئی و نوگرائی پرهیز کرد و زمان را از حرکت بازداشت یا باید تسلیم مقتضیات متغیر زمان شد و اسلام را بعنوان پدیده‌ای متعلق به گذشته به بایگانی تاریخ سپرد. روی سخن در این مقاله با اینگونه افراد است.

فهرست

جلد اول
  • علت تغییر مقتضیات زمانها
  • دو نوع تغییر در زمان
  • جامعهٔ در حال رشد
  • افراط و تفریطها
  • راه میانه
  • عقل و راه اعتدال
  • خوارج
  • عوامل تصفیه تفکر اسلامی
  • اخباریگری
  • مشروطیّت
  • شئون پیامبر صلی الله علیه و آله: رسالت، قضاوت، حکومت
  • مقتضیات زمان (۱)
  • مقتضیات زمان (۲)
  • تغییرات زمان در تاریخ اسلام
  • اجتهاد و تفقّه در دین
  • قاعدهٔ ملازمه
  • علی علیه السلام شخصیت همیشه تابان
  • نسبیّت آداب
  • عبادت و پرستش، نیاز ثابت انسان
  • نظریهٔ نسبیّت عدالت
  • ردّ نظریهٔ نسبیّت عدالت
  • بررسی نظریهٔ نسبیّت اخلاق
  • مسئلهٔ نسخ و خاتمیت
  • خاتمیت
  • وجدان و مسئلهٔ نسبیت اخلاق
  • جبر زمان و مسئلهٔ عدالت[4]

جلد دوم
  • طرح اشکال و پاسخ اجمالی
  • مقام عقل در استنباط احکام اسلامی
  • آیا اجتهاد نسبی است؟
  • جبر تاریخ از دو دیدگاه
  • نیروی محرّک تاریخ چیست؟
  • نظریه جبر اقتصادی تاریخ و بررسی آن (۱)
  • نظریه جبر اقتصادی تاریخ و بررسی آن (۲)
  • جامعه و تاریخ از نظر قرآن
  • آیا اخلاق، مطلق است یا نسبی؟[5]

جایگاه کتاب

جایگاه و اهمیت این کتاب به قدری است که تا کنون موضوع چندین مقاله، پایان‌نامه و گزارش قرار گرفته‌است.[6][6][7][8][9][10][11][12][13]

تجدید چاپ

جلد اول این کتاب تا کنون ۴۱ مرتبه[14] و جلد دوم آن ۳۱ مرتبه تجدید چاپ شده‌است.[15]

منابع
  1. «اسلام و نیازهای زمان، مجموعه بیست و شش سخنرانی از شهید مطهری». www.mizanonline.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۳.
  2. Khamenei.ir (۲۰۱۳-۰۵-۰۵). ««اسلام و مقتضیات زمان»». farsi.khamenei.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۳.
  3. «اسلام و مقتضیات زمان 1 - مطهری، مرتضی - کتابخانه مدرسه فقاهت». lib.eshia.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ مارس ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۳.
  4. «متن کتاب اسلام و نیازهای زمان».
  5. «اسلام و مقتضیات زمان 2 - مطهری، مرتضی - کتابخانه مدرسه فقاهت». lib.eshia.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اوت ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۳.
  6. دروگر, خدیجه. "نیازسنجی و پاسخ گویی وارثان پیامبر - ص - به مقتضیات زمان - طرحی نو با الهام از شیوهٔ عملی شهید مطهری -". پژوهش‌های اجتماعی اسلامی. 93 (18): 163–214.
  7. نصیریان, یدالله. "مروری بر «اسلام و مقتضیات زمان»". مقالات و بررسی ها. 74 (36): 177–188.
  8. «اسلام و نیازهای زمان در اندیشهٔ شهید مطهری «ره» - اخبار فرهنگی - اخبار تسنیم - Tasnim». خبرگزاری تسنیم - Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۳.
  9. بصیرت، پایگاه خبری تحلیلی. «نگاهی به کتاب اسلام و مقتضیات زمان». fa. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ مارس ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۳.
  10. «اسلام و مقتضیات زمان از دیدگاه سیدجمال، سید قطب و شهید مطهری». irandoc.
  11. «سیر تاریخی و نظام‌مند مسئله «اسلام و مقتضیات زمان» دراندیشه مطهری». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۵-۰۷-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۳.
  12. vasael.ir. «اسلام و مقتضیات زمان از دیدگاه شهید مطهری». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۳.
  13. «::اسلام، عصر جدید و اقتضائاتش - مطهری و مسئله سازگاری با نیازهای زمان ::». www.tebyan-ardebil.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۳.
  14. «انسان و نیازهای زمان 1». انتشارات صدرا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ اکتبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۳ مارس ۲۰۲۰.
  15. «انسان و نیازهای زمان 2». انتشارات صئرا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ اکتبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۳ مارس ۲۰۲۰.
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.