برکه حاجی محمد رشید
برکه حاجی محمد رشید یک آب‌انبار تاریخی مربوط به دوره قاجاریه است که در شهر بستک، استان هرمزگان قرار دارد. این اثر در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۵۳۶۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. این برکه در ضلع شمالی بلوار پروفسور خوشکام قرار دارد.[1][2][3]
| برکه حاجی محمد رشید | |
|---|---|
 برکه حاجی محمد رشید بستک | |
| نام | برکه حاجی محمد رشید |
| کشور | ایران |
| استان | استان هرمزگان |
| شهرستان | بستک |
| بخش | مرکزی |
| اطلاعات اثر | |
| کاربری | آب انبار |
| دیرینگی | قاجاریه-پهلوی |
| دورهٔ ساخت اثر | قاجاریه |
| بانی اثر | حاجی محمد رشید |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۱۵۳۶۷ |
| تاریخ ثبت ملی | ۲۴ اسفند ۱۳۸۴ |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | آری |
  برکه حاجی محمد رشید روی نقشه ایران
۲۷٫۲۰۱۲۰۸۵°شمالی ۵۴٫۳۷۳۲۴۶۳°شرقی | |
آب‌انبار در شهرستان بستک مانند دیگر مناطق جنوب ایران مطمئن ترین و رایج ترین وسیله تأمین آب مشروب است یک اختلاف مهم آب انبارهای جنوب با آب‌انبارهای معمولی در سایر نقاط ایران در منبع آب است در سایر نقاط ایران آب قنات یا رودخانه و چاه را در آب انبار بدو منظور ذخیره یا تصفیه انبار می کنند، ولی در بستک مانند همه جنوب ایران آب باران را در آب انبار ذخیره می کنند و دومین اختلاف نیز این است که در آب انبارهای جنوب پله و شیر آب به شكل آب انبارهای دیگر مرسوم نیست که البته علت آن برای جلوگیری از اتلاف آب است.[4]
معماری و ساختار برکه
ساختمان آب‌انبارهای منطقه بستک از سنگ و ساروج تشکیل یافته و بیرون آنها را معمولا هر چند سالی با گچ سفید می کنند عمق آبگیر آنها تا سطح زمین از ۴ متر تا ۱۲ متر و قطر آنها از ۶ متر تا ۲۰ متر دیده می شود که دارای سه دریچه است که از آنها برای برداشتن آب بوسیله سطل و طناب استفاده می کنند. همچنین هر برکه دارای یک تا سه دریچه مخصوص ورود آب باران می باشد. قسمت آبگیر برکه معمولاً بصورت استوانه با مقطع دایره ای است ولی گاهی اوقات با مقطع بیضی و یا مربع و مربع مستطیل می باشد بندرت هم از دو مربع مستطیل که بصورت بعلاوه قرار گرفته اند ساخته می شود در هر حال سقف همه آنها مقطع نيم دایره ای دارد. مطلب اساسی و قابل توجه در ساختمان این برکه ها موقعیت آن است بدین معنی که باید در مسیر جریان آب باران قرار گیرد و باصطلاح هر برکه ای دارای یک مَمَر و یا چند ممری است که آب باران آن حوالی را جمع آوری کرده و بداخل برکه هدایت می کند این ممرها مانند خود برکه ها وقف و جزو اراضی عمومی بوده و تغییر و هر نوع تصرف در آنها ممنوع است. برکه ها توسط اشخاص خیّر ساخته، تعمير، لایروبی و نگهداری می شوند آب برکه ها نیز برای استفاده عموم وقف است.[5]
نگارخانه
- برکه حاجی محمد رشید بستک
جستارهای وابسته
پانویس
- «آثار ثبت شده». اداره‌کل میراث فرهنگی،گردشگری وصنایع دستی استان هرمزگان. ۲۰ دی ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۱.
- پیام، بستکی، حاج علی اکبر (۱۳۵۹)، فرهنگ بستکی، تهران: هفته، ص. ۲۳۷-۲۳۸-۲۳۹-۲۴۰
- «دانشنامه‌ی تاریخ معماری و شهرسازی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۱.
- مهندس: موحد، جمیل. (بستک و خلیج فارس) چاپ اول، تهران: سال انتشار ۱۳۴۹ خورشیدی.
- مهندس: موحد، جمیل. (بستک و خلیج فارس) چاپ اول، تهران: سال انتشار ۱۳۴۹ خورشیدی.
منابع
- «آثار ثبت شده». اداره‌کل میراث فرهنگی،گردشگری وصنایع دستی استان هرمزگان. ۲۰ دی ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۱.
- پیام، بستکی، حاج علی اکبر (۱۳۵۹)، فرهنگ بستکی، تهران: هفته، ص. ۲۳۷-۲۳۸-۲۳۹-۲۴۰
- مهندس: موحد، جمیل. (بستک و خلیج فارس) چاپ اول، تهران: سال انتشار ۱۳۴۹ خورشیدی.
- «دانشنامه‌ی تاریخ معماری و شهرسازی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۱.
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ برکه حاجی محمد رشید موجود است. |