برکیارق
رکن‌الدین ابوالمظفر برکیارق (و نیز برکیاروق) پنجمین پادشاه دودمان سلجوقیان ایران بود. وی پسر ملکشاه سلجوقی سومین شاه این دودمان بود. وزرای او عبارتند از تاج‌الملک، فخرالملک، مویدالملک و مجدالملک.
| بَرکیارُق | |
|---|---|
 Artwork of Barkiyaruq | |
| سلطانامپراتوری سلجوقی | |
| سلطنت | ۱۰۹۴–۱۱۰۵ |
| تاج‌گذاری | ۴۸۷ یا ۴۸۵ (قمری) در ری |
| پیشین | محمود اول سلجوقی |
| جانشین | محمد اول سلجوقی |
| زاده | ۴۷۲ (قمری)۱۰۷۹/۱۰۸۰ |
| درگذشته | ۲ ربیع‌الثانی ۴۹۸ ۱۱۰۵ (۲۵ سال) بروجرد |
| فرزند(ان) | ملکشاه دوم |
| خاندان | سلجوقیان |
| پدر | ملکشاه یکم |
| مادر | زبیده خاتون |
| دین و مذهب | سنی |
عموی برکیارق تتش با شنیدن خبر مرگ ملکشاه سلجوقی برای به چنگ آوردن از محل حکومتش شام راهی عراق شد و پس از تأیید شدن توسط خلیفهٔ وقت به سمت مرکز ایران حرکت کرد. در این زمان با مرگ برادر برکیارق محمود پادشاهی بر برکیارق مسلم شد. دو طرف با سپاهیانشان در نزدیکی ری به جنگ پرداختند و در نهایت برکیارق پیروز شد و تتش در قلعهٔ تکریت زندانی گشت. (۴۸۷ ه.ق)
در مدتی که برکیارق مشغول جنگ با تتش بود عموی دیگرش ارسلان ارغون توانست بر کل خطهٔ خراسان مسلط گردد و از برکیارق درخواست قبول حکومتش در خراسان را کرد. برکیارق در ابتدا قبول کرد اما بعد از آن سپاهی به فرماندهی برادر ارسلان، بوری‌برس، به خراسان گسیل داشت تا کار ارسلان ارغون را یکسره کند، ولی سپاه بوری‌برس شکست خورد و ارسلان ارغون تصمیم به بدست گرفتن سلطنت سلجوقی کرد اما بلافاصله توسط غلامش کشته شد. بعد از مرگ ارسلان ارغون برکیارق برادرش سنجر را به حکومت خراسان برگزید.
در سال ۴۹۰ ه.ق موید الملک که مدتی پیش از وزارت برکیارق عزل شده بود برای انتقام، یکی از امرا به نام انر را تحریک به بدست گرفتن سلطنت کرد ولی انر پس از فراهم آوردن لشکر، توسط فداییان اسماعیلیه به قتل رسید.
موید الملک با قتل انر به گنجه نزد محمد بن ملکشاه رفت و او را نیز به به سلطنت رسیدن تشویق نمود. بین سلطان محمد و برکیارق پنج جنگ رخ داد که چهارتای آن‌ها با پیروزی برکیارق و یکی از آن‌ها با پیروزی سلطان محمد پایان یافت. در آخر بین برادران صلحی صورت گرفت به این ترتیب که اران، شام و الجزیره در دست محمد، خراسان و ماورالنهر در دست سنجر و باقی مناطق امپراتوری سلجوقی دست برکیارق باشد.
برکیارق بن ملکشاه در سال ۴۹۸ ه.ق و در بیست و پنج سالگی به علت بیماری سل فوت کرد و در بروجرد دفن شد.
منابع
- جی. آ. بویل، تهران، تاریخ ایران کمبریج، انتشارات امیر کبیر، جلد پنجم.
- بنداری، فتح بن علی، زبدة النصره و نخبة العصره، ترجمه جلیلی، محمد حسین، بنیاد فرهنگ ایران
- راوندی، محمد بن علی، راحة الصدور و آیة السرور، به تصحیح اقبال، محمد
- نیشابوری، ظهیرالدین، سلجوقنامه
- زرین کوب، روزبه، مقاله برکیارق، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
| پیشین: محمود پسر ملکشاه |
پنجمین پادشاه سلجوقی ۴۹۸–۸۷/۴۸۵ هجری‌قمری |
پسین: ملکشاه دوم |
سلجوقیان (۱۱۹۴–۱۰۳۷ میلادی، ۵۹۰-۴۲۹ قمری) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| خاندان بنیانگذار |
|  نشان سلجوقیان  طغرل بیک | |||||||||||
| سلاجقه بزرگ (ایران و عراق) |
| ||||||||||||
| سلاطین منطقهای |
| ||||||||||||
| دودمانهای مرتبط | |||||||||||||
| موضوعات مرتبط | |||||||||||||