تاریخ بردهداری در جهان اسلام
برده داری در جهان اسلام سرآغاز از آیینهای بردهداری عربستان پیش از اسلام گسترش داده شد،[1] و با آگاهی به فاکتورهای سیاسی-اجتماعی ای، مانند تجارت عربی برده، در زمانهایی بهطور بنیادی متفاوت بود. دو برآورد غیر دقیق بدست پژوهشگران از از شمار بردههایی که در درازای دوازده سده در سرزمینهای اسلامی نگه داشته میشدند، ۱۱٫۵ میلیون[2] تا ۱۴ میلیون است.[3][4]
زیر فرمانهای اسلامی (قانون یا شرع اسلامی)،[1][5] بچههای بردهها یا زندانیان جنگ میتوانند تبدیل به برده شوند، ولی بایسته این که غیر-مسلمان باشند.[6] آزادکردن یک برده به عنوان راهی برای کفاره دادن یا جبران گناهان تشویق میشد.[7] بسیاری از نوکیشان نخستین به اسلام، همچون بلال حبشی، بردگان پیشین و تنگدست بودند.[8][9][10][11] در تئوری، برده داری در قوانین اسلامی مؤلفهای نژادی یا رنگی ندارد، اگرچه در عمل همیشه این گونه نبودهاست.[12] در درازای تاریخ اسلامی، بردهها در نقشهای اجتماعی و اقتصادی گوناگونی، از امیران توانمند گرفته تا کارگران با تندخویی رفتار شده، به کار میرفتند. از همان آغاز تاریخ مسلمانان از آنها، همانند در آمریکاها، در کارها و زحمات کشت در کشتزارها بهرهبرداری میشد، ولی این بکارگیریها پس از این که رفتارهای سخت و تندخویانه منجر به شورشهای ویرانگر بردگان شد، متوقف شد،[13] درخور یادآوریترین نمونه شورش صاحب الزنج میباشد.[14] بردگان بهطور گستردهای در آبیاری، استخراج معدن، چوپانی، به کار گرفته میشدند، ولی فراگیرترین بهرهبردارب از آنها به عنوان سربازان، محافظان، و کارگران خانگی بود. [13] برخی حاکمان بر بردگان نظامی و اداری به اندازهای اتکا داشتند که بردگان هرازگاهی در جایگاه تصرف قدرت بودند. در میان بردگان سیاهپوست، به ازای هر یک برده مذکر، کمابیش دو برده مونث وجود داشت.[13]
به دلیل این که رشد داخلی جمعیت برده به اندازه ای کافی نبود تا تقاضای جامعه مسلمان را تأمین کند، شمار بسیاری از بردگان غیر مسلمان را [به اصطلاح اقتصادی] وارد کردند، که در نتیجه، از اسیر کردن و حمل و نقلشان، از دست دادن جانها و زجرهای بزرگی نتیجه شد.[15]
بازرگانی عربی برده، بیش تر در باختر آسیا، شمال آفریقا، و جنوب خاوری آفریقا پویا بود. در آغاز سده 20 میلادی (پس از جنگ جهانی یکم)، برده داری در سرزمینهای مسلمان بتدریج از پشتیبانی قانونی بیبهره ماند و توقیف شد، عمدتاً به علت فشار و کوشش اعمال شده از ملتهای باختری، مانند بریتانیا و فرانسه.[16] در میان واپسین کشورهایی که برده داری را برانداخت، عربستان سعودی و یمن بودند، که برده داری را در سال 1962 میلادی، زیر فشار بریتانیا برانداختند؛ همچنین عمان در 1970 میلادی، و موریتانی در 1905، 1981، و باری دیگر در آگوست 2007 میلادی.[17] با این وجود، در هم اکنون در کشورهای چاد، موریتانی، نیجریه، مالی، و سودان، برده داری ای که پروانه و پشتیبانی اسلام را مدعی میشود، مستند شدهاست.[18][19]
برده داری در عربستان پیش از اسلام
برده داری بهطور گسترده در عربستان پیش از اسلام، و همچنین در بقیه دنیای باستان و قرون وسطای آغازین رواج داشت.
جستارهای وابسته
- بردهداری در اسلامگرایی قرن ۲۱
- بردهداری در ادیان
- تاریخ بردهداری
- بردهداری و اسلام
- بردگان دنیای اسلام
- ازدواج با کنیز
- موالی
- نقد اسلام
- نقد قرآن
- نقد محمد
- نگرشهای اسلامی به بردهداری
- بردههای آزادشده توسط ابوبکر
منابع
- Lewis 1994, Ch.1
- [Total of black slave trade in the Muslim world from Sahara, Red Sea and Indian Ocean routes thru the 19th century comes to an estimated 11,500,000, "a figure not far short of the 11,863,000 estimated to have been loaded onto ships during the four centuries of the Atlantic slave trade." (Paul E. Lovejoy, Transformation in Slavery (CUP, 1983)
- Raymond Mauvy estimates a total of 14 million black slaves were traded in Islam thru the 20th Century, including 300,000 for part of the 20th century. (p.57, source: "Les Siecles obsurs de l'Afrique Noire (Paris: Fayard, 1970)]
- HOCHSCHILD, ADAM (March 4, 2001). "Human Cargo". New York Times. Retrieved 1 September 2015.
- Brunschvig. 'Abd; Encyclopedia of Islam
- Du Pasquier, Roger, Unveiling Islam, p.67
- Gordon 1987, page 40.
- The Qur'an with Annotated Interpretation in Modern English By Ali Ünal Page 1323 [1]
- Encyclopedia of the Qur'an, Slaves and Slavery
- Bilal b. Rabah, Encyclopedia of Islam
- The Cambridge History of Islam (1977), p.36
- Bernard Lewis, Race and Color in Islam, Harper and Yuow, 1970, quote on page 38. The brackets are displayed by Lewis.
- Segal, Islam's Black Slaves, 2001: p.4
- Clarence-Smith (2006), pp.2-5
- Lewis 1990, page 10
- Brunschvig. 'Abd; Encyclopedia of Islam
- Martin A. Klein (2002), Historical Dictionary of Slavery and Abolition, Page xxii, شابک ۰۸۱۰۸۴۱۰۲۹
- Segal, Islam's Black Slaves, 1568: p.206
- Segal, Islam's Black Slaves, 2001: p.222
https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_slavery_in_the_Muslim_world