جغرافیای انسانی
از آنجا که تفکر در مورد فضا و مکان، موضوعات مختلفی مانند اقتصاد، بهداشت، آب و هوا، گیاهان و حیوانات را در بر میگیرد، دانش جغرافیا بسیار میان رشتهای (interdisciplinary) است.[1] جغرافیای انسانی نیز به تبع، یک رشته گسترده است که بسیاری از رشتههای مهم را برای درک جهان امروز به هم نزدیک میکند (یا جمع میکند). جغرافیای انسانی بر روابط فضایی فعالیتهای انسانی و بهویژه بر این که فرایندها و روابط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی چگونه شکل میگیرند و از لحاظ جغرافیایی بیان میشوند، تمرکز میکند.[2] بهعبارتی جغرافیای انسانی، جوامع انسانی و چگونگی توسعهی آنها، فرهنگ، اقتصاد و سیاست آنها را در بستر محیطشان بررسی کرده؛[3] تفاوتهای بزرگ در فرهنگها، سیستمهای سیاسی، اقتصاد، چشماندازها و محیطهای جهان را بازمیشناسد و پیوندهای بین آنها را کشف مینماید. اصولاً بازشناخت علل تفاوتها و نابرابریهای بین مکانها و گروههای اجتماعی، زمینهساز بسیاری از تحولات جدیدتر در جغرافیای انسانی بوده است.[4] جغرافیای انسانی شامل: جغرافیای جمعیت، جغرافیای تاریخی، جغرافیای سیاسی، جغرافیای فرهنگی (نژاد و زبان)، جغرافیای شهری و برنامهریزی شهری، جغرافیایی اقتصادی، جغرافیایی حمل و نقل، جغرافیای روستایی و برنامهریزی روستایی، جغرافیای کوچنشینی، جغرافیای پزشکی و امراض، جغرافیای نظامی و جغرافیای ناحیهای و برنامهریزی است.[5]
جامعهشناسی در مطالعات امور مربوط به ریختشناسی، خصوصاً در جامعهشناسی روستایی از جغرافیای انسانی کمک میگیرد.[6]
جغرافیای انسانی در ایران
جغرافیای انسانی در ایران دارای سه قله رفیع است که میتوان از زنده یاد پروفسور حسین شکویی[7] در تألیف کتابهای جغرافیایی، پروفسور محمد حسین پاپلی یزدی[8] در تحقیقات جغرافیایی و پروفسور سیروس سهامی[9] در ترجمه کتب جغرافیایی نام برد. متأسفانه امروزه یک عده سود جو و بیسواد کرسیهای جغرافیای کشور را در دست گرفتهاند که با ترجمههای ضعیف و پر غلط بزرگترین خیانتها را به جامعه علمی کشور و توسعه و فهم درست و دقیق از جغرافیا میکنند. تقلبهای گسترده و سرقتهای علمی آشکار آفت جان جغرافیایی کشور شده است. ناگفته نماند که گروه جغرافیای دانشگاه تهران،دانشگاه شهید بهشتی،و دانشگاه خوارزمی در راس این ماجرا هستند. جغرافیای ایران بحرانیترین دوران خود را سپری میکند به خصوص از سوی کسانیکه بدون داشتن اندک دانشی از زبان انگلیسی کتابهای متعددی را با غلطاهی فاحش تکنیکی و فلسفی روانه بازار سیاه شده کتابهای جغرافیایی میکنند. لازم به ذکر است فاصله از دیدگاههای فلسفی و تئوریکی و میل بیش از حد نسبت به کمیکرایی از ویژگی جغرافیایی انسانی کنونی ایران است.
منابع
- "Why Major in Geography and Planning? Geography is unique in bridging the social sciences (human geography) with the natural sciences (physical geography)". Appalachian State University- Department of Geography and Planning. 2020.
- "GEO1018 : Geographical Analysis". Newcastle University. 2020.
- "SOCIAL SCIENCE FOR SCHOOLS- Careers in social science: Human geography". Economic and Social Research Council: 1.
- "What is geography?". Royal Geographical Society.
- «جغرافیا». پایگاه ملی دادههای علوم زمین کشور. بایگانیشده از اصلی در ۲۶ دسامبر ۲۰۰۹. دریافتشده در ۱۸ دی ۱۳۸۸.
- «جغرافیای انسانی». دانشنامه رشد. دریافتشده در ۱۸ دی ۱۳۸۸.
- "حسین شکویی". ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد. 2018-10-21.
- "محمدحسین پاپلی یزدی". ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد. 2018-11-04.
- "سیروس سهامی". ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد. 2019-03-28.
پیوند به بیرون
- معرفی رشتهٔ دانشگاهی جغرافیای انسانی در ایران، روزنامه آفرینش.