جنگنده نسل پنجم

در جنگندۀ نسل پنجم متعلق به قرن ۲۱ افزون‌بر اعمال فناوری‌های پیشین در نظر گرفته شده، بر استفاده چند منظوره از آن‌ها در شرایط بهینه نیز تأکید شده‌است.
جنگندۀ نسل پنجم باید دارای ویژگی‌های نویی باشند که عبارتند از فناوری جهت‌دهی رانش (انگلیسی: Thrust vectoring‎)، قدرت پرواز ابرپیمایشی یا "سوپرکروز فلایت" (به انگلیسی: Supercruise Flight)، استفاده از مواد ترکیبی به میزان قابل توجه در اجزای اصلی ساختمان بال و بدنه، ایجاد تغییر در سامانه‌های کنترل پرواز و همچنین بهره‌مند شدن از سامانه‌های هوشمند به گونه‌ای که وظایف خلبان را در درازای پرواز به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد.

• جنگنده‌های نسل پنجمی عملیاتی در جهان عبارت اند از:

سوخو-۵۷ متعلق به نیروی هوایی روسیه

جنگندۀ چینی چنگدو جی-۲۰ متعلق به نیروی هوایی ارتش آزادی‌بخش خلق چین

اف-۳۵ سی در حال انجام برخاست آزمایشی توسط سامانۀ کاتاپولت الکترومغناطیسی

- جنگندۀ اف-22 رپتور ساختۀ شرکت لاکهید مارتین که در سال ۲۰۰۵م وارد خدمت شد.

- جنگندۀ اف-35 لایتنینگ که در سال ۲۰۱۵م وارد خدمت شد.

- جنگندۀ چینی چنگدو جی-۲۰ که در سپتامبر سال ۲۰۱۷م وارد خدمت شد.

- جنگندۀ سوخو-57 فلون که قرار است از سال ۲۰۲۰م وارد خدمت شود.

• جنگنده های نسل پنجمی که در مراحل اولیه تولید یا در حال توسعه هستند:

- شن‌یانگ اف‌سی-۳۱ چینی در ۲۰۱۷ نسخه آزمایشی ۳٫۰ را آزمایش کرده و تا به حال ۲ پیش نمونه از این جنگنده ساخته شده است.

- میتسوبیشی ایکس۲ شین‌شین (به انگلیسی: Mitsubishi X-2 Shinshin) که اولین پرواز آن در سال ۲۰۱۵ انجام شده‌است.

- جنگنده چند منظوره هندی هال (HAL AMCA) که در حال طی مراحل نهایی است.

- جنگنده چند منظوره ترکیه ای تی اف-ایکس TF-X (Turkish Fighter – Experimental) که توسط صنایع هوافضای ترکیه (TAI) و با و با همکاری BAE Systems در حال توسعه است.

- پروژه Azm هواپیماهای جنگنده (PAC PF-X) پاکستان هستند که در مراحل اولیه توسعه بوده و اولین پرواز آن برای سال ۲۰۳۰ برنامه ریزی شده است.

- پروژه قاهر اف-۳۱۳ جنگنده نسل پنجم سبک ایرانی با قابلیت پشتیبانی نزدیک که توسط سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح ایران در دست توسعه است.

میتسوبیشی ایکس۲ شین‌شین

عناصر اصلی طراحی

جیووانی د بریگانتی عناصر تعریف‌کنندۀ یک جنگندۀ نسل پنجم را اینچنین بیان کرده‌است:[1]

• رادارگریزی
• مانورپذیری بسیار بالا برای درگیری‌های فاصله نزدیک
• الکترونیک هوانوردی پیشرفته
• حسگرهایی با قابلیت پیوند و شبکه
• چندمنظورگی

در جنگنده‌های نسل پنجمی برای پایین آوردن سطح مقطع راداری به جای لبۀ حملۀ معمولی از طراحی رادارگریز chine بهره می‌برند که فاقد کانارد هستند؛ ولی در su-57 ورودی هوا کشیده شده و (به صورت کشیده طراحی شده) و در J-20 از کانارد استفاده شده که این با اصل ویژگی‌های رادار گریزی تناقض دارد. تمامی جنگنده‌های نسل پنجمی برای رادارگریزی بیشتر از سکان عمودی‌های V شکل، و برای مانورپذیری بالا از قابلیت تغییر بردار رانش بهره می‌برند. تمامی جنگنده‌های نسل پنجمی برای رادارگریزی بیشتر و سطح مقطع راداری پایین، دارای دهلیزهای حمل تسلیحات درون بدنه‌ای هستند. اگرچه برای مأموریت غیر رادارگریز دارای قابلیت حمل تسلیحات در زیر بال بوده، و همچنین در ساختار بدنه از درصد بالایی کامپوزیت بهره می‌برند، که باعث کاهش سطح مقطع راداری و کاهش وزن می‌شود.[2]بهبققث

جنگنده‌های نسل پنجم

داده‌های عمومی

Aircraft	Primary Builder	First flight	Number built	Status	Service date	Average cost USD	Length m	Wingspan m	Wing area sq. m	Empty weight	Loaded weight	Max takeoff weight	Takeoff
F-22	ایالات متحده آمریکا	۱۹۹۷	۱۹۵	in service	۲۰۰۵	150 M	۱۸٫۸۷	۱۳٫۵۶	۷۸٫۰۴	19,700 kg	29,410 kg	38,000 kg	CTOL
اف-۳۵ای	ایالات متحده آمریکا	۲۰۰۶	۱۹۷	in service	2016[3]	94.3 M (LRIP lot 10)[4]	۱۵٫۶۷	۱۰٫۷۰	۴۲٫۷۰	13,300 kg	22,470 kg	31,800 kg	CTOL
اف-۳۵بی	ایالات متحده آمریکا	۲۰۰۸	۷۵	in service	2015[5]	122.4 M (LRIP lot 10)[4]	۱۵٫۶۱	۱۰٫۷۰	۴۲٫۷۰	14,700 kg		27,300 kg	STOVL
اف-۳۵سی	ایالات متحده آمریکا	۲۰۱۰	۲۸	testing	۲۰۱۸	121.2 M (LRIP lot 10)[4]	۱۵٫۶۷	۱۳٫۱۰	۶۲٫۱۰	15,800 kg		31,800 kg	CATOBAR
Su-57	روسیه	۲۰۱۰	10[6][7]	in testing	۲۰۱۹	54 M	۱۹٫۸۰	۱۴٫۰۰	۷۸٫۸۰	18,500 kg	29,270 kg	37,000 kg	CTOL
J-20	چین	۲۰۱۱	>40[8][9]	in service	۲۰۱۷	110 M(LRIP)[10]	۲۰٫۳۶	۱۳٫۴۷	۷۳٫۰۰	19,390 kg	32,090 kg	36,288 kg	CTOL

کارایی

Aircraft	Primary Builder	Max Speed km/h	Cruise speed km/h	Ferry range	Ceiling m	Engines	Total dry thrust	Total thrust with afterburner	Thrust/ weight	Thrust vectoring	Stealth RCS
F-22	ایالات متحده آمریکا	۲٬۴۱۰	۱٬۹۶۳	۲٬۹۶۰	۲۰٬۰۰۰	۲	232 kN	312 kN	۱٫۰۸	2D	[11][12] ۰٫۰۰۰۱–۰٫۴
اف-۳۵ای	ایالات متحده آمریکا	۱٬۹۳۰	۱٬۳۶۲	۲٬۲۲۰	۱۸٬۲۸۸	۱	125 kN	191 kN	۰٫۸۷	none	[12][13] ۰٫۰۰۵–۰٫۳
اف-۳۵بی	ایالات متحده آمریکا	۱٬۹۳۰	۱٬۳۶۲	۱٬۶۷۰	۱۸٬۲۸۸	۱	125 kN	191 kN	۰٫۹۰	STOVL	۰٫۰۰۵–۰٫۳
اف-۳۵سی	ایالات متحده آمریکا	۱٬۹۳۰	۱٬۳۶۲	۲٬۵۲۰	۱۸٬۲۸۸	۱	125 kN	191 kN	۰٫۷۵	none	۰٫۰۰۵–۰٫۳
Su-57	روسیه	۲٬۱۴۰	۱٬۷۰۰	۳٬۵۰۰	۲۰٬۰۰۰	۲	186 kN	294 kN	۱٫۰۲	3D	[11][14] ۰٫۳–۰٫۵
J-20	چین	۲٬۱۰۰		۵٬۰۰۰	۲۰٬۰۰۰	۲	174 kN	280 kN	۰٫۹۴	3D	[15] ۰٫۰۱–۰٫۵

منابع

1. de Briganti, Giovanni (9 May 2012). "F-35 Reality Check Ten Years On – Part 1: 'Fifth-Generation' and Other Myths". Defense-aerospace.com.
2. Neblett, Evan; Metheny, Mike; Liefsson, Leifur Thor (17 March 2003). "Canards" (PDF). AOE 4124 Configuration Aerodynamics. Virginia Tech.
3. Mehta, Aaron (31 May 2013). "Pentagon: First F-35s Operational in 2015". Defense News. Archived from the original on 15 June 2013.
4. Statement of Vice Admiral Mathias Winter, Program Executive Officer, F-35 Lightning II Program, Before the Tactical Air and Land Forces Subcommittee of the House Armed Services Committee on F-35 Program Review (Report). U.S. House of Representatives. 7 March 2018. HHRG-115-AS25. https://docs.house.gov/meetings/AS/AS25/20180307/106951/HHRG-115-AS25-Wstate-WinterM-20180307.pdf. Retrieved 7 May 2018.
5. "F-35 Joint Strike Fighter: Current Outlook Is Improved, but Long-Term Affordability Is a Major Concern" (PDF). United States Government Accountability Office. March 2013. GAO-13-309.
6. "Девятый экземпляр российского истребителя пятого поколения поднялся в воздух". Lenta.ru. Retrieved 1 January 2018.
7. https://news.rambler.ru/troops/38764567-sovershil-pervyy-polet-posledniy-su-57-istochnik/
8. "中国已启动第三条歼20战机生产线 总产量已超20架". Sina Military.
10. Axe, David (31 January 2011). "At What Cost Stealth?". The Diplomat. Retrieved 16 July 2016.
11. "От истребителя к ракетоносцу" [From fighter to missile]. Voice of Russia (به روسی). 1 March 2010. The share of modern aircraft models in the Russian Air Force in the next 10 years should be 80%.
12. "Radar Cross Section (RCS)". GlobalSecurity.org.
13. Lagarkov, Andrey Nikolaevich; Pogosyan, Mikhail Aslanovich (2003). "Фундаментальные и прикладные проблемы: стелс технологии" [Fundamental and applied problems: Stealth technology]. Bulletin of the Russian Academy of Sciences (به روسی). 73 (9): 848. Archived from the original on 28 January 2004.
14. Litovkin, Dmitry (29 June 2013). "T-50 fighter to be ready in 2013". Russia & India Report.
15. "A Preliminary Assessment of Specular Radar Cross Section Performance in the Chengdu J-20 Prototype". Air Power Australia. 4 July 2011.

حاذق دانشور، حسین، مجله پرواز، آبان و آذر ۱۳۸۹، سال بیستم، شماره ۱۷۲ و ۱۷۳ https://en.wikipedia.org/wiki/Shenyang_J-31 https://en.wikipedia.org/wiki/HAL_AMCA https://en.wikipedia.org/wiki/Sukhoi/HAL_FGFA https://en.wikipedia.org/wiki/Mitsubishi_ATD-X_Shinshin https://en.wikipedia.org/wiki/KAI_KF-X