جودکی
جودَکی برگرفته از جود به معنی بخشش و جوانمردی است.[1] دانشنامه ایرانیکا و ولادیمیر مینورسکی ایل جودکی را یکی از ایلات لُر بالاگِریوِه معرفی می‌کنند.[2][3] سکونتگاه اصلی جودکی‌ها منطقه بالاگریوه در جنوب استان لرستان کنونی است،[3] بیشتر طوایف جودکی در شهرستان پلدختر و عده‌ای نیز ساکن شمال استان خوزستان هستند.[4] نام این طایفه در کتاب تاریخ گزیده حمدالله مستوفی به شکل خودکی[5] و در منتخب التواریخ معینی به همان شکل جودکی ذکر شده‌است.[6]
تاریخ
سکونتگاه جودکی‌ها منطقه‌ای کوهستانی بین رودخانه دز تا خرم‌آباد و به‌طور دقیق‌تر منطقه بالاگریوه است. سکونتگاه این طایفه با ایل‌های سکوند، پاپی، دیرکوند و بیرانوند مشترک است.[3] آرنولد ویلسون در حدود سال ۱۹۱۰ میلادی سکونتگاه جودکی‌ها را در مسیر خرم‌آباد تا دزفول معرفی می‌کند. آلبرت هوتوم-شیندلر در دهه ۱۹۹۰ میلادی طایفه جودکی را با خانواری در حدود ۸۰۰ خانوار معرفی می‌کند. در برخی منابع دیگر این تعداد تا دهه ۱۹۳۰ میلادی ۶۰۰ خانواده معرفی شده‌است.[3] البته در زمان رضا شاه پهلوی از طایفه جودکی به شهرستان‌های ازنا، درود، بروجرد و شازند تبعید شدند و سالیان سال در این شهرستانها زندگی می‌کنند اسکار مان زبان‌شناس و پژوهشگر مسائل ایران و آسیای مرکزی در تحقیقی که در سال‌های ۱۹۰۱ تا ۱۹۰۷ میلادی صورت داده از یک گروه کوچک از جودکی‌ها به نام جوکیِ حسین‌آباد در پشتکوه نام می‌برد.[3]
طوایف و تیره‌های ایل جودکی
طوایف و تیره‌های ایل جودکی:[7]
- حیدروند
- بابایی
- کایید
- دیناروند
- بلاوسی
- کرموند
- شهسواروند
- آبسری
- لنگانی
- هفت تخم
- الهیاروند
- بخشی‌وند
- مینه‌ای
- لتوند
- درویش
- محمودوند
- مچمی وند
- عابدی
- محمدی‌های ساکن دورود
- مدیری
منابع
- معین. «جود». واژه یاب. دریافت‌شده در ۲ مه ۲۰۱۴.
- مینورسکی، ولادیمیر (۱۳۹۳). لرها و لرستان. ترجمهٔ سکندر امان‌الهی بهاروند. تهران: آرون. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۲۳۱-۲۵۷-۳.
- «JUDAKI». دانشنامه ایرانیکا. ۱۵ ژوئن ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱ آوریل ۲۰۲۰.
- پشتدار، علی‌محمد (۱۳۷۶). لرها و لرستان از دیدگاه ولادیمیر مینورسکی. علوم انسانی، «ایران شناخت». ص. ۱۶۷ پایگاه مجلات تخصصی نور. دریافت‌شده در ۱ آوریل ۲۰۲۰.
- مستوفی، حمدالله. تاریخ گزیده. ص. صفحه ۵۵۰. پارامتر
|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک) - نطنزی، معین الدین (۱۳۳۶). منتخب التواریخ. تهران: انتشارات خیام. ص. صفحه ۵۳. پارامتر
|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک) - پاپی، مرادحسن (۱۳۸۷). تبارهخامنش دیار بالاگریوه. خرم‌آباد: افلاک دار النشر اسلام.
- جغرافیای مفصل ایران – جلد دوم (سیاسی)، تألیف مسعود کیهان، سال ۱۳۱۱ شمسی، مطبعه مجلس
- میبوسرچ