جویبار (مازندران)

جویبار ( تلفظ )یکی از شهرهای استان مازندران و مرکز شهرستان جویبار است. جمعیت شهر جویبار در سال ۱۳۹۵، برابر با ۳۲٬۹۲۴ نفر بوده‌است.[3] مردم جویبار به زبان مازندرانی[4] صحبت می‌کنند. این شهر در گذشته «باغلو» نام داشت و مرکز دهستان گیل‌خوران در بخش مرکزی شهرستان قائم‌شهر بود؛ و قهرمانان بزرگی در رشته کشتی از جویبار به افتخارات بین‌المللی رسیده‌اند. از میان دیدنی‌های آن می‌توان به دو زیارتگاه به نام‌های امامزاده مهدی میر هادی و امامزاده صادق رضا (که گفته می‌شود از نوادگان جعفر صادق هستند)، سواحل چیکرود، پل تاریخی آزان، خشت‌پل و تکیه کردکلا اشاره کرد.[5]

این مقاله دربارهٔ شهر جویبار است. برای کاربرد دیگر، جویبار را ببینید.
جویبار
کشور ایران
استانمازندران
شهرستانجویبار
بخشمرکزی
نام(های) پیشینگیل‌خواران
سال شهرشدن۱۳۴۰[1]
مردم
جمعیت۳۲٬۹۲۴
جغرافیای طبیعی
ارتفاع۰ متر
اطلاعات شهری
شهردارهمت محمدنژاد[2]
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۱۱
جویبار

رودخانه سیاهرود از میان این شهر عبور کرده و به دریای خزر می‌ریزد.[6]

محدوده شهری

در گذشته حریم شهری جویبار دو خیابان مابین میدان کشتی تا میدان امام (سپاه) و از آنجا تا آتش‌نشانی بود. با گذشت زمان این محدوده گسترش یافت.[7]

شهر جویبار از محلات به هم پیوسته تشکیل شده‌است. این محلات عبارتند از:کلاگرمحله، سراجکلا، بالامحله، فقیه‌محله، جوان‌محله، حیدرآباد، تازه‌آباد، کردمحله و باغبان‌محله. همچنین کلاگرمحله یکی از بزرگترین محله‌های جویبار می‌باشد[7] ۲۷ در صد از مساحت جویبار در بافت فرسوده قرار دارد.[8]

مکان‌ها

نام‌گذاری

به دلیل بودن رودهای فراوان در این شهر که از شهرهای مختلف به سمت دریای خزر جاری بودند این شهر را جویبار نامیدند. نام گذشته این شهر هم گیل‌خواران بود که گیل به معنی مردمان شجاع و جنگجو است.[10]

مردم

شهر جویبار طبق آمار سال ۹۵ دارای ۳۲٬۹۲۴ جمعیت می‌باشد.[11] مردم جویبار به زبان مازندرانی گویش می‌کنند.[4]

تاریخ

فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۳ می‌نویسد: «باغلو (مشهور به جویبار) قصبهٔ مرکز دهستان گیل‌خواران بخش مرکزی شهرستان شاهی است که در ۲۱ هزارگزی شمال شاهی و ۱۸ هزارگزی شمال باختری ساری در دشت واقع است. ناحیه‌ای است دارای آب و هوای معتدل مرطوب و ۳۱۰۰ تن سکنه، آب آنجا از چاه تأمین می‌شود و محصول عمدهٔ آن پنبه و غلات و کنجد و صیفی و شغل مردمش زراعت و راه آن به شاهی و کیاکلا شوسه‌است. کارخانهٔ پنبه‌پاک‌کنی دولتی در این قصبه دایر است. بازار عمومی جمعه در یک هزارگزی جنوب قصبه واقع است.»[12] گمان می‌رود اجتماع اولیه مردم در شهرستان جویبار به دوران صدر اسلام بازگردد؛ ولی اولین مدرک و نشانه از جویبار در کتاب سهمی، نویسنده تاریخ جورجان که در اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم زندگی می‌کرد در صفحه ۴۸۸ در مورد یک شخصیت علمی و فقهی برجسته با نام یعقوب تن بلائی از دهستان گیلخواران) نام قدیمی جویبار (نوشته شدهاست. تاریخ مرگ این فرد ۲۹۲ هجری ذکر شدهاست. در سال ۱۳۱۰ در دوره پهلوی و به دستور رضاشاه کارخانه پنبهای در مرکز شهر تأسیس شد که می‌توان گفت این کار اولین سنگ بنای شهر جدید جویبار بود. هم‌زمان با آن تاسیژاندارمری و مخابرات با مرکز تلفن مغناطیسی به این امر کمک کرد

  • اولین‌های شهر جویبار کارخانه شالی کوبی توسط حسین منتظری تأسیس شد که البته قبل از وی یک شخس آلمانی که از جنگ جهانی متواری شده و به این منطقه پناه آورده بود یک کارخانه شالی کوبی احداث کرد.
  • اولین کمباین توسط آقایان میر اکبر لاریمی و آقای پنبه کار به این منطقه آورده شد.
  • اولین موتور برق جهت برق رسانی به خانه‌های جویبار توسط حاج آقای محمد علی شعیری در جویبار به کار انداخته شد و در کنار مسجد جامع کنونی قرار گرفت.
  • اولین رئیس انجمن شهر آقای حاج ابراهیم اقبالیان بود.
  • اولین دفتر ازدواج و طلاق در سال ۱۳۱۳ توسط شیخ مصطفی ورداسبی افتتاح شد) از نکات جالب توجه این بود که تا سال وفاتشان یعنی ۱۳۴۵ فقط ۱۳ مورد طلاق ثبت کرده بود.
  • اولین شهردار جویبار آقای گلچین بود
  • اولین استادیوم ورزشی در سال ۱۳۴۵ افتتاح شد.
  • اولین کتابخانه در سال ۱۳۴۵ افتتاح شد.
  • اولین شرکت تعاونی در سال ۱۳۳۸ افتتاح شد.
  • اولین حمام توسط استاد رفیع رنجبر در جویبار و شیخ شیخ مصلحی در کلاگرمحله دایر شد.
  • اولین اتومبیل توسط حاج شکرالله فلاح به این شهر وارد شد.
  • اولین سالن پینگ پنگ در سال ۱۳۴۶ در محوطه پار ملی بنا گردید که اکنون کلانتری شماره یک در آن استقرار دارد.
  • اولین دیپلمه و اولین پزشک جویبار آقای هیبت‌الله ورداسبی بود.
  • اولین در سال ۱۳۶۸ با پیگیری‌های مکرر بعضی از زحمتکشان، وزارت کشور با تأسیس بخشداری در جویبار موافقت نمود؛ و این بخشدار در سال ۱۳۷۰ شروع به فعالیت نمود.

در سال ۱۳۱۲ شخسی به نام یپرم ارمنی تاجر، با جند نفر تاجر محلی در جویبار کارخانه پنبه پاک کنی تأسیس کردند که در سال ۱۳۱۷ رضا شاه مالک این کارخانه کوچک شده و کارخانه بزرگ را تأسیس کرد.

  • اولین مدرسه را در مرحوم شیخ مصطفی ورداسبی با مرحوم شیخ اسماعیل مهجور، در سال ۱۳۱۶ جویبار راه اندازی کردند که همان مدرسه سعدی بود. از شاخص‌ترین مدیرآن به علی مدانلو (علی آقا مدیر) و معلمان این مدرسه می‌توان به حسینعلی یعقوبی و عبدالرحیم معتمدی اشاره کرد.

در زمان رضا شاه برای بار اول بهداری تأسیس کردند که آقای نادری به عنوان اولین پزشک و آقای نجاتی به عنوان پزشک یار به کار مشغول شدند.

در سال ۱۳۱۴ سازمان شیلات برقرار شد.

شهرداری جویبار برای اولین بار در سال ۱۳۴۰ با انتخاب شهردار از سوی استاندار مازندران شروع به فعالیت نمود.[1]

نگارخانه
  • رودخانه سیاهرود
  • رودخانه‌ای در جویبار
  • میدان امام جویبار
  • خشت‌پل بر روی سیاهرود
  • مکان شهر جویبار در شهرستان جویبار با رنگ قرمز مشخص شده‌است

منابع
  1. «شهردار جویبار خبر داد:اجرای ۵۷ کیلومتر کانال هدایت آب‌های سطحی در شهر جویبار». راوی. دریافت‌شده در ۹ شهریور ۱۳۸۹.
  2. http://khazarkhabar.com/fullcontent/68019/شهردار-کیاسر-به-عنوان-شهردار-جویبار-انتخاب-شد/
  3. «پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ آوریل ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۶ اکتبر ۲۰۰۷.
  4. نصری اشرافی، جهانگیر (١٣٧٧). واژه‌نامه بزرگ تبری. به کوشش حسین صمدی و سید کاظم مداح و کریم الله قائمی و علی اصغر یوسفی نیا و محمود داوودی درزی و محمد حسن شکوری و عسکری آقاجانیان میری و ابوالحسن واعظی و ناصر یداللهی و جمشید قائمی و فرهاد صابر و ناعمه پازوکی. تهران: اندیشه پرداز و خانه سبز. ص. صفحه ۳۱ جلد اول. شابک ۰-۵-۹۱۱۳۱-۹۶۴ مقدار |شابک= را بررسی کنید: checksum (کمک).
  5. دهکده جهانی پارپیرار بایگانی‌شده در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine، بازدید: فوریه ۲۰۰۹.
  6. «میزان آبدهی رودخانه سیاهرود به صفر رسید». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ فوریه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۰.
  7. «علل پیدایش شهر جویبار». تبیان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۸ شهریور ۱۳۸۹.
  8. «۲۷ درصد جغرافیای جویبار در بافت فرسوده قرار دارد». فارس‌نیوز. دریافت‌شده در ۲۲ مهر ۱۳۸۹.
  9. 10 (۲۰۱۸-۱۲-۰۲). «پايين كشيدن كركره جمعه بازار جويبار در رسانه ها». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۱۸.
  10. «وجه تسمیه شهرستان جویبار». تبیان مازندران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۸ مهر ۱۳۸۹.
  11. «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵». مرکز آمار ایران.
  12. دهخدا

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ جویبار (مازندران) موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.