حاج ملا آقاجان

محمود عتیق معروف به حاج‌ملاآقاجان زنجانی عالم و عارف معاصر، در سال ۱۲۵۲ هجری شمسی در روستای آق‌کند از توابع زنجان به دنیا آمد و در سال ۱۳۳۵ هجری شمسی در گذشت. او از علمای بزرگ شهر زنجان بود.

آرامگاه شیخ محمود عتیق در قبرستان پائین زنجان
سید حسن ابطحی در کنار حاج‌ملاآقاجان

وی علوم دینی را در مدرسهٔ «سید» زنجان آغاز کرد. نزد علمای بزرگی از جمله فیاض دیزجی و آخوند ملا قربانعلی زنجانی تلمذ کرد. در فقه، اصول، فلسفه و عرفان تحصیل کرد و حتی در علوم غریبه نیز ید طولایی یافت. در همان دوره بود که شروع به تهذیب نفس کرد. ارادتش به اهل‌بیت مثال‌زدنی بود و از جمله بنده‌های به واقع مخلص و مجاهد خدا بود.

خیلی از بزرگان عرفان، دیدار با ملاآقاجان را از نقاط عطف و تأثیرگذار زندگی‌شان می‌دانستند، علمایی مثل محمدجواد انصاری همدانی و شیخ جعفر مجتهدی. بعضی از علمای بزرگ، مثل حسن مصطفوی، سید موسی شبیری زنجانی، علامه طباطبایی٬ علی باباخانی و علامه مهدی دشیری به علم و دانش او اعتراف کرده بودند و او را از نوابغ زمان خود به‌شمار می‌آوردند.

پس از درگذشت وی سید حسن ابطحی که بیش از همه شاگردان یاد استادش را زنده نگاه داشت در کتابی به نام پرواز روح به بررسی زندگی وی و وصف حالات و کرامات او نگاشته‌است.[1][2][3] حاج ملاآقاجان در آخرین نامه‌اش که چند روز قبل از فوتش نوشته بود خطاب به سید حسن ابطحی چنین گفته: «تو تنها فردی بودی که مرا تا حدی شناختی».[4]

وی در سال ۱۳۳۵ هجری شمسی از دنیا رفت مقبره وی در قبرستان پائین شهر زنجان می‌باشد. مقبره وی تاکنون چندین بار توسط سید حسن ابطحی مرمت و بازسازی شده و اکنون زیارتگاه مشهوری در زنجان است.[5]

نظرات علمی و اخلاقی

حاج ملاآقاجان معتقد بود:

  • تنها وسیله‌ای که انسان را سریعتر به مقاصد معنوی و ترقیات روحی می‌رساند توسل به خاندان عصمت به معنی عام آن و تکمیل محبت و ولایت آن‌ها در دل است.
  • او معتقد بود از حرمهای ائمه انسان بهتر می‌تواند برای کسب کمالات استفاده کند ائمه زنده اند و پاسخ زائرین خود را می‌دهند
  • او معتقد بود که ترقیات روحی پس از انجام واجبات و ترک محرمات بدون توسلات جدی و حقیقی به خاندان عصمت امکان‌پذیر نیست
  • هر مقدار انسان به ترقیات روحی بیشتری بپردازد صفات حیوانی او بیشتر تحت‌الشعاع عقلش قرار می‌گیرند تا جاییکه حتی تمام قوای بدنی او تحت تأثیر قوای روحی و عقلی او واقع می‌شوند
  • او همواره توصیه می‌کرد در زندگی طوری رفتار کن که میهمان خودش بدون دعوت به منزلت بیاید
  • او اعتقاد داشت که انسان هیچگاه در کمالات متوقف نمی‌شود و چون روح او بینهایت باقی است باید بی‌نهایت هم کمالات داشته باشد
  • او هیچوقت دوست نداشت در مجلسی که منبر می‌رود کسی سیگار بکشد و اگر کسی در مجلس وی سیگار می‌کشید به او می‌گفت اگر انسان بتواند تمام حواسش را به جنبه‌های روحی بدهد بیشتر از مجلس استفاده می‌کند
  • او روح را کاملاً مجزا از بدن می‌دانست و روح را دارای شخصیت واقعی انسان و بدن را مرکب سواری او می‌دانست و اگر در مجلسی فقط به غذای بدن توجه می‌شد مورد اعتراض او واقع می‌گردید و می‌گفت کار شما مثل این است که به اسب من کاه و جو داده‌اید ولی خود من را گرسنه گذاشته‌اید
  • او دربارهٔ ائمه اطهار معتقد بود نباید غلو صورت بگیرد و منظور از غلو این است که معتقد به آنچه در آن‌ها نیست، بشویم و زیاده روی کنیم و مصادیق غلو را چنین عنوان می‌کرد:
    ۱) ائمه یا یکی از آن‌ها یا روح آن‌ها خداست که این غلو است و اشتباه است.
    ۲)امامان را خدا خلق نکرده و آن‌ها همیشگی هستند که این اعتقاد هم افراطی و غلط است.
    ۳)خدا تمام کارها را به ائمه واگذار کرده و خودش کناری نشسته که این اعتقاد نیز غلو می‌باشد.
    ۴)و مورد آخر اینکه ائمه نیز پیغمبر هستند که این اعتقاد نیز اشتباه است.
    غیر از این چهار مورد هر کمالاتی که عقلمان محال نداند و می‌پذیرد می‌توانیم در حق خاندان عصمت بگوییم.
  • او معتقد بود همانگونه که خدا هیچ چیز را بدون اسبابش خلق نمی‌کند همچنین ماسوی الله را هم بوسیله نور پاک محمد و آل محمد خلق کرده‌است.
  • او می‌گفت انسان نسبت به فرزندان پیغمبر باید عشق بورزد و حتی غیر معصومین آن‌ها را هم به خاطر پیامبر اکرم باید دوست داشته باشد.
  • او می‌گفت هرکجا امامزاده‌ای باشد ولو اصل و نسبش را ندانی یا اصلاً کسی از امامزاده‌ها در آن محل دفن نشده باشد زیارت کن زیرا اولاً آن محل به نام فرزند پیامبر ساخته و معرفی شده و ثانیاً ما روح امامزاده را زیارت می‌کنیم حال می‌خواهد بدنش آنجا دفن شده و از بین رفته باشد یا به کلی دفن نشده باشد فرقی نمی‌کند.
  • او می‌گفت برای اینکه روضه خوان دچار قساوت قلب نشود باید اول: در وقت مطالعه مقتل با وضو باشد و آن را عبادت بداند. دوم: خود را در محیطی که مقتل بیان کرده تصور کند و مصیبت را لمس و احساس نماید. سوم: به هر نحو ممکن هنگام مطالعه مقتل اشک بریزد تا مانع قساوتش شود.
  • او می‌گفت همان‌طور که غیبت ولی عصر دو قسمت داشته و به غیبت صغری و غیبت کبری تقسیم می‌شد همچنین ظهور هم به دو قسمت تقسیم می‌شود یکی ظهور صغری است که از سال ۱۳۴۰ قمری شروع شده و یکی ظهور کبری است.کتاب پرواز روح

منابع
  1. «مرحوم ملا آقا جان زنجانی کیست؟». شیعه نیوز. دریافت‌شده در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۸.
  2. «https://library.tebyan.net/fa/Viewer/Text/69590/1». کتابخانه تبیان. دریافت‌شده در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۸. پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک)
  3. «لینک دانلود کتاب پرواز روح». وطن پی‌دی‌اف. دریافت‌شده در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۸.
  4. «زندگینامه». وبگاه ابطحی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ مارس ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۴ مارس ۲۰۰۸.
  5. پرواز روح، نسخه متنی، مقدمه چاپ سی ام
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.