حدیث قلم و کاغذ

حدیث قلم و کاغذ یا فاجعه پنج‌شنبه[1](به عربی: رزية يوم الخميس) به رویدادی اشاره دارد که محمد کمی پیش از مرگش درخواست کرد تا چیزی بنویسد، اما عمر بن خطاب آن را رد کرد و توهین کرد. حدیث در هر دو مذهب تشیع و تسنن یاد شده‌است[2] و برخی آن را «یکی از پنهان‌ترین صحنه‌ها در تاریخ اسلام» می‌دانند.[3]

محمد
سیره نبوی
اقدامات
معجزات
دیدگاه
  • یهودیان
  • مسیحیان
جانشینی محمد
ستایش
دیدگاه
مرتبط
  • درگاه محمد
  • درگاه اسلام

شرح رخداد

محمد در سال ۶۳۲ میلادی بیمار شد و سلامت او یک روز پنج شنبه به شدت تغییر کرد. گزارش شده‌است که محمد درخواست قلم و کاغذ کرده تا بیانیه‌ای بنویسد که مانع از گمراهی امت اسلام بشود. عمر بن خطاب با توهین به محمد پاسخ داد: «بایستید! این مرد [محمد] هذیان می‌گوید. کتاب خدا برای ما کافی است.[4] توهین عمر به محمد، بر خلاف قرآن است که در سوره نجم، آیه‌های ۳ و ۴ می‌گوید: «و [محمد] هرگز به هوای نفس سخن نمی‌گوید. (۳) سخن او هیچ غیر وحی خدا نیست. (۴)»[5]

برخی از حاضران به عمر گفتند: «از دستور رسول‌الله اطاعت کن» و بحث و جدلی درگرفت.[6]

ابن‌عباس روایت می‌کند:

«هنگامی که رسول خدا در بستر مرگ بود و در خانه چند نفر حاضر بودند از جمله آنها عمر بن خطاب بود. پیامبر گفت: «بگذارید چیزی بنویسم که پس از این شما گمراه نشوید» عمر گفت: «پیامبر به شدت مریض است، قرآن نزد شماست و کلام خدا برای ما کافی است». افراد حاضر در خانه بحث و جدل کردند. عده‌ای گفتند کاغذی بیاورید تا پیامبر وصیتی بنویسد و ما را از گمراهی نجات دهد ولی دیگران حرف عمر را تکرار می‌کردند. چون سخنان زیادی گفته شد و دامنه اختلافات بالا گرفت، رسول خدا فرمود: «از نزد من برخیزید که در حضور من جدال و اختلاف شایسته نیست». به دلیل بحث و جدل پیامبر خدا نتوانست آنچه می‌خواست را بنویسد.»

— محمد بخاری، صحیح بخاری[7]

[8][9]

سعید بن جبیر روایت می‌کند که ابن‌عباس می‌گفت: «پیامبر خدا گفت: «برای من قلم و کاغذی بیاورید تا برایتان متنی بنویسم تا (با پیروی از آن) شما هیچ‌گاه گمراه نشوید». عده‌ای گفتند واضح است که پیامبر خدا هذیان می‌گوید.»

— مسلم بن حجاج نیشابوری، صحیح مسلم[10]

[11]

انگیزه‌ها

عمر شنیده بود که محمد حدیث ثقلین را بارها تکرار می‌کرد که می‌گوید: «من در میان شما دو امانت گرانبها می‌گذارم یکی کتاب خدا قرآن و دیگری اهل بیت را. تا وقتی که به این دو تمسک جویید، هرگز گمراه نخواهید شد و این دو یادگار من هیچ‌گاه از هم جدا نمی‌شوند. تا کنار حوض کوثر بر من وارد شوند». عمر تصور می‌کند که پیامبر می‌خواهد دربارهٔ قرآن و اهل بیت بنویسد و تمام تلاش خود را کرد تا از آن جلوگیری بکند.[12]

چند سال بعد، ابن‌عباس گفتگویی با عمر داشته و عمر به او می‌گوید: «من به شما می‌گویم: رسول شریف می‌خواست علی را در طول بیماری خود جانشین کند، اما من جلویش را گرفتم.»[12]

آیات قرآنی علیه اقدام عمر

بسیاری از آیات قرآن بر اطاعت از دستور پیامبر تأکید می‌کنند که عمر جلوی آن را گرفت. برخی از این آیات عبارتند از:

سوره حشر، آیه ۷

آیه ۷ سوره حشر بر اطاعت از محمد دستور می‌دهد و این آیه بارها در نقد اقدام عمر اشاره شده‌است.[12]

و آنچه را پیامبر به شما داد، آن را بگیرید و از آنچه شما را بازداشت، بازایستید.

سوره نسا، آیه ۶۵

آیه ۶۵ سوره نسا می‌گوید که اگر کسی به تصمیمات محمد گوش ندهد، ایمان ندارد و این آیه بارها در رابطه با اقدامات عمر در این رویداد اشاره شده‌است.[12]

ولی چنین نیست، به پروردگارت قسم که ایمان نمی‌آورند، مگر آنکه تو را در مورد آنچه میان آنان مایه اختلاف است داور گردانند؛ سپس از حکمی که کرده‌ای در دلهایشان احساس ناراحتی [و تردید] نکنند، و کاملاً سرِ تسلیم فرود آورند.

رویداد بعدی

پس از مرگ محمد، بعضی از صحابه پیکر او را در هنگام مراسم کفن و دفن ترک کردند و به سقیفه رفتند. در آنجا، عمر با ابوبکر بیعت کرد[13][14] با وجود خطبه پیامبر در رویداد غدیر خم و علی‌رغم بیعت عمر و ابوبکر با علی در آن زمان.[15][16][17][18][19] گروهی از مسلمانان از ابوبکر حمایت کردند و به آنها سنی می‌گویند؛ گروه دیگری از مسلمانان وفاداری خود را به علی حفظ کردند و شیعه نامیده می‌شوند.

جستارهای وابسته

منابع
  1. Muhammad al-Tijani al-Samawi, Black Thursday, trans.
  2. Sunni narrations include Sahih Muslim, Book of Bequests (Kitab al-Wasiyyah), numbers 4014 and 4016 (http://www.hadithcollection.com/sahihmuslim/141-Sahih%20Muslim%20Book%2013.%20Bequests/12187-sahih-muslim-book-013-hadith-number-4016.html بایگانی‌شده در ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine); Sahih al-Bukhari 9.468 and 7.573.
  3. Razwy, Sayed Ali Asgher. A Restatement of the History of Islam & Muslims. p. 304.
  4. Hayaat al-Qulub, Volume 2. p. 998.
  5. Razwy, Sayed Ali Asgher. A Restatement of the History of Islam and Muslims.
  6. "The Incident of Pen and Paper from Sunni Sources". Serat Online. SeratOnline.
  7. صحیح بخاری, 7:70:573
  8. بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۳۷، ج۴، ص۶۶، ج۵، ص۱۳۷-۱۳۸، ج۷، ص۹.
  9. تیجانی، محمد. انگاه که هدایت شدم. بنیاد معارف اسلامی.
  10. صحیح مسلم, 013:4015
  11. مسلم، صحیح مسلم، دارالفکر، ج۵، ص۷۵-۷۶.
  12. Abdullah. "A Brief Analysis of the Incident of the Paper". Umar ibn Khattab.
  13. Al Qazwini, Sayed Hossein. "An Analysis of the event of Saqifa". mohamedridha. Archived from the original on 2018-02-26. Retrieved 25 February 2018.
  14. Mohammad Jafri, Syed Husain. The Origins and Early Development of Shi'a Islam (Millennium (Series)) (The Millennium (Series).). Oxford University Press; 1 edition (April 4, 2002). pp. 344 pages. ISBN 978-0-19-579387-1.
  15. "A Shi'ite Encyclopedia". Al-Islam.org. Ahlul Bayt Digital Islamic Library Project.
  16. Musnad Ahmad Ibn Hanbal, Volume 4. p. 281.
  17. al-Razi, Fakhr. Tafsir al-Kabir, Volume 12. pp. 49–50.
  18. al-Tabrizi, al-Khatib. Mishkat al-Masabih. p. 557.
  19. Khand, Mir. Habib al-Siyar, Volume 1, Part 3. p. 144.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.