خانه کاغذی (مجموعه تلویزیونی)

خانه کاغذی (اسپانیایی: La casa de papel‎) که در آمریکا با عنوان سرقت پول (انگلیسی: Money Heist‎) شناخته می‌شود، مجموعه تلویزیونی سبک سرقت جنایی اسپانیایی است که توسط ابی استار ساخته شده‌است. این سریال دو گروه سرقت آماده را به رهبری پروفسور (آلوارو مورته)، یکی در ضرابخانه سلطنتی اسپانیا و دیگری در بانک اسپانیا به نمایش درمی‌آورد. این سریال در ابتدا به عنوان یک سری محدود در نظر گرفته شده بود که در دو بخش باید پخش می‌شد. اجرای اصلی آن در ۱۵ قسمت در شبکه اسپانیایی آنتنا ۳ از ۲ مه ۲۰۱۷ تا ۲۳ نوامبر ۲۰۱۷ بود. شبکه نتفلیکس در اواخر سال ۲۰۱۷ حق پخش جهانی سریال را بدست آورد و این سریال را دوباره در ۲۲ قسمت کوتاهتر بارگذاری و آن را در سراسر جهان منتشر کرد، اولین فصل در تاریخ ۲۰ دسامبر ۲۰۱۷ و به دنبال آن فصل دوم در ۶ آوریل ۲۰۱۸ منتشر گردید. در آوریل ۲۰۱۸، نتفلیکس پخش این سریال را با بودجه قابل توجه و افزایش یافته برای ۱۶ قسمت جدید از سر گرفت. فصل سوم، با هشت قسمت، در تاریخ ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۹ و فصل ۴، با هشت قسمت، در ۳ آوریل ۲۰۲۰ منتشر شد. مستندی با حضور تهیه‌کنندگان و بازیگران برتر در همان روز در نتفلیکس با عنوان خانه کاغذی: پدیده (اسپانیایی: La casa de papel: El Fenómeno‎) منتشر شد.

خانه کاغذی
نام‌های دیگر	La casa de papel money heist
ژانر	فیلم جنایی مهیج فیلم سرقت ماجراجویی
سازنده	آلکس پینا
بازیگران	آلوارو مورته اورسولا کوربیرو ایتسیار ایتانیو پدرو آلنسو پاکو توس آلبا فلورس میگل هران هایمه لورنته انریکه آرسه ماریا پدراسا دارکو پریچ کیتی مانبر هویک کوچکریان رودریگو د لا سرنا نجوا نیمری لوکا پروش روبرتو گارسیا رویز
سازنده موسیقی متن	مانل سانتی‌استبان
آهنگ آغاز	«زندگی‌ام جریان دارد» اثر سسیلیا کرول
آهنگسازان	مانل سانتی‌استبان ایوان مارتینس لاکامارا
کشور سازنده	اسپانیا
زبان اصلی	اسپانیایی
شمار فصل‌ها	۴
شمار قسمت‌ها	۳۸
تولید
تهیه‌کننده‌های اجرایی	آلکس پینا سونیا مارتینس خسوس کولمنار استر مارتینس لاباتو ناچو مانوبنس
مکان‌های تولید	اسپانیا ایتالیا تایلند پاناما
فیلم‌برداری	میگه آموئدو
تدوین‌گران	داوید پله‌گرین لوئیس میگل گونسالس بدمار ورونیکا کالون رائول مورا رخینو ارناندس راکل ماراکو
دوربین	تک دوربین
مدت	۶۷–۷۷ دقیقه (آنتنا ۳) ۴۱–۵۹ دقیقه (نتفلیکس)
تولیدکننده‌ها	ونکوورمیدیا آترس‌مدیا
توزیع‌کننده	نتفلیکس
پخش
شبکهٔ اصلی	آنتنا ۳ (۲۰۱۷) نتفلیکس (۲۰۱۹–اکنون)
فرمت تصویر	۱۰۸۰پی (۱۶:۹ اچ‌دی‌تی‌وی) ۴کی (۱۶:۹ یواچ‌دی‌تی‌وی)
فرمت صدا	صدای فراگیر ۵٫۱
انتشار اولیه	۲ مه ۲۰۱۷ – اکنون
پیوندهای بیرونی
وبگاه

این سریال در مادرید اسپانیا فیلمبرداری شده‌است. بخش‌های قابل توجهی از فصل ۳ و ۴ نیز در پاناما، تایلند و ایتالیا (فلورانس) جلوی دوربین رفت. این روایت به روشی شبیه به زمان واقعی گفته می‌شود که شامل پیچیدگی‌های متکی به فلاش‌بک، پرش‌های زمانی، انگیزه‌های شخصیت پنهان و راوی غیرقابل اعتماد است. این سریال با روایت از منظر یک زن، توکیو (اورسولا کوربیرو) و داشتن یک هویت قدرتمند اسپانیایی، ژانر سرقت را برمی‌انگیزد، جایی که دینامیک عاطفی، جرم و جنایت سازمان یافته را به صورت کامل جبران می‌کند.

این سریال جوایز مختلفی از جمله بهترین سریال‌های درام را در ۴۶مین دوره جوایز بین‌المللی امی و همچنین تحسین منتقدان برای طرح پیچیده آن، درام‌های بین فردی، کارگردانی و تلاش برای نوآوری تلویزیون اسپانیا را دریافت کرد. آهنگ ضد فاشیستی ایتالیایی «بلا چاو» که چندین بار در طول این سریال پخش می‌شود نیز بر جذابیت این سریال افزوده‌است، در سال ۲۰۱۸ به یک سریال تابستانی پرطرفدار در سراسر اروپا بدل شد. تا سال ۲۰۱۸، این سریال پربیننده‌ترین سریال غیر انگلیسی و یکی از پرتماشاگرترین آن‌ها در نتفلیکس،[1] همراه با شور و استقبال خاصی از طرف بینندگان اروپایی حوزه دریای مدیترانه و جهان لاتین زبان بود.

برنامه از ابتدا این بود که بخش بزرگی از سکانس‌های فصل یک و دو در ضرابخانه سلطنتی اسپانیا با مدیریت وزارت اقتصاد و تجارت این کشور، فیلم‌برداری شود. اما با وجود همه تلاش‌ها اجازه فیلم‌برداری در این مکان صادر نشد؛ بنابراین سازندگان مجبور شدند در این زمینه فکر اساسی بکنند.

مادرید ساختمان‌های تاریخی زیادی دارد که معماری آن‌ها کم‌وبیش به هم شباهت دارد؛ بنابراین فیلم‌برداری سکانس‌های خارجی در شورای تحقیقات ملی اسپانیا (CSIS) انجام و بقیه سکانس‌های داخلی در یک استودیو فیلم‌برداری شد.

نام سریال

وقتی نام La Casa De Papel (خانه کاغذی) برای سریال انتخاب شد. پخش‌کننده جهانی به این نتیجه رسید که برای تلفظ راحت غیر اسپانیایی‌زبان‌ها، یک نام انگلیسی جایگزین انتخاب شود؛ بنابراین Money Heist (سرقت پول) برای این سریال انتخاب شد. اما این نام با اسم اصلی فرسنگ‌ها فاصله داشت و اگر قرار بود بر اساس آن انتخاب شود باید چیزی شبیه به House of Paper (خانه کاغذی) بود.

داستان

فصل اول سریال خانه کاغذی با پیگیری داستان سرقت ناموفق از بانکی توسط یک زن به نام توکیو آغاز می‌شود. مردی به نام پروفسور او را از گرفتار شدن در دست پلیس نجات می‌دهد و به او پیشنهاد انجام سرقت‌های بزرگ‌تری را می‌دهد. پس از شرح مختصری از سرقت برنامه‌ریزی شده توسط پروفسور، شاهد یک حمله چند روزه به ضرابخانه سلطنتی اسپانیا (Royal Mint) در مادرید هستیم. این هشت سارق با نام‌های مستعاری که بر اساس اسم شهرها است، شناخته می‌شوند: توکیو، مسکو، برلین، نایروبی، ریو، دنور، هلسینکی و اسلو. این گروه از سارقین لباس‌های قرمز می‌پوشند و ماسک نقاش اسپانیایی، سالوادور دالی را بر صورت دارند.

آن‌ها ۶۷ نفر را به عنوان بخشی از برنامه خود برای فرار با ۲٫۴ میلیارد یورو گروگان گرفته و تصمیم به فرار از طریق یک تونل خود ساخته دارند. پروفسور، گروه را از یک مکان دیگر رهبری می‌کند. فلش بک‌های سریال خانه کاغذی، پنج ماه آماده‌سازی این گروه را در یک محل شکار متروکه در حومه شهر تولدو نشان می‌دهد. سارقین قرار نیست اطلاعات شخصی خود را با بقیه به اشتراک بگذارند و نباید با هم رابطه‌ای نیز داشته باشند. در تمامی فصل‌های ۱ و ۲، سارقین با رعایت قوانین از پیش تعریف شده درگیر هستند و با مشکلاتی نیز روبه‌رو می‌شوند.

در نهایت آنها توانستد با ۳ تا کشته (مسکو، برلین، اسلو) با حدود ۱ میلیارد یورو پول از ضرابخانه سلطنتی اسپانیا خارج شوند.

فصل سوم سریال خانه کاغذی حدود دو سال پس از ماجراهای گذشته و با نمایش وضعیت کنونی دزدان آغاز می‌شود. آن‌ها در نقاط مختلف کره خاکی پخش شده و از زندگی جدید خود لذت می‌برند. با این حال، یک اشتباه منجر به دستگیری ریو توسط پلیس شده و پروفسور برای نجات او وارد عمل می‌شود. وی از نقشه‌های قدیمی برلین برای حمله به بانک اسپانیا استفاده کرده و آن‌ها را راهی برای جلوگیری از شکنجه ریو می‌بیند. در ادامه، پروفسور و راکل (که اکنون با نام لیسبون شناخته می‌شود) گروه را دور یکدیگر جمع کرده و سه عضو جدید به نام‌های بوگوتا، پالرمو و مارسی را نیز به کار می‌گیرند. رهبری این عملیات جدید بر عهده پالرمو بوده و همچون فصول قبلی، فلش‌بک‌ها راوی جزییات نقشه گروه هستند.

در ادامه، سارقان به بانکی که تحت محافظت شدید است وارد شده و افرادی را گروگان می‌گیرند. آن‌ها با موفقیت به طلا و اسرار ایالتی دسترسی پیدا می‌کنند. در همین زمان، پروفسور پلیس را مجبور به آزادی ریو می‌کند. نایروبی با شلیک تیرانداز مخفی پلیس در سینه به شدت زخمی می‌شود و پلیس لیسبون را نیز دستگیر می‌کند. فصل سوم سریال خانه کاغذی با نشان دادن زنده بودن لیسبون به پایان می‌رسد. در سکانس انتهایی این فصل، توکیو می‌گوید:

جنگ آغاز شده‌است !

در فصل چهارم سریال خانه کاغذی پروفسور پس از درگذشت یکی از شخصیت‌های اصلی، یعنی نایروبی با تصمیمات دشواری روبه‌رو شده‌است. پس از کشف اینکه لیسبون هنوز زنده است، او برنامه‌ای را طراحی می‌کند تا لیسبون را از زندان آزاد کرده و جایگزینی برای او با فردی که دقیقاً شبیه لیسبون است، قرار دهد. با کمک دوستان قدیمی، یک تونل از طریق پارکینگ ایجاد می‌کنند تا به مکانی که لیسبون برای انتقال به دادگاه نگه‌داری می‌شد، برسند. در نهایت لیسبون موفق به فرار از طریق تونل می‌شود و زنی که جایگزین او در زندان می‌شود را ملاقات می‌کند. و در سکانس آخر قسمت آخر فصل ۴ نشان داده می‌شود که محل اختفای پروفسور را آلیشیا پیدا کرده و آلیشیا تفینگ رو به سمت پروفسور گرفته‌است.

ماسک دالی

«سالوادور فلیپه ژاسینتو دالی دومنک» نقاش سورئال مشهور اسپانیایی که به «سالوادور دالی» معروف است نقش مهم و غیرقابل‌انکاری در هنر داشت. سبک عجیب و دیدگاه‌های سرمایه‌داری ضد مدرن او باعث خلق آثار شگفت‌انگیزی در اسپانیا و سراسر دنیا شد. زندگی شخصی «دالی» اما تا حدی پرسروصدا بود که بسیاری از او به‌عنوان هنرمندی بدنام یاد می‌کنند.

خانه کاغذی با استفاده تعمدی از ماسک دالی، به دنبال راهی برای تکریم و جلب‌توجه دوباره به آثار هنرمند نه‌چندان خوش‌نام کشورشان است و این در نوع خود اقدامی جالب و قابل‌احترام است.

بازیگران و شخصیت‌ها

• آلوارو مورته به عنوان سرخیو مارکینا (پروفسور / سالوادور «سالوا» مارتین): مغز متفکر گروه که توسط او جمع شده و همچنین وی برادر ناتنی برلین است.
• اورسولا کوربیرو به عنوان سیلن اولیویرا (توکیو): یک دزد فراری است تا زمانی که پروفسور نتوانسته در برنامه خود شرکت کند، مورد تعقیب قرار می‌گیرد. او همچنین به عنوان یک راوی عمل می‌کند.
• ایتسیار ایتانیو به عنوان راکل موریلو (لیسبون): بازرس نیروی گارد ملی که مسئولیت این پرونده را تا زمانی که در فصل ۳ به گروه پیوست بر عهده داشت.
• پدرو آلنسو به عنوان آندرس د فونویوزا (برلین): یک دزد جواهر مبتلا به بیماری، شخص دوم گروه و برادر پروفسور و معشوق مارتین بروته (پالرمو).
• پاکو توس به عنوان آگستین راموس (مسکو؛ فصل ۱–۲؛ فصل ویژه ۳–۴): یک معدن‌کار پیشین سابقه دار و پدر دنور.
• آلبا فلورس به عنوان آگاتا خیمنز (نایروبی؛ فصل ۱–۴): یک متخصص جعل اسکناس و مسئول چاپ پول برای این گروه.
• میگل هران به عنوان آنیبال کورتس (ریو): یک هکر جوان که عاشق توکیو می‌شود.
• هایمه لورنته به عنوان ریکاردو / دنیل[persian-alpha 1] راموس (دنور): پسر مسکو که در دزدی به او می‌پیوندد.
• استر آسبو به عنوان مونیکا گاستمبیده (استکهلم): یکی از گروگان‌هایی که دبیر و معشوقه آرتورو رومن بوده و از این رابطه نامشروع باردار شده‌است. در طول سرقت عاشق دنور شده و به یک همدست گروه تبدیل می‌شود.
• انریکه آرسه به عنوان آرتورو رومن: معشوقه مونیکا گاستمبیده، یک گروگان و مدیر سابق ضرابخانه سلطنتی اسپانیا.
• ماریا پدراسا به عنوان آلیسون پارکر (فصل ۱–۲): یک گروگان و دختر سفیر انگلیس در اسپانیا.
• دارکو پریچ به عنوان میرکو دراگیج (هلسینکی): یک کهنه سرباز صرب و پسر عموی اسلو.
• کیتی مانبر به عنوان ماریوی فوئنتس (فصل ۱–۲; فصل ویژه ۳–۴): مادر راکل (بازرس اولیه پرونده) و مبتلا به بیماری آلزایمر.
• هویک کوچکریان به عنوان بوگوتا (فصل ۳–۴): متخصص متالورژی که با هدف سرقت بانک اسپانیا به گروه پیوسته‌است.
• رودریگو د لا سرنا به عنوان مارتین بروته (پالرمو / مهندس؛ فصل ۳–۴): یکی از دوستان قدیمی آرژانتینی برلین که سرقت بانک اسپانیا را با او برنامه‌ریزی کرده بود و مسئولیت خود را به عنوان فرمانده به عهده می‌گیرد. او سالیان سال عاشق اندرس د فونویوزا (برلین) بوده‌است.
• نجوا نیمری به عنوان آلیسیا سیرا (فصل ۳–۴): یک بازرس باردار از نیروی گارد ملی است که پس از بازرس راکل، مسئولیت این پرونده را برعهده می‌گیرد.
• لوکا پروش به عنوان مارسی (فصل ۴؛ فصل ویژه ۳): عضو باندی که به سرقت بانک اسپانیا پیوسته‌است.
• بلن کوئستا به عنوان هولیا (مانیل; فصل ۴; فصل ویژه ۳): فرزندخوانده مسکو و دوست دوران کودکی دنور. او یک ترازن است که به این باند می‌پیوندد و در جریان سرقت از بانک اسپانیا یکی از گروگان‌ها قرار می‌گیرد.
• فرناندو کایو به عنوان سرهنگ لوییس تمایو (فصل ۴; فصل ویژه ۳): عضو اطلاعاتی اسپانیا که نظارت بر کار آلیسیا در این پرونده است.

نقش‌های مکمل

• روبرتو گارسیا رویز به عنوان دیمیتری مستووی / رادکو دراگیچ[persian-alpha 2] (اسلو؛ فصل ۱–۲؛ فصل ویژه ۳–۴): یک کهنه سرباز صرب و پسر عموی هلسینکی.
• فرناندو سوتو به عنوان آنجل روبیو (فصل ۱–۲; فصل ویژه ۳–۴): معاون بازرس و همکار بازرس راکل. وی از سالیان پیش عاشق راکل بوده که موفق به کشف هویت پروفسور می‌شود.
• خوان فرناندز مخیاس به عنوان سرهنگ لوییس پریتو (فصل ۱–۲؛ فصل ویژه ۳–۴): عضو اطلاعاتی اسپانیا که مسئولیت وی نظارت بر کار راکل در این پرونده است.
• آنا گراس به عنوان مرسدس کلمنار (فصل ۱–۲): معلم آلیسون و یکی از گروگان‌ها.
• فران مورسیو به عنوان پابلو رویز (فصل ۱): همکلاسی مدرسه آلیسون و یکی از گروگان‌ها.
• کلارا آلوارادو به عنوان آریادنا کاسکالز (فصل ۱–۲): یکی از گروگان‌هایی که در ضرابخانه کار می‌کند.
• ماریو د لا روسا به عنوان سوارز: رئیس گروه عملیات ویژه.
• میکل گارسیا بوردا به عنوان آلبرتو ویکونیا (فصل ۱–۲؛ فصل ویژه ۴): شوهر سابق راکل و دکتر پزشکی قانونی.
• نایا گوز به عنوان پائولا ویکونیا موریو: دختر راکل و آلبرتو.
• خوسه مانوئل پوگا به عنوان سسار گاندیا (فصل ۴؛ فصل ویژه ۳): رئیس امنیت بانک مرکزی اسپانیا که از گروگانگیری فرار می‌کند و باعث ایجاد ویرانی برای این گروه می‌شود.
• آنتونیو رومرو به عنوان بنیتو آنتوانیانزاس (فصل ۳–۴): دستیار سرهنگ لوییس تمایو، که از طرف پروفسور متقاعد می‌شود وظایفی را برای او انجام دهد.
• پپ مونه به عنوان ماریو اوربانخا (فصل ویژه ۳–۴): فرماندار بانک اسپانیا.
• اولایا هرناندز به عنوان آماندا (فصل ویژه ۳–۴): گروگانی که ارتورو رومن به او تجاوز می‌کند.
• ماری کارمن سانچز به عنوان پاکیتا (فصل ویژه ۳–۴): یک گروگان و یک پرستار که هنگام بهبودی به سمت نایروبی گرایش پیدا می‌کند.
• کارلوس سوارز به عنوان میگل فرناندز (فصل ویژه ۳–۴): یک گروگان عصبی.
• رامون آگیره به عنوان بنخامین (فصل ویژه ۴): پدر مانیل که در برنامه خود به پروفسور کمک می‌کند.
• آهیکار آزکونا به عنوان ماتیاس کانیو (فصل ویژه ۳–۴): یک عضو گروه که گروگان‌ها را نگه می‌دارد.
• آنتونیو گارسیا فرراس به عنوان خودش (فصل ویژه ۴): روزنامه‌نگار.

نکات جالب

• خانه کاغذی پخش خود را از می ۲۰۱۷ آغاز کرد. ریتینگ بالای این سریال در قسمت‌های نخست، نوید توجه مخاطبان را می‌داد تا اینکه پس از چند قسمت افت شدیدی در ریتینگ ایجاد شد و قسمت آخر با کمتر از نصفِ چهار میلیون مخاطب قسمت اول، یک افتضاح تمام‌عیار بود؛ بنابراین تصمیم به لغو آن گرفته شد تا اینکه نتفلیکس مثل یک فرشته نجات به داد سریال محبوبمان رسید.

در فصل دوم محبوبیت به حدی بالا رفت که همه مخاطبان حداقل انتظار ساخت فصل سوم و چهارم را داشتند.

• فیلم‌نامه بعضی از سریال‌ها پیش از پخش آزمایشی از قسمت اول تا آخر آماده است اما این اتفاق در مورد Money Heist صدق نمی‌کند. درواقع نویسندگان سریال منتظر پخش سریال می‌مانند و سپس بر اساس واکنش مخاطبان چند قسمت آینده را می‌نویسند. این روش علیرغم مهیج بودن برای سریالی با این سطح از توجه بین‌المللی خطرناک هم هست.
• پیچیده‌ترین سکانس‌های سریال، سکانس‌های غواصی اسکوبا و پرت کردن پول بوده‌اند.

فصل‌ها و قسمت‌ها

فصل‌های خانه کاغذی

Season[persian-alpha 3]		Part[persian-alpha 3]	قسمت‌ها		منتشرشده
					اولین بار	آخرین بار	شبکه
	۱	۱	۱۵[persian-alpha 4]	۹	۲ مه ۲۰۱۷	۲۷ ژوئن ۲۰۱۷	آنتنا ۳
		۲		۶	۱۶ اکتبر ۲۰۱۷	۲۳ نوامبر ۲۰۱۷
	۲	۳	۱۶	۸	۱۹ ژوئیه ۲۰۱۹		نتفلیکس
		۴		۸	۳ آوریل ۲۰۲۰

فصل ۵

به گفته کارگردان سریال؛ الکس پینا، فصل ۵ آخرین فصل این سریال است. تولید فصل جدید از دوشنبه (۱۳ مرداد ۱۳۹۹) از کشور دانمارک شروع شده و در اسپانیا ادامه می‌یابد. همچنین میگل آنخل سیلوستره و پاتریک کریادو نیز بازیگران جدید سریال هستند.

آلکس پینا: فصل پنجم حماسی‌ترین فصل سریال خانه کاغذی است.

در تاریخ ۲۴ می ۲۰۲۱ نتفلیکس اعلام کرد فصل پنجم سریال خانه کاغذی در دو بخش پنج قسمتی و به فاصله سه ماه پخش خواهد شد.

بخش اول در تاریخ ۳ سپتامبر ۲۰۲۱ برابر با ۱۲ شهریور ۱۴۰۰؛ و بخش دوم در تاریخ ۳ دسامبر ۲۰۲۱ برابر با ۱۲ آذر ۱۴۰۰ عرضه خواهد شد.[10][11]

منابع

2. Álvarez, Jennifer (25 November 2017). "Conoce los verdaderos nombres de la banda de atracadores de 'La casa de papel'" (به اسپانیایی). antena3.com. Archived from the original on 26 June 2019. Retrieved 16 August 2019.
3. "Part 2, episode 8". Money Heist. Event occurs at 36:50. Netflix.
4. "Part 4, episode 5". Money Heist. Event occurs at 02:38. Netflix.
5. "Part 4, episode 6". Money Heist. Event occurs at 19:55. Netflix.
6. "Part 2, episode 9". Money Heist. Event occurs at 43:50. Netflix.
7. "Part 2, episode 8". Money Heist. Event occurs at 24:00. Netflix.
8. Rosado, Juan Carlos (19 July 2019). "'La casa de papel': ocho artículos que hay que leer en el estreno de la tercera parte". El País (به اسپانیایی). Archived from the original on 20 July 2019. Retrieved 30 July 2019.
9. Pickard, Michael (29 June 2018). "Right on the Money". dramaquarterly.com. Archived from the original on 1 September 2019. Retrieved 1 September 2019.
10. Money Heist (TV Series 2017–2021) - IMDb, retrieved 2021-05-29
11. «'Money Heist' Season 5: Netflix Release Date & What to Expect». What's on Netflix (به انگلیسی). ۲۰۲۱-۰۵-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۹.

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Money Heist». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۰ اوت ۲۰۱۸.

پیوند به بیرون

• وبگاه رسمی

1. وب سایت رسمی نام دنور را به عنوان دنیل ذکر کرده‌است،[2] اما در نمایش او خود را ریکاردو،[3] دنی[4] و دنیل خوانده‌است.[5]
2. اعتبار پایانی نهایی نشان می‌دهد عکس بازداشت اسلو با نام دیمیتری مستووی،[6] در حالی که تابوت وی نام رادکو دراگیچ را نشان می‌دهد.[7]
3. در برخی موارد هر بخش مساوی با هر فصل می‌باشد[8][9]
4. Part 1 was re-cut and released as 13 episodes on 20 December 2017 on Netflix, and Part 2 was re-cut and released as 9 episodes on 6 April 2018 on Netflix. See Money Heist § Netflix acquisition.