خورنگان
خورنگان یا یاسریه، روستایی از توابع بخش نوبندگان شهرستان فسا در استان فارس ایران است.
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | فارس |
| شهرستان | فسا |
| بخش | بخش نوبندگان |
| دهستان | نوبندگان |
| نام محلی | خورنگان |
| نام‌های دیگر | یاسریه |
| نام‌های قدیمی | خورگاه،خورنگاه،خُرگان،خورگان،خُرنگان،خرنجان[1] |
| مردم | |
| جمعیت | ۲۴۳۷ نفر (سرشماری ۹۵) |
| اطلاعات روستایی | |
| کد آماری | ۰۷۸۱۵۴ |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۷۱۵ |
واژه شناسی نام روستا
خورگاہ:بنایی که آفتابگیر باشد ، آفتاب رو ، برآفتاب ، خورتاب
خورنگ:نام یکی از مبارزان سپاه کیخسرو پسر سیاووش افسانه ای و قهرمان ایران
خورنگاه:کاخ باشکوه ، شکوه و جلال و...
خورنگاه:یکی از دو قصری که نُعمان جهت بهرام ساخته است
خورنگاه:پیشگاه یا ایوان که شاه درآن غذا و شراب می خورد ، قصری که نُعمان اکبر به دست سِنمار معمار ایرانی در میان رودان ساخت
خور:روزخور ، روز درگذشت اشو زردشت پیامبر بزرگ زردشتیان ایوانی که جای افتادن آفتاب باشد
خوردنگاه:جای خوردن طعام واتاق ناهارخوری و قسمتی از کاخ یاکوشک که جای غذاخوردن پادشاه وکسان او باشد .
خورنگه ، خورگه:دارالضّیافه ، چراکه شهریاران فارس در برابر آفتاب غذا خورند و برای عبادت جای دیگر می رفتند .[2]
آثار باستانی
آسیاب کلی ( به فتح كاف ):در کنار تپه ی شمالی و بالا سر آن ، باغی به نام باغ مهذوبی ( مهذّبی ) اثری از سنگ و ساروج وجود دارد که در نزد اهالی به « آسيؤ کلی » معروف است . هیچ کس آغاز ساخت آن به یاد ندارد . وهر کسی به زعم خودتاریخی برای آن ذکر می کند ، حتی قدیمی ترین افراد روستا از تاریخ دقیق بنای آن اظهار بی اطلاعی می نمایند؛این بنا روزگاری آسیاب آبی روستا بوده و آب چرخاندن چرخ های سنگی آن از رودخانه شمالی روستا تأمین و به وسیله ی جوی آبی که آثارش هنوزدرکناره تپه باقی ست به آسیاب منتقل می گردید . وشاید بنایش به هزاران سال برسد .
حمام محله ی بالا : این حمام در سال ۱۲۷۷ ش توسط حاج میرزا محمدصادق کشمیری شیرازی ( پدر میرزامحمود « پدربزرگ خانم هماتاج همایون ، همسر تیمسار سید محمود همایونی » مالک وقت خورنگان ، ساخته شد و به عنوان عام المنفعه وقف نمود ، و در اختیار کسانی قرار داد که با کار بر روی آن علاوه بر استفاده ی مردم ، امور زندگی خود را نیز تامین نمایند . طی سالها افرادی بر روی آن کار کردند . این حمام از سنگ و ساروج و بسیار محکم و دارای چند طاق گنبدی شکل به ارتفاع ۵ متر و با زیربنای ۲۵ در ۱۲ متر می باشد . کف حمام نسبت به سطح کوچه یک متر پایین تر است . این حمام دارای مخزن بزرگ آب گرم به نام خزينه بود که آب آن توسط آب جوی پر و با هیزم و بوته های خارگرم می شد . چون در آن روزگاران منازل شخصی دارای حمام شخصی نبود ، از اذان صبح تا ساعت ۸ صبح مردان ، و از صبح تا ساعت ۵ عصر حمام زنانه بود . این حمام از سال ۱۳۴۳ به دنبال لوله کشی آب روستا به صورت حمام بهداشتی ، و از حالت خزينه بیرون آمد و از سال ۱۳۶۱ که به مرور درمنازل حمام شخصی ساخته شده از رونق افتاد . در غرب این حمام باغچه ای است که به باغچه حمام معروف است و در این باغچه چند چاه بزرگ وجود داشت که در اصل فاضلاب حمام بود که با از کارافتادن حمام آن چاه ها نیز از خاک پرگردید .
كلوپه : دو چاه با عمق کم درکنارتپه ی شرقی وکنارجاده ی شمالی وجود دارد که به گفته اهالی محل آسیای آبی دیگری بوده که قدمت آن از آسیاب کلی خیلی بیشتر است و آبراه سنگی بالا سرمحل آن ، حکایت از این دارد که آب آسیاب از « بِن » با رودخانه تأمین می گردیده است . این دو چاه یکی به صورت چهارگوش و دیگری استوانه شکل است . این محل درنزد اهالی به « کُلوپَه » مشهور است که عمرش بالغ بر ۱۰۰۰ سال است . از آنجا که شکل ظاهری این اثرنشان می دهد ، احتمال یک آتشکده دردوران ساسانی و قبل از آن باشد خالی از تصور نیست . هرچند نمی توان این احتمال را به درستی تصدیق کرد .[3]
جمعیت
روستای خورنگان در دهستان نوبندگان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۲٬۶۱۹ نفر (۶۲۶خانوار) بوده‌است.
منابع
- «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۳.