داگلاس سی-۱۲۴ گلوبمستر ۲
هواپیمای داگلاس سی-۱۲۴ گلوبمستر ۲ (به انگلیسی: Douglas C-124 Globemaster II) با نام مستعار "الد شکی" (Old Shaky)، یک هواپیمای حمل و نقل سنگین بارهای هوایی است که توسط شرکت هواپیماسازی داگلاس در لانگ بیچ کالیفرنیا ساخته شد.
سی-۱۲۴ هواپیمای اصلی پیشکاران حمل و نقل هوایی نظامی نیروی هوایی ایالات متحده (MATS) در بین سال‌های دهه ۱۹۵۰ و ابتدای دهه ۱۹۶۰ میلادی بود پیش از این که سی-۱۴۱ استارلیفتر به کار گرفته شود. این هواپیما در خدمت خدمات حمل و نقل هوایی نظامی نیروی هوایی ایالات متحده بود، پس از آن با از هم پاشیدن این واحد برای فرماندهی ترابری نظامی نیروی هوایی ایالات متحده (MAC)، واحدهایی از اندوخته نیروی هوایی و تا سال ۱۹۷۴ برای گارد ملی هوایی ایالات متحده خدمت کرد.
| سی-۱۲۴ گلوبمستر ۲ | |
|---|---|
 | |
| سی-۱۲۴ گلوبمستر ۲ | |
| نوع هواپیما | هواپیمای ترابری نظامی، ترابری سنگین هوایی |
| شرکت سازنده | شرکت هواپیمایی داگلاس |
| نخستین پرواز | ۲۷ نوامبر ۱۹۴۹ |
| تاریخ رونمایی | ۱۹۵۰ |
| بازنشستگی | ۱۹۷۴ (نیروی هوایی ایالات متحده) |
| بکارگیرنده (ها) | نیروی هوایی ایالات متحده گارد ملی هوایی ایالات متحده اندوخته نیروی هوایی ایالات متحده |
| آغاز ساخت | ۱۹۴۹ تا ۱۹۵۵ |
| تعداد ساخته‌شده | ۴۴۸ (۹ فروند موجود) |
| توسعه یافته از | داگلاس سی-۷۴ گلوبمستر |
| توسعه یافته به | داگلاس سی-۱۳۲ (ساخته نشده) |
طراحی و رشد
هواپیمای سی-۱۲۴ در بین سال‌های ۱۹۴۷ تا ۱۹۴۹ به دست شرکت هواپیمایی داگلاس از روی طراحی جنگ جهانی دوم هواپیمای داگلاس سی-۷۴ گلوبمستر و بر پایه درس‌های آموخته شده در محاصره برلین توسعه یافت. نیروی رانشی هواپیما به دست چهار موتور پیستونی آر-۴۳۶۰ پرت اند ویتنی برآورده می شد که هرکدام ۳٬۸۰۰ اسب بخار نیرو زایش می‌کردند. ویژگی طراحی سی-۱۲۴ داشتن دو درب بزرگ لولایی و یک سطح شیب دار هیدرولیکی در دماغه و به همچنین یک آسانسور باری زیر بخش پشتی هواپیما بود. سی-۱۲۴ می‌توانست ۳۱٬۱۰۰ کیلوگرم (۶۸٬۵۰۰ پوند) بار جابه جا نماید، دهانه بخش بار آن ۲۳ متر و دارای دو بالابر جاداده شده در بالا بود که هرکدام می‌توانستند ۳٬۸۰۰ کیلوگرم بار را بلند کنند. با نام یک جابه جاکننده این هواپیما می‌توانست تانک ها، جنگ افزارها، کامیون‌ها و دیگر تجهیزات سنگین را جابه جا نماید، هنگامی که در نقش جابه جاکننده مسافر بود می‌توانست ۲۰۰ سرباز آکنده از تجهیزات را روی دو عرشه خود داشته باشد یا ۱۲۷ برانکارد بیماران را به همراه پرستارانشان جابه جا کند. سی-۱۴۱ تنها هواپیمایی در زمان خود بود که می‌توانست تجهیزات سنگین مانند تانک‌ها و بلدوزرها را بدون از هم باز کردن آن‌ها جابه جا کند.
نخستین پرواز سی-۱۲۴ ۲۷ نوامبر ۱۹۴۹ انجام شد و سی-۱۲۴ اِی در ماه می ۱۹۵۰ واگذار شد، سی-۱۴۱سی مدل پسین بود، که قدرت موتورهای قدرتمندتر داشت و یک رادار آب و هوایی مدل اِی پی اس-۴۲ (APS-41) به شکل یک سازه انگشتانه مانند روی دماغه آن جاداده شده بود. گرم‌کننده‌های سوختنی جاداده شده در نوک بال‌ها برای گرم کردن کابین به آن افزوده شد و سطح بال و دم هواپیما را از یخ زدن باز می داشت. هواپیماهای سی-۱۴۱ مدل ای پس از آن با این تجهیزات بهبود یافتند.
همچنین سی-۱۲۴ نخستین هواپیمایی بود که بخش قدرت کمکی (APU) روی آن جا داده شد.
یک سی-۱۲۴سی، به شماره سریال ۱۰۶۹-۵۲ با نام جی سی-۱۲۴سی برای آزمایش موتور توربوپراپ ایکس تی ۵۷ پرت اند ویتنی با قدرت ۱۵٬۰۰۰ اسب بخار که در دماغه جاداده می شد استفاده شد.
تاریخچه کاری
نخستین واگذاری ۴۴۸ فروند از این هواپیما از ماه می ۱۹۵۰ آغاز شد و تا ۱۹۵۵ ادامه پیدا کرد، سی-۱۲۴ در درازای جنگ کره به کار گرفته شد، همچنین برای همکاری در مأموریت‌های رساندن بار در ماموریت یخبندان ژرف در آنتاریکتا نیز از آن استفاده شد. این هواپیماها مأموریت‌های باربری سنگین ایالات متحده در سرتاسر جهان را انجام می داد شامل پروازهایی به جنوب آسیا، آفریقا و هرجای دیگر. از ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۱ تسلیحات تور را از راه اقیانوس اطلس به انگلستان جابه جا می‌کردند.هواپیماهای سی-۱۲۴ همچنین در درازای جنگ ویتنام به‌طور گسترده مواد و تجهیزات را بین ایالات متحده و ویتنام جابه جا می‌کردند. پیش از آن که سی-۵اِی کاربردی شود، هواپیمای سی-۱۲۴ و خواهرش سی-۱۳۳ تنها هواپیماهایی بودند که می‌توانستند بارهای بسیار بزرگ را جابه جا نمایند.
.jpg.webp)
فرماندهی راهبرد هوایی نیروی هوایی ایالات متحده (SAC) کاربر نخستین سی-۱۲۴ گلوبمستر با به‌کارگیری ۵۰ فروند از آن از سال ۱۹۵۰ تا ۱۹۶۲ بود، چهار اسکادران از این فرماندهی دربرگیرنده اسکادران‌های پشتیبانی راهبردی نخست، دوم، سوم و چهارم نمونه این هواپیما را بکار می بردند، جابه جایی سلاح‌های هسته ای بین پایگاه‌های هوایی و جابه جایی هوایی کارکنان و تجهیزات در درازای مانورهای نظامی و صف آرایی‌های خارج از کشور کار اصلی آن‌ها بود.
پیشکاران ترابری هوایی نظامی نیروی هوایی ایالات متحده (MATS) تا ژانویه ۱۹۶۶ کاربر اصلی این هواپیما بود، هنگامی که این ارگان به فرماندهی ترابری هوایی نظامی (MAC) نام گردانی شد، در درازای چند سال پیروی از ساختار این فرماندهی، نمونه‌های به جامانده هواپیما به اندوخته نیروی هوایی ایالات متحده (AFRES) و گارد ملی هوایی ایالات متحده (ANG) فرستاده شدند این فرستادن در ۱۹۷۰ پایان یافت. نخستین واحد گارد ملی هوایی که هواپیمای سی-۱۲۴سی را دریافت نمود گروه ترابری تاکتیکی هوایی ۱۶۵ام (هم اکنون با نام شاخه ترابری هوایی ۱۶۵ام گارد ملی هوایی ایالات متحده شناخته می‌شود) وابسته به گارد ملی هوایی جورجیا بود که واپسین گروه نیروی هوایی بود که هواپیمای خود را در سپتامبر ۱۹۷۴ بازشنسته کرد.
گونه‌ها
وای سی-۱۲۴
نمونه نخستین بازسازی شده از روی سی-۷۴ با بدنه‌ای نو که نیروی رانش آن به دست چهار موتور آر-۴۳۶۰-۳۹، ۳٬۵۰۰ اسب بخاری برآورده می شد، این نمونه پس از آن با موتورهای تازه به نام وای سی-۱۲۴ اِی نام‌گذاری شد.
وای سی-۱۲۴ اِی
نمونه‌ای از وای سی-۱۲۴ که چهار موتور آر-۴۳۶۰-۳۵ اِی ۳٬۸۰۰ اسب بخاری روی آن جاداده شد.
سی-۱۲۴ اِی
داگلاس نمونه ۱۱۲۹ اِی، نمونه ساخته شده با چهار موتور آر-۴۳۶۰-۲۰ دبلیو اِی هرکدام با نیروی ۳٬۵۰۰اسب بخار. ۲۰۴ فروند از آن ساخته شد، این نمونه پس از آن با راداری در دماغه و گرم‌کننده‌های سوختی در سطح نوک بال‌ها بیشتر بهبود یافت.
وای سی-۱۲۴ بی
داگلاس نمونه ۱۱۸۲ای که یک نمونه با موتور توربوپراپ هواپیمای سی-۱۲۴ اِی بود، در آن چهار موتور توربوپراپ وای تی ۳۴-پی-۶ ساخت پرت اند ویتنی جاداده شده بود. در اصل به عنوان یک تانکر پیشنهاد شده بود که در آزمایش‌های مأموریت هواپیمای توربوپراپ استفاده شد.
سی-۱۲۴ سی
داگلاس نمونه ۱۳۱۷، ماننده سی-۱۲۴ اِی بود اما چهار موتور نمونه آر-۴۳۶۰-۶۳ ۳٬۸۰۰ اسب بخاری، راداری در دماغه و گرم‌کننده سوختی نوک بال‌ها در آن جاداده شده بود و گنجایش سوختش هم افزایش پیدا کرده بود. ۲۴۳ فروند از این نمونه ساخته شد.
