دربند ارغونشاه
دربند ارغونشاه، تنگه‌ای است به نام دربند کلات که ورودی اولیه به شهرستان کلات از این مکان انجام می‌گرفته‌است همچنین به دروازه ارغونشاه نیز معروف می‌باشد. شهر کلات دارای دو در ورودی اصلی به نام دربند ارغونشاه و دیگری تونل ورودی اولیه شهر است که از سمت مشهد وارد کلات می‌شوند.
دربند ارغونشاه پلی آجری و همچنین برج‌های دیده بانی در اطراف آن مستقر است. این پل آجری دارای سه دهانه می‌باشد و در گذشته ورود و خروج افراد توسط برج دیده بانی قابل کنترل بوده‌است.
مجدالاسلام کرمانی در سفرنامه خود در باره این دروازه می‌نویسد: در تنگ‌ترین نقطه مدخل دره، در سی متر دورتر نبشته سنگی دیده می‌شود و پلی نیز با سه دهانه به پهنای۵/۲ و ۵/۳ و دازای ۲ متر وجود دارد. روی پل آشیانه‌های برای پاسداران ساخته بودند و مردم به‌وسیله گذرنامه‌های حاکم و فرمانده سپاهیان از آنجا عبور می‌کردند.
در قسمت راست دروازه و در سینه کوه کتیبه حجاری شده به دستور نادرشاه افشار و به تاریخ ۱۱۵۵ هجری قمری و با خط نستعلیق و در۲۴ بیت و در ارتفاع ۱۵ متر بالاتر از سطح زمین قرار دارد.
مضمون شعر در مدح خدا و پیامبر اسلام و نادرشاه است.بیت اول فارسی و مابقی به زبان ترکی است.
| ابتدا حمد خدای احد و فرد قدیم | قادر لم یزل و عالم و دانا و حکیم | |
| اوکی بوکون مکانی یارتوپ قدر تدن | اوکی بوبحر و بری خلق ایدوب شو کتدن |
برج دیدبانی دربند ارغونشاه کلات نادری
دربند ارغونشاه کلات نادری
منبع
- کتاب دژ خدای آفرین - حسن امیری و وحدت شاکری - خیزران مشهد -۱۳۸۵