دعا (اسلام)

دعا واژه‌ای عربی و اصطلاحی اسلامی است. دعا کلماتی است که در اوقات مختلف در مقام استغاثه از خداوند و طلب آمرزش یا درخواست خیر و برکت و برآورده شدن حاجت خوانده می‌شود.[1] فیروزآبادی دعا را میل و توجه به سوی خدا آورده‌است.[2] این درخواستِ حاجت از خداوند، برای خود یا دیگری است.[3] در روایات و قرآن این واژه تکرار شده‌است. دعاها خود به گونه‌ای تفسیر قرآن و شرح معارف اسلامی هستند. به عنوان مثال کتاب صحیفه سجادیه از سجاد ، یک کتاب دعا است.

اهمیت و ارزش دعا

بگو: «اگر دعای شما نباشد، پروردگارم هیچ اعتنایی به شما نمی‌کند…» (سوره فرقان آیهٔ ۷۷)[4]

امام سجاد علیه السلام : «چیزی نزد خداوند محبوب تر از این نباشد که [بندگان] از او درخواست کنند.»[5]

آداب دعا

ابن فهد حلی در باب چهارم کتاب عدة الداعی و نجاح الساعی، طهارت، استعمال بوی خوش، رو به قبله بودن و صدقه دادن را از آداب قبل از دعا آورده‌است.

همیشه اهل دعا بودن، کشیدن دست‌ها بر صورت و صلوات بر پیامبر (ص) و اهل بیت اش علیهم السلام را برای آداب بعد از دعا ذکر کرده‌است.[6]

درود فرستادن بر محمد و اهل بیت در آغاز و انجام دعا از مهم‌ترین آداب و شرایط دعا می‌باشد؛ زیراکه از سبب‌های استجابت دعا، شمرده شده‌است.[7] در روایت از علی بن ابی‌طالب آمده: هیچ دعایی به آسمان راه نیابد، تا اینکه بر محمد و آل او صلوات فرستاده شود.[8]

مکان و زمان دعا

دعا به زمان و مکان خاصی محدود نشده‌است؛ امّا بر اساس روایات دعا کردن در اوقات خاص و مکان‌های ویژه‌ای، بهتر و امید اجابت در آن اوقات و مکان‌ها بیشتر است. علی بن ابی‌طالب می‌گوید: در چهار وقت دعا را مغتنم شمارید: در وقت تلاوت قرآن و گفتن اذان و آمدن باران و روبرو شدن صف‌های مسلمین با کفار برای شهادت.[9]

استجابت دعا

هنگامی که بندگانم از تو درباره من بپرسند، [بگو:] یقیناً من نزدیکم، دعای دعا کننده را زمانی که مرا بخواند اجابت می کنم؛ پس باید دعوتم را بپذیرند و به من ایمان آورند، تا [به حقّ و حقیقت] راه یابند [و به مقصد اعلی برسند]. (سوره بقره آیهٔ ۱۸۶)[10]

محمد: «اینگونه نیست که خداوند باب دعا را به سوی بنده ای بگشاید و باب اجابت خویش را به روی او ببندد، خداوند بزرگوار تر و کریم تر از این است.»[11]

محمد باقر: «به خدا سوگند هیچ بنده‌ای در دعا، پافشاری و اصرار به درگاه خدای عز و جل نکند جز اینکه حاجتش را برآورد.»[12]

دعاهای مأثور (روایت‌شده)

کتاب‌های دعا

منابع
  1. عمید، حسن. فرهنگ عمید (واژهٔ دعا). انتشارات امیرکبیر، تهران، ۱۳۷۱.
  2. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، قاموس المحیط.
  3. دهخدا، علی‌اکبر. لغت‌نامه دهخدا (واژهٔ دعا). انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۷.
  4. «دانشنامه ی اسلامی».
  5. حرانی، ابن‌شعبه، تحف العقول عن آل‌الرسول صلی‌اللّه علیهم، صفحهٔ ۲۰۲.
  6. غفاری ساروی، حسین. آیین بندگی و نیایش (ترجمهٔ عدة الداعی و نجاح الساعی).مؤسسه جهانی سبطین
  7. غفاری، ابراهیم. نشریه "حریم حرم" (فصلنامه تخصصی دعا و زیارت). سال دوم، شماره هفتم، تابستان ۹۴.آداب نیایش و دعا
  8. مجلسی، محمدباقر. بحار الانوار. ۲۷ / ۲۶۰.
  9. حرّ عاملی، شیخ محمد بن حسن. وسائل الشیعة فی تحصیل مسائل الشریعة. ۷ / ۶۴.
  10. «دانشنامه ی اسلامی».
  11. متقی هندی، علی بن حسام الدین، کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال، حدیث ۳۱۵۵.
  12. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافي ج ۲ ص ۴۷۵.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.