روش گزینش جنسی XO
روش گزینش جنسی XO, (انگلیسی: X0 sex-determination system) جنسیت نسل بعدی را در موارد زیر تعیین میکند:
- بیشتر عنکبوتیان[1] به استثنای هیرههایی که اکثریت کمی از آنها هاپلو دی پلویید هستند،[2]
- تقریباً همهٔ حشرات بیبال (آپریگوت) و دیرینهبالان (مثلاً آسیابکها و بید کاغذها)
- بیشتر حشرات برونبالدار، (مثلاً ملخ، کریکت و سوسک)
- برخی از کرمهای لولهای،[1] سخت پوستان،[1] نرمتنان شکمپایان[3] و ماهیان استخوانی،[4] بهویژه در تیرهٔ آنسیستروس (گربهماهی زرهپوش با آنتن) Ancistrus.[5]
- چندین پستاندار
- چند گونه خفاش، از جمله خفاش سرچکشی،[6] خفاش میوهای گلدسته بوئتیکوفر، خفاش میوهای پروانه دار Franquet، خفاش میوه پالتویی پیترز و خفاش میوه برجسته گامبیا.[7]
- موش خاردار ریوکیو[8]

در این روش، تنها یک کروموزوم جنسی وجود دارد که به آن X گفته میشود. نرها فقط یک کروموزوم X (X0) دارند، در حالی که مادهها دو X دارند (XX). صفر (گاهی این حرف O) نشانگر فقدان X دوم است. گامتهای مادر همیشه حاوی یک کروموزوم X هستند، بنابراین جنسیت نوباوه در جانوران به وجود کروموزوم جنسی در گروه جنس نر بستگی دارد. اسپرم آن معمولاً شامل یک کروموزوم X است یا میتواند به کلی کروموزوم جنسی نداشته باشد.
در انواع گوناگون این روش، یک فرد گروه بیشتر دارای دو کروموزوم جنسی (XX) است و هرمافرودیت است؛ هم تخمک تولید میکند و هم اسپرم، که خود میتواند نسل بعد از خود را بارور کند، در حالی که افراد نر کمیاب هستند و فقط یک کروموزوم جنسی (X0) دارند. ارگانیسم مدل کرم الگانس؛ کرمی که اغلب در تحقیقات بیولوژیکی استفاده میشود، یکی از این جانداران است.
برخی از گونههای دروزوفیلا (مگس سرکه) دارای X0 نر هستند.[9] گمان میرود که چنین مواردی با از دست دادن کروموزوم Y بهوجود میآیند.
جستارهای وابسته
منابع
- Bull, James J. ; Evolution of sex determining mechanisms; p. 17 شابک ۰۸۰۵۳۰۴۰۰۲
- Bachtrog, Doris; Mank, Judith E. ; Peichel, Catherine L. ; Kirkpatrick, Mark; Otto, Sarah P. ; Ashman, Tia-Lynn; Hahn, Matthew W. ; Kitano, Jun; Mayrose, Itay; Ming, Ray; Perrin, Nicolas; Ross, Laura; Valenzuela, Nicole; Vamosi, Jana C. and The Tree of Sex Consortium; ‘Sex Determination: Why So Many Ways of Doing It?’; PLoS Biol12(7): e1001899
- Thirot-Quiévreux, Catherine; ‘Advances in Chromosomal Studies of Gastropod Molluscs’; Journal of Molluscan Studies, vol. 69 (2003), pp. 187-201
- Devlin, R.H. and Y. Nagahama, 2002. ‘Sex determination and sex differentiation in fish: an overview of genetic, physiological, and environmental influences’; Aquaculture 208: 191–364.
- Anderson, Luís Alves; Oliveira, Claudio; Nirchio, Mauro; Granado, Ángel and Foresti, Fausto; ‘Karyotypic relationships among the tribes of Hypostominae (Siluriformes: Loricariidae) with description of XO sex chromosome system in a Neotropical fish species’; Genetica, vol. 128 (2006); pp. 1-9
- Hsu, T. C.; Benirschke, Kurt (1977). "Hypsignathus monstrosus (Hammer-headed fruit bat)". An Atlas of Mammalian Chromosomes. pp. 13–16. doi:10.1007/978-1-4615-6436-2_4. ISBN 978-1-4684-7997-3.
- Denys, C.; Kadjo, B.; Missoup, A. D.; Monadjem, A.; Aniskine, V. (2013). "New records of bats (Mammalia: Chiroptera) and karyotypes from Guinean Mount Nimba (West Africa)". Italian Journal of Zoology. 80 (2): 279–290. doi:10.1080/11250003.2013.775367. hdl:2263/42399.
- Kobayashi, Tsuyoshi; Yamada, Fumio; Hashimoto, Takuma; Abe, Shintaro; Matsuda, Yoichi; Kuroiwa, Asato (2007). "Exceptional minute sex-specific region in the X0 mammal, Ryukyu spiny rat". Chromosome Research. 15 (2): 175–187. doi:10.1007/s10577-006-1093-y. PMID 17294259.
- Patterson, J. T.; Stone, W. S. (1952). Evolution in the Genus Drosophila. New York: Macmillan.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «X0 sex-determination system». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۱۱ مه ۲۰۲۱.