سیاره‌های دورتر از نپتون

در پی یافتن سیارهٔ نپتون در ۱۸۴۶ یک اندیشهٔ چیره وجود داشت که شاید سیاره‌های دورتر از نپتون وجود داشته‌باشد. جست‌وجو در نیمهٔ سدهٔ نوزدهم میلادی برای یافتن آن آغاز شد، ولی با جستجوهای پرسیوال لوول در آغاز قرن بیستم بود که به اوج رسید. لوول سیارهٔ ایکس (Planet X) را برای توضیح اختلال‌هایی در مدار نپتون، به‌ویژه اورانوس و نپتون که گمان می‌شد جاذبهٔ یک سیارهٔ بزرگ ناپیدا باعث آن است، به‌کار برد.

کشف پلوتو از سوی کلاید تامبا در سال ۱۹۳۰ فرضیهٔ لوول را تأیید نموده و پلوتو در سال ۱۹۳۰ به‌طور رسمی به‌عنوان نهمین سیاره در نظر گرفته شد. در ۱۹۷۸ کشف گردید که پلوتو کوچک‌تر از آن‌ است که بتواند سیاره‌های غول گازی را تحت تأثیر گرانشی قرار دهد که نتیجهٔ این اندیشه جست‌وجو برای یک سیارهٔ دهم بود. در اوایل دههٔ ۱۹۹۰ این جست‌وجوها هم با بررسی اندازه‌گیری‌های فضاپیمای وویجر ۲ رها شدند. این اندازه‌گیری‌ها نشان دادند که نابهنجاری‌هایی که وجودشان در مدار اورانوس نتیجه‌گیری شده بود در اثر خطای جزئی در برآورد جرم واقعی نپتون بوده‌است.[1]

پس از سال ۱۹۹۲، کشف بسیاری از اجرام کوچک یخی با مدار مشابه یا حتی گسترده‌تر از پلوتو به این بحث منجر شد که آیا پلوتو هنوز باید بنام یک سیاره باقی بماند، یا اینکه آیا به آن جرم و همسایگان آن باید، مانند سیارک‌ها، رده و طبقه‌بندی جداگانهٔ خودشان داده شود. هرچند که تعدادی از اعضای بزرگ‌تر این گروه در ابتدا به عنوان سیاره تعریف شده بودند، در سال ۲۰۰۶ اتحادیهٔ بین‌المللی اخترشناسی پلوتو و بزرگ‌ترین همسایگان آن را در طبقه‌بندی خود به عنوان سیاره‌های کوتوله دانست و نپتون را دورترین سیاره شناخته شده در منظومهٔ خورشیدی اعلام کرد.[2]

منابع

1. Tom Standage (2000). The Neptune File: A Story of Astronomical Rivalry and the Pioneers of Planet Hunting. New York: Walker. p. 188. ISBN 978-0-8027-1363-6.
2. http://www.iau.org/static/resolutions/Resolution_GA26-5-6.pdf "IAU 2006 General Assembly: Resolutions 5 and 6" (PDF). International Astronomical Union. 2006-08-24.

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Planets beyond Neptune». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳ مارس ۲۰۱۲.