شورش ماه دوم
شورش ماه دوم (به ژاپنی: 二月騒動); در ماه دوم از سال ۱۲۷۲ یک درگیری داخلی در ژاپن بین خاندان هوجو بود. این درگیری در هنگامی که احتمال حمله مغول به ژاپن می‌رفت در کیوتو رخ داد و به دستور هشتمین شیکّن هوجو توکیمونه، هوجو توکی‌آکی و هوجو نوری‌توکی و برادر ناتنی اش هوجو توکیسوکه به مجازات شورش کشته شدند.
زمینه
در ایام سال نو ۱۲۶۸ سفیران کشور گوریو نامه تهدیدآمیز قوبلای خان را به دولت محلی دازایفو در ولایت چیکوزن در کیوشو جنوب غربی ژاپن تحویل دادند. در ماه سوم شوگون‌سالاری کاماکورا که در انتظار حمله مغول بود، جهت یک پارچه کردن قدرت هوجو توکیمونه را از خاندان اصلی هوجو که در آن زمان ۱۸ سال شده بود را به عنوان هشتمین شیکّن منصوب کرد. توکیمونه برادر بزرگتری از خود بنام هوجو توکیسوکه داشت که مادر وی سوکوشیتسو (زن غیراصلی) پدر وی بود و خود وی بزرگترین پسر از زن اصلی پدرش محسوب می‌شد. در سال ۱۲۶۴ توکیمونه در سن ۱۴ سالگی رنشو یا دستیار شیکن شد و در همان زمان برادر ناتنی اش برای برعهده گرفتن پست ریاست بخش جنوبی روکوهارا تاندای (نوعی سازمان امنیت و اطلاعات) راهی کیوتو شد. پست ریاست بخش شمالی که از بخش جنوبی دارای اهمیت بیشتری بود برعهده هوجو توکیشیگه بود. وی از حامیان شاخه اصلی خاندان هوجو بود و در سال ۱۲۷۰ درگذشت. پس از مرگ وی چون برای مدتی جانشینی برای وی منصوب نشد، اهمیت و نفوذ نابرادری وی که رئیس بخش جنوبی روکوهارا تاندای بیش از قبل شد.
بیشتر شوگو‌ها (فرمانداران) منطقه کیوشو از شاخه دیگر خاندان هوجو بنام خاندان هوجو (شاخه ناگوئه) بودند و ناگوئه هوجو بعد از شاخه اصلی بیشترین قدرت را در ژاپن در اختیار داشت. در زمان پنجمین شیکن هوجو توکی‌یوری برادر بزرگتر خاندان ناگوئه هوجو در پی شورش میا تبعید شده بود. برادران وی هوجو توکی‌آکی و هوجو نوری‌توکی بخشیده شدند اما برادر کوچکتر وی هوجو نوری‌توکی از وابستگان نزدیک شاهزاده مونه‌تاکا (شوگون قبلی) بود و همچنان مخالف یکه‌سالاری خاندان هوجو باقی مانده بود.
حادثه شورش
۴ سال بعد از منصوب شدن توکیمونه به عنوان شیکّن در هفتمین روز از ماه دوم سال ۱۳۷۲ شورشی در کاماکورا رخ داد. در ماه دوازدهم سال ۱۲۷۱ هوجو یوشیمونه رئیس بخش شمالی روکوهارا تاندای شد. در ۹ ماه دوم سال ۱۲۷۲ وی به همراه رئیس بخش جنوبی روکوهارا تاندای، برادر ناتنی هوجو توکیمونه، هوجو توکیسوکه، به عیادت امپراتور گو-ساگا که در حال مرگ بود، به کاخ فرعی امپراتور در ساگانو در کیوتو رفتند. در روز یازدهم همان ماه در کیوتو هوجو توکی‌آکی و هوجو نوری‌توکی در هنگام شورش کشته شدند. سربازان سرکوب شورش به خانه توکی‌آکی نیز حمله کردند و وی را کشتند. اما توکی‌آکی بیگناه تشخیص داده شد و ۵ نفر میئوچی‌بیتو (سامورایی‌های در خدمت خاندان هوجو) که مسئول قتل وی بودند گردن زده شدند.
چهار روز بعد در روز پانزدهم توکیسوکه نیز به اتهام شرکت داشتن در شورش به دستور نابرادری خود مورد تعقیب رئیس بخش شمالی روکوهارا تاندای، هوجو یوشیمونه قرار گرفت و کشته شد. در زمان مرگ ۲۵ سال داشت.
کشته شدن وی به دستور هوجو توکیمونه شیکن هشتم؛ در راستای تصفیه نیروهای مخالف احتمالی توکوسو (شاخه اصلی خاندان هوجو) قبل از حمله مغول به ژاپن و استقرار بیش از پیش یکه‌سالاری خاندان هوجو ارزیابی می‌شود.
شجره نامه
- کشته شدگان در شورش ماه دوم به رنگ آبی مشخص شده‌اند.
- شیکّن‌ها (نایب‌السلطنه) به رنگ قرمز مشخص شده‌اند.
نتیجه
فرمانداری سه ولایت در کیوشو، ولایت چیکوگو، ولایت اوسومی و ولایت هیگو که در اختیار هوجو توکی‌آکی بود که بیگناه به قتل رسیده بود. پس از مرگ وی فرمانداری این نواحی به آداچی یاسوموری و اوتوموتو یوری‌یاسو منتقل شد. این تغییر به این علت دانسته می‌شود که در صورت حمله مغول فرمانداران و افراد وابسته به شاخه فرعی خاندان هوجو (شاخه ناگوئه) از اریکه قدرت در منطقه جنوبی کشور حذف شوند و از نظر امنیتی کسانی که فرمانبرداری بیشتری از هوجو توکیمونه داشتند جایگزین آنان شوند.
حقیقت ماجرا
هوجو آکی‌توکی در مورد این رویداد نوشته‌است: دو برادر هوجو توکی‌آکی و هوجو نوری‌توکی بی گناه در این ماجرا کشته شدند.
مورای شوسوکه (متولد ۱۹۴۹) تاریخدان در این باره نوشته‌است: در فیلمی که ان‌اچ‌کی بنام هوجو توکیمونه (مجموعه تلویزیونی تایگا) ساخته، تقصیر این کشتار به گردن میئوچی‌بیتو (سامورایی‌های در خدمت خاندان هوجو) انداخته شده‌است. همچنین وی می‌نویسد: هوجو توکیمونه زمان حیات (۱۲۸۴–۱۲۵۱ میلادی) با این کشتار مخالفان سیاسی خود را از طریق پاکسازی به خاک سپرد اما پس از مرگ نابرادری‌اش و هوجو توکی‌آکی و هوجو نوری‌توکی نتوانست پشتیبانی جدیدی در سطح آنان برای حمایت از خود پیدا کند و در زمان گرفتاریِ حمله مغول به ژاپن به تنهایی مجبور به اداره امور شد و سلامتی روحی و جسمی خود را در این دوران سخت از دست داد.
هوسوگاوا شیگه‌ئو (متولد ۱۹۶۲) تاریخدان در این باره نوشته‌است: شورش ماه دوم باعث ایجاد دیکتاتوری هوجو توکیمونه شد، و به این ترتیب توکیمونه خود را به مردم به عنوان یک رهبر بی رحم به نمایش گذاشت و اشاره می‌کند که این ماجرا نشاندهنده اینست که پایه دولت سامورایی از عناصر «ترس» و «زور» پی‌ریزی شده‌است.
جستارهای وابسته
منابع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «二月騒動». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای ژاپنی، بازبینی‌شده در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۹.
پیوند به بیرون
کودتا، شورش و طغیانها در ژاپن  | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| تلاش جهت کودتا و شورش |
| ||||||
| شورش و اختلال مدنی |
| ||||||