زبان ژاپنی

زبان ژاپنی (به ژاپنی: 日本語، نیهونگو)، زبان ملی و زبان رسمی کشور ژاپن است. حدود ۱۳۰ میلیون نفر به این زبان سخن می‌گویند.[2]

ژاپنی
日本語 Nihongo
"نیهونگو" («ژاپنی») در خط ژاپنی
بیان	/nihoɴɡo/: [ɲ̟ihõŋɡo]
زبان بومی در	ژاپن
قومیت	ژاپنی‌ها (یاماتوها)
شمار گویشوران	~۱۲۸ میلیون  (۲۰۲۰)ne2010
تبار	ژاپنی ژاپنی
گونه‌های نخستین	ژاپنی باستان ژاپنی باستان نخستین ژاپنی میانه پسین ژاپنی میانه نخستین ژاپنی
سامانه نوشتاری	ترکیبی از کانجی (نویسه‌های چینی) و کانا (هیراگانا، کاتاکانا) بریل ژاپنی
گونه‌های اشاره	زبان اشاره ژاپنی
وضعیت رسمی
زبان رسمی در	ژاپن (دفاکتو)  پالائو
کدهای زبان
ایزو ۱–۶۳۹	ja
ایزو ۲–۶۳۹	jpn
ایزو ۳–۶۳۹	jpn
گلاتولوگ	nucl1643[1]
زبان‌شناسی	45-CAA-a
پراکندگی زبان ژاپنی

ژاپنی زبان مادری ۱۲۶ میلیون نفر است. یعنی نُهمین زبان پُرگویش‌ور دنیا بدون احتساب افراد دو زبانه.

ژاپنی بیشتر در کشور ژاپن و بعضی از افراد مهاجرت کرده از این منطقه به سایر نقاط دنیا و افراد سن بالایی که در مستعمره‌های قدیم ژاپن مثل کره و تایوان صحبت می‌شود.

ژاپنی جزئی از خانواده زبان‌های ژاپنی است که شامل زبان‌های ریوکیویی نیز می‌شود که در جزایر ریوکیو صحبت می‌شوند اما تاریخ ابتدایی زبان ژاپنی و رابطه آن با سایز زبان‌ها تقریباً نامشخص است. نظریه‌هایی وجود دارد که می‌گوید زبان‌های ژاپنی و کره‌ای از یک ریشه می‌باشند. نظریه‌های دیگری نیز وجود دارد که این دو زبان جزئی از یک خانواده بزرگتری از زبان‌ها هستند که به آن زبان‌های آلتایی گفته می‌شود که شامل زبان‌های ترکی و زبان‌های مغولی و زبان تونگوزی می‌شود اما خانواده زبان‌های آلتایی و رابطه آن‌ها با زبان‌های ژاپنی و کره ای صرفاً نظریه هستند. این نظریه‌ها بسیار مورد بحث قرار گرفته‌اند و توسط همه پذیرفته نشده‌اند. نظریه‌های دیگری وجود دارد که می‌گوید زبان ژاپنی از زبان اقوم یایویی که ۳۰۰۰ سال پیش از شمال شرقی آسیا به ژاپن مهاجرت کرده بودند و زبان اقوام جومویی که از قبل در آنجا زندگی می‌کردند اما زبانی که این دو قوم صحبت می‌کردند مشخص نیست.

زبان ژاپنی در ابتدا ساختار نوشتاری نداشت. در دوره یایویی به همین دلیل مدارک زیادی وجود ندارد که مشخص کند که آن دوران به چه شکلی بوده‌است. در قرن سوم ایالت یاماتو در ژاپن با چین وارد روابط تجاری و فرهنگی شد و در نتیجه ژاپن در ۶ قرن بعدی تحت تأثیر فرهنگ چین قرار گرفت. در آن دوران حاکمان و افرار نخبه جامعه قسمت بسیاری از فرهنگ چین را در ژاپن تقلید کردند. زبان نوشتاری ژاپنی احتمالاً در قرن چهارم به وجود آمد، از آنجایی که زبان ژاپنی تا آن زمان هیچ ساختار نوشتاری نداشت افراد نخبه جامعه زبان نوشتار چینی را برای ساختار نوشتار ژاپنی برگزیدند نویسه‌های چینی با گذشت زمان با زبان ژاپنی تطبیق پیدا کردند.

اولین نمونه‌هایی که زبان نوشتاری ژاپنی وجود دارد به قرن هشتم برمی‌گردد و به دو شکل می‌باشند.

کامبون و شکل دوم مان‌یوگانا کامبون ساختار نوشتاری بود که به چینی نوشته می‌شد و از نویسه‌های چینی برای لغات ژاپنی استفاده می‌شد. این متون عملاً به زبان چینی بودند اما به قصد خوانده شدن برای زبان ژاپنی استفاده می‌شد. مان‌یوگانا نوع دیگر نوشتار ژاپنی بود که تماماً از نویسه‌های چینی استفاده می‌کرد. در این ساختار از نویسه‌های چینی استفاده می‌کردند که لغت ژاپنی آن صدای فونتیک را در زبان چینی بدهد به عنوان مثال، لغت ژاپنی یاما به معنی کوه به شکل این دو کارکتر چینی یا ما نوشته می‌شد که صدای فونتیک آن کلمه ژاپنی را داشتند و از کارکتر چینی مخصوص کلمه کوه استفاده نمی‌کردند که امروزه در چین استفاده می‌شود برای هر آوا و صدا در ژاپنی از چندین کارکتر چینی استفاده می‌شد، نه فقط یک کارکتر و چند کارکتر یک صدا و آوا داشتند.

قواعد و ساختار

ژاپنی یک زبان پیوندی است با منشأ مورد اختلاف. زبانی که در ژاپن به آن تکلم می‌شود زبانی است آهنگ دار و صدادار و تقریباً همه واژگان آن به واکه ختم می‌شوند. این زبان شامل پنج واکه و نوزده همخوان است. واژگان آن چند هجایی است و لایق تغییرات دستوریست. تصریف به وسیله اجزایی که به آخر کلمه الحاق کنند صورت می‌گیرد. زمان‌ها و وجه‌ها به وسیله ادات فعل از هم تمییز داده می‌شوند. زبان مکالمه از لحاظ دستور و فرهنگ لغات با زبان مکتوب (که دارای اشکالات فراوان است) فرق دارد. به ترکیب هر صامت و مصوت مورا گفته می‌شود.[3]

ژاپنی با خانواده زبان‌هایی مانند آینو، آستروآسیایی و همچنین گزینه بی‌اعتبار آلتایی دسته‌بندی شده‌است، ولی هیچ‌کدام از آن‌ها به‌طور گسترده پذیرفته نشده‌اند.[4]

خط ژاپنی

سامانه نوشتاری ژاپنی از سه دسته واج آوا به نام‌های هیراگانا (平仮名) و کاتاکانا (カタカナ) و روماجی (ローマ字) و واژه‌نگارهای کانجی (漢字) تشکیل شده‌است. از هیراگانا و کاتاکانا با عنوان کلی‌تر کانا نام برده می‌شود. کانجی در واقع همان حروف چینی برگرفته از سیستم نگارشی چینی است که معمولاً برای نوشتن کلماتی که از زبان چینی وارد ژاپنی شده‌اند استفاده می‌شود. هیراگانا معمولاً برای نوشتن کلمات اصیل ژاپنی استفاده می‌شود. بر اساس برخی از کلمات کانجی، الفبایی به نام کاتاکانا به وجود آمد که برای نوشتن کلمات وارد شده به ژاپنی از انگلیسی و دیگر زبان‌ها استفاده می‌شود؛ فقط یکی از حروف هیراگانا با کاتاکانا یکی است（へ）. از هیراگانا و کاتاکانا برای بیان چگونگی تلفظ کانجی هم استفاده می‌شود (فوریگانا)（ふりがな）.

استفاده از حروف لاتین برای نوشتن کلمات ژاپنی نیز مرسوم است و به آن روماجی گویند.

کانجی

کانجی‌ها همان علایمی هستند که هر یک به تنهایی بیان‌کننده یک کلمه هستند. کانجی‌های استاندارد ژاپن در حدود ۲۰۰۰ هستند؛ و کانجی‌ها اصولاً از زبان چینی گرفته شدند. تا قرن هفت ژاپن دارای خط نبود و خط را از چین گرفت. ابتدا در خط ژاپنی تنها از کانجی استفاده می‌شده و بعد در قرن ۸ هیراگانا و کاتاکانا ابداع شد و به علت سادگی آن باعث رواج و گسترش ادبیات شد.

چند مثال از کانجی و معنای آن:

کانجی	تلفظ	معنا
土	tsuchi	خاک
天	ten	آسمان
水	mizu	آب
火	hi	آتش
風	kaze	باد
男	otoko	مرد
女	onna	زن
食べる	taberu	خوردن
飲む	nomu	نوشیدن
大きい	ōkii	بزرگ
小さい	chiisai	کوچک
夜	yoru	شب
日	hi	روز

حروف ژاپنی

جستارهای وابسته

• سامانه نگارش زبان ژاپنی
• کانجی
• کانا
• زبان ژاپنی باستان
• ژاپنی باستان نخستین
• زبان‌های ژاپنی
• زبان آینو (ژاپن)
• کاتاکانا

منابع

1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Japanese". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
2. MIT. «Japanese Language». دریافت‌شده در ۱۴ دسامبر ۲۰۱۰.
3. دکتر معین. فرهنگ معین، جلد پنجم. تهران: انتشارات امیرکبیر.
4. https://en.wikipedia.org/wiki/Japanese_language

پیوند به بیرون

در ویکی‌کتاب کتابی با عنوان: آموزش زبان ژاپنی وجود دارد.

• آموزش زبان ژاپنی به ۲۱ زبان مختلف از جمله فارسی
• بنیاد ملی زبان ژاپنی
• یادگیری ژاپنی امکان‌پذیر است
• دیکشنری ژاپنی همراه با تلفظ واژه‌ها