طایفه کشکولی بزرگ
کشکولی بزرگ، نام ثروتمندترین طایفه ایل قشقایی است. در ایل قشقایی که از شش طایفه تشکیل شده است، دو طایفه به نام‌های کشکولی بزرگ و کشکولی کوچک وجود دارد.
وجه تسمیه و خاستگاه
نام کشکولی احتمالاً از «کشکول دراویش» گرفته شده است. و پس از سقوط سلسله زندیه در اواخر قرن هجدهم گروه‌هایی از کردها و لرها را به خود جذب کرده است. از سوی دیگر، ریشه خانواده‌های حاکم بر این طایفه (کلانتر) این طایفه به زندیه بر می‌گردد. حسین خان زند اولین کلانتر این طایفه بوده است که همراه کریم خان زند به فارس آمده و دخترش نازلی با «جانی خان» نخستین ایلخانی قشقایی ازدواج کرده است.[1]
تاریخچه طایفه کشکولی
اسماعیل خان صولت الدوله (ایلخانی قشقایی از ۱۹۰۴ تا ۱۹۳۰)، همسرش از کشکولی‌ها و مادرش از طایفه قراچه بودند و روابط خوبی با کلانتران طایفه کشکولی داشت. خوانین طایفه کشکولی ازقدرت وثروت بسیاری نسبت به سایرطوایف برخورداربودندکه ازمعروفترین آنهامیتوان به سهراب خان کشکولی ازطایفه کشولی بزرگ که درکناررییسعلی دلواری رشادتهای بسیاری درمبارزه باانگلیس ازخودنشان دادوهمچنین عبدالله خان وجعفرخان وجان پولادخان ازطایفه کشکولی کوچک اشاره نمود.وصلت خاندان صولت الدوله بااین طایفه نیزخودسندمعتبری برتاییداین واقعیت است واهمیت این طایفه رابه خوبی نشان میدهد. صولت الدولهالدوله این طایفه رابه دوگروه تقسیم کرد و به آنها هویت طایفه‌های مستقل داد. این دو گروه طایفه قراچه و طایفه کشکولی کوچک نام گرفتند. باقیمانده طایفه کشکولی، تحت نام «کشکولی بزرگ» خوانده می‌شوند.
هر سه بخش مجزایی که از طایفه کشکولی ایجاد شد، در دوره رضا شاه (۱۹۲۵ تا ۱۹۴۱) درگیر قوانین سختگیرانه تخته قاپو شدند.[1]
طایفه کشکولی بزرگ
طایفه کشکولی بزرگ به هراه کلانتران شان، الیاس خان، و اسفندیارخان در واقعه شورش عشایری فارس در سال ۱۹۲۹ (۱۳۰۸ شمسی) نقش مؤثری ایفا نمودند و در سال ۱۹۳۲ کلانترها به شمال کشور تبعید شدند. پس از سقوط رضاشاه در سال ۱۹۴۱ (۱۳۲۰ شمسی) طایفه کشکولی بزرگ مانند سایر طوایف دوباره شیوه کوچ نشینی را پیش گرفت و سران تبعیدی آن به ایل بازگشتند. طایفه کشکولی بزرگ در این دوران مستقل از ایل قشقایی اداره می‌شد.
پس از جنگ جهانی دوم الیاس خان به عنوان نماینده به مجلس شورای ملی راه یافت. بر خلاف بارها مخالفت طایفه کشکولی بزرگ با صولت الدوله، پس از انقلاب اسلامی در ابتدای دهه هشتاد میلادی آنان نیز همراه با سایر قشقایی‌ها به مخالفت با حکومت پرداخته و به کوه‌های جنوب فارس رفتند.[1]
ییلاق و قشلاق
طایفه کشکولی بزرگ زمستان‌ها در نورآباد ممسنی بخش ماهور میلاتی،، چنار شاهیجان، پیرامون کازرون و باباکلان، به سر می‌برند. ییلاق آنان ، کوه آبنو، بنرود، خرک، چهل چشمه، دشت ارژن، خان زنیان ایزدخواست، زنگنه، کهره، کوه میشان و اَردِکان است.[2]
جمعیت
جمعیت این طایفه در سال ۱۳۴۲ حدود ۴۸۶۲ خانوار ، در سال ۱۳۵۲ شمسی ۳۶۷۶ خانوار و در سال ۱۳۶۰، بالغ بر ۵۲۷ خانوار (۲۷۹۳۵ نفر) بوده است؛ و در سال ۱۳۶۶ دارای ۴۷ تیره و ۲۵۱۷ خانوار بوده است.[3]
پانویس
{{}}
منابع
- درداری، نوروز. تاریخ اجتماعی و سیاسی ایل بزرگ قشقایی. شیراز: نشر، ۱۳۹۰.
- Pierre Oberling، دانشنامه ایرانیکا.
- «سازمان سیاسی - اجتماعی ایل بزرگ قشقائی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۲.
- «سازمان سیاسی - اجتماعی ایل بزرگ قشقائی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۲.