طنز و کاریکاتور

ماهنامۀ طنز و کاریکاتور از جمله مجلات و نشریات طنز ایران است که از آذرماه ۱۳۶۹ به‌ طور منظم منتشر می‌شود. مدیرمسئول و سردبیر این مجله جواد علیزاده، کاریکاتوریست و کارتونیست پیشکسوت و بین‌المللی ایران است.[1]

مجلۀ طنز و کاریکاتور از معدود نشریاتی است که بدون درآمد از آگهی طی سه دهه انتشار مستمر خود تنها به اتکاء فروش نسخه‌های خود کسب درآمد کرده است.

محتوا

طنز و کاریکاتور از آغاز بدون آگهی تبلیغاتی چاپ می‌شده‌است یا میزان این آگهی‌ها حداقل بوده‌است. به همین خاطر درآمد آن تنها از طریق فروش نشریه‌ می باشد. طنز و کاریکاتور بیش از اینکه نشریه طنز باشد، نشریه کاریکاتور است. با این وجود ستون‌های طنز خوبی نظیر ستون ابداعی طنز چهار بعدی (شوخی با فرضیه نسبیت اینشتین و فرمول E=mc2) و ستون‌هایی چون: درک کاریکاتور، یادداشت‌های یومیه شوت السلطنه، بی‌معنی نویسی، حرف و کاریکاتور، حرفهای بی حساب و چت رومهای طنزی سینمای، طنزی ورزشی و طنزی فیزیکی و... نیز در این نشریه دیده می‌شود که مخاطبان خاص خود را دارند.

یکی از همین جوانها یکی از ستون‌های مجله طنز و کاریکاتور است که طی چند سال انتشار خود توانست مخاطب بسیاری را جذب نماید. محور داستان‌ها جوانی بود که حوادث متداول و بعضاً غیرعادی اجتماعی برایش اتفاق می‌افتاد.

طنز و کاریکاتور همچنین مباحث ورزشی و بخصوص فوتبال را از نگاه طنز پوشش می‌دهد. این بیشتر به علاقه شخصی جواد علیزاده بر می‌گردد. جواد علیزاده در دوران سربازی با وجود این که کف پایش صاف بود و از رژه و آموزش نظامی معاف بود اما به خاطر فوتبال بازی کردن حاضر شد از معافیتش چشم بپوشد و رژه برود تا در عوض عصرها در ساعات فراغت از آموزش نظامی، بتواند در پادگان، فوتبال گل کوچک بازی کند و ار این طریق فضای خشک محیط پادگان و خدمت سربازیش را تحمل کند و این در حالی بود که خیلی‌ها که اندام و پاهای سالمی داشتند خود را به بیماری و معلولیت و درد پا می‌زدند تا از رژه رفتن، معاف شوند!

نمادها

طنز و کاریکاتور دارای دو نماد است:

1. نماد اول آن که بر روی جلد آن در کنار نوشته طنز و کاریکاتور می‌آید خورشیدی (و یا دایره‌ای) است که با یک قلم لبی خندان را برای خودش کشیده‌است.
2. نماد دوم این مجله شخصیتی است بنام مفسر شوت که در کاریکاتورها و طنزها استفاده می‌شود. مفسر شوت فردی است که دارای خصوصیات متفاوتی است. به‌طور مثال اون لباسی بر تن دارد که نیم آن سرخ و نیم آن آبی است تا مشخص نباشد که طرفدار تیم استقلال است یا پرسپولیس. گفته می‌شود جواد علیزاده یکبار گفته بوده شباهت‌هایی بین او و مفسر شوت وجود دارد. در بسیاری از کارتون‌های مجله مفسر شوت به عنوان عضوی از مجله ظاهر می‌شود. نقش مفسر شوت را می‌توان مشابه شاغلام در مجله گل آقا دانست.

طنزپردازان و کاریکاتوریست‌ها

افرادی که تا کنون با این نشریه همکاری داشته‌اند عبارتند از:

• طنزپردازان: سحر اشرافی، پونه بریرانی، زهرا جمالی، خانم نقاش، فریده نیک نژاد، شهرزاد همامی، حجت فرهادیان، مازیار نصرتی، فرشاد روشن ضمیر، فرزان انگار، علی رئیسی، سهیل بالینی، ناصر زارعی، روح‌الله زمزمه، حمید شاد، سوشیانس شجاعی فرد، هومن شهبندی،سید مهدی عسکری، عباس قاضی میرسعید، مهدی کاظمی، کورش کهبازی، مسعود دانش‌منش و علیرضاسلیمی
• کاریکاتوریست‌ها: مرضیه الهی نیا، مجاهده پورشمسیان، ساره عبدالهی، آیدا علیزاده، آرام گل سخن، عاطفه مدنی، میترا مشیری، بهار موحد بشیری، طراوت نیکی، بهمن عبدی، جواد علیزاده، علی درخشی، علی میرایی، اردشیر رستمی، بهمن رضایی، علی افسرمنش، شهاب امینی، علیرضا حسامی، امید خورسند، داریوش رمضانی، کیانوش رمضانی، علی رونقیان، کیارش زندی، محمود سلمانی، شهاب شمشیرساز، محسن ظریفیان، و آریا علیزاده، پیمان علیشاهی، حسام فطرتی، مسعود فقیر، محمدرضا قربانیان، حسین کاظم، علیرضا کریمی مقدم، مهدی محمدی فرد، داریوش مهردلان، وحید نیک گو، عباس ناصری، محمدرضاوالی، هومن هادیزاده و فرهاد یوسفی

منابع

1. «شناسنامه ماهنامه طنز و کاریکاتور». تارنمای بانک اطلاعات نشریات کشور. دریافت‌شده در ۲ اسفند ۱۳۹۶.