طوفان

طوفان زمانی ایجاد میشود که مرکزی از هوای کم فشار با توده پرفشار به دور آن شکل بگیرد . این ترکیب دو نیروی مخالف باد به وجود می آورد و در نتیجه به ابرهای طوفانی مثل کومه ابر کومه‌ای‌بارا تبدیل میشود . در مناطقی با ابعاد کوچک و متمرکز هوای کم فشار و هوای داغ برخاسته از زمین داغ میتوانند باعث ایجاد اختلالهای کوچک مانند تنوره دیو و گردباد شوند

برای دیگر کاربردها، طوفان (ابهام‌زدایی) را ببینید.
یک ابر کمانی، همراه با یک طوفان تندری شدید، در جزیره اولاند اطراف دریای بالتیک ژوئیه ۲۰۱۵.
بخشی از رده آب‌وهوا
آب‌وهوا
فصل
منطقه گرمسیری
طوفانها
بارندگی
Topics
Glossaries
  • Meteorology
  • Climate change
  • Tornado terms
  • Tropical cyclone terms
درگاه Weather

طوفان یا توفان عبارت است از آشفتگی شدید جوّی و اختلال شدید فشار هوا. گاه بر اثر برخورد دو جبهه هوای سرد و گرم، توفانی به وقوع می‌پیوندد که می‌تواند موجب قطع درختان، خرابی ساختمان‌ها و شکستن شیشه‌ها شود. گردباد در نقاط مختلف به‌صورت تندباد، گردباد دریایی یا گردباد خشکی ظاهر می‌شوند. وقوع طوفان اغلب با باران‌های شدید و سیل‌آسا همراه است.[1] طوفان‌های عظیم و گردبادهای دریایی معمولاً در عرض‌های نزدیک به استوا رخ می‌دهند و از قدرت تخریب زیادی برخوردارند.[2]

واژه‌شناسی

بنا بر آنچه در لغتنامه دهخدا یاد شده، «طوفان» در لغت به‌معنی انقلابات سخت هوا و باران سخت است. همچنین به هرچیزی که بسیار بزرگ و غالب باشد و همه را فراگیرد گفته می‌شود.[3] واژهٔ «طوفان» معرب از ریشهٔ یونانی است.

واژهٔ «توفان»، در معنای واژهٔ فارسی شدهٔ «طوفان»، امروز در زبان فارسی جا افتاده‌است. این واژه از واژگان مصوب در فرهنگ واژه‌های مصوّب فرهنگستان زبان و ادب فارسی است که به‌عنوان برابرنهاده‌ای برای واژهٔ storm برگزیده شده‌است و در توضیح آن آمده‌است: «حالت آشفتگی در جوّ که بر سطح زمین تأثیر بگذارد و نشان‌دهندهٔ هوای نامساعد و احتمالاً مخرب باشد»[4] در فرهنگ نام‌ها، «توفان» جریان هوایی بسیار شدید معمولاً همراه باران، برف، تگرگ یا رعد و برق؛ و نیز «غوغا، هیاهو» تعریف شده‌است.[5] در فرهنگ عمید، با اشاره به ریشه‌شناسی آن از واژگان یونانی مترداف با «طوفان» معرفی شده‌است.[6] همچنین در برابر این سرواژه در فرهنگ معین آمده‌است: ۱- باد سخت؛ ۲- جوش‌وخروش.[7]
در فرهنگ معین سرواژهٔ دیگری نیز برای «توفان» وجود دارد که اصل آن از زبان فارسی و صفت فاعلی از مصدر «توفیدن» است، به‌معنی شور و غوغاکننده، فریادکننده و غُرّان.[8]

طوفان‌ها و توفندهای معروف
  • طوفان شن در شرایطی رخ می‌دهد که شرایط اقلیمیِ توفان در مناطقی به وجود آید که از پوشش گیاهیِ مناسب برخوردار نبوده و کانون بحران طوفان، حساس به فرسایش باد باشد.[9]
  • طوفان درچیو طوفانی است با باد گرم که برخلاف سایر طوفان‌ها معمولاً مسیر مستقیمی را طی می‌کند.[10]
  • طوفان آیک که همراه با سیل و آب‌گرفتگی بوده و خسارات زیادی وارد کرده‌است.[11]
  • طوفان کاترینا از فاجعه‌بارترین توفان‌های تاریخ آمریکا بوده‌است.[12]
  • طوفان گنو که منطقهٔ ساحلی را در شمال‌شرق اقیانوس هند و دریای عمان درنوردید.[13]
  • طوفان گوستاو از توفان‌های شدید در آمریکا بود.[14]
  • طوفان مغناطیسی پدیده‌ای نجومی است. طوفان‌های خورشیدی، طوفان‌های زحلی و طوفان‌های مریخی از نوع این پدیده هستند.[15][16]
  • طوفان موسمی یا مانسون، توفانی است که هر سال از خردادماه تا مهرماه در هندوستان و هندوچین جریان دارد.[14]
  • توفان مایکل از جمله توفان‌های بزرگ آمریکا است.

پانویس
  1. «سایت تخصصی آواربرداری ایران». بایگانی‌شده از اصلی در 13 آوریل 2010. دریافت‌شده در ۱۱ MAY ۲۰۰۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  2. «سایت تخصصی آواربرداری ایران». بایگانی‌شده از اصلی در 13 آوریل 2010. دریافت‌شده در ۱۱ MAY ۲۰۰۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  3. «لغتنامهٔ دهخدا». دریافت‌شده در ۱۱ مهٔ ۲۰۰۹.
  4. «فرهنگ واژه‌های مصوّب فرهنگستان زبان و ادب فارسی». وبگاه واژه‌یاب. دریافت‌شده در ۱۶ خرداد ۱۳۹۳.
  5. «فرهنگ نام». تارنمای واژه‌یاب. دریافت‌شده در ۱۶ خرداد ۱۳۹۳.
  6. «فرهنگ فارسی عمید». وبگاه واژه‌یاب. دریافت‌شده در ۱۶ خرداد ۱۳۹۳.
  7. «فرهنگ فارسی معین». وبگاه واژه‌یاب. دریافت‌شده در ۱۶ خرداد ۱۳۹۳.
  8. نفیسی, سعید. "غلط‌های مشهور املایی و دستوری زبان فارسی". وبگاه زبان فارسی. Archived from the original on 12 April 2018.
  9. «خبرگزاری جمهوری اسلامی». دریافت‌شده در ۱۲ MAY ۲۰۰۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  10. «خبرگزاری امید». دریافت‌شده در ۱۲ MAY ۲۰۰۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  11. «سایت خبریِ عصر ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۲ MAY ۲۰۰۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  12. «پورتال ایران». دریافت‌شده در ۱۲ MAY ۲۰۰۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  13. «جمعیت کاهش خطرات زلزلهٔ ایران». دریافت‌شده در ۱۲ MAY ۲۰۰۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  14. «مدیا نیوز». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۲ MAY ۲۰۰۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  15. «انجمن فیزیک‌دانان جوان ایران». دریافت‌شده در ۱۲ MAY ۲۰۰۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  16. «نجوم: ماهنامهٔ اخترشناسی ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۲ MAY ۲۰۰۹. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ طوفان موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.