قلعه فرادنبه
قلعه فرادنبه مربوط به سال ۱۲۷۹ ه.ق است و در شهرستان بروجن، بخش مرکزی، شهر فرادنبه، ۵ کیلومتری شرق بروجن واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۵۳۶۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
| قلعه فرادنبه | |
|---|---|
| نام | قلعه فرادنبه |
| کشور | ایران |
| استان | استان چهارمحال و بختیاری |
| شهرستان | شهرستان بروجن |
| بخش | مرکزی |
| اطلاعات اثر | |
| نام محلی | قلعه ضرغام |
| نام‌های دیگر | قلعه ضرغام السلطنه |
| نام‌های قدیمی | قلعه |
| نوع بنا | خشتی آینه کاری شده |
| سال‌های مرمت | ۱۳۹۰شمسی |
| کاربری | قلعه |
| کاربری کنونی | در حال مرمت |
| بانی اثر | ضرغام السلطنه |
| مالک اثر | ضرغام السلطنه |
| مالک فعلی اثر | سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۲۵۳۶۷ |
| تاریخ ثبت ملی | ۱۸ اسفند ۱۳۸۷ |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | همه روزه |
علی داد (ایل بیگ)بختیاری پدر ضرغام السلطنه در زمان حکومت خود، در این محل قلعه‌ای می‌سازد که به قلعه کهنه معروف است.
پس از علی داد، پسرش ابراهیم خان ضرغام السلطنه، خان فرادنبه و قلعه‌ای در کنار قلعه کهنه می‌سازد که به قلعه ضرغام السلطنه معروف است. زمان ساخت این قلعه به سال ۱۲۷۹ ه.ق بازمی‌گرد.
معماری منحصر به فرد ۵ خانه مسکونی در استان چهارمحال و بختیاری، این منازل را در آثار ملی کشور به ثبت رساند.
قدمت این منازل، که متعلق به دوران‌های زندیه و قاجار هستند، به لحاظ هنر و ابتکار در معماری و سردرب ورودی، همچنین قرارگرفتن آن‌ها در یک محور تاریخی و حفظ ارتباطات تاریخی، این بناها را دارای ویژگیهای آثار نفیس ملی کرده است.
این خانه‌ها شامل خانه آزاده در چالشتر، متعلق به دوران زندیه، خانه اسحاقی و خانه منزوی، هر دو در چالشتر و خانه مرتضوی در شهرکرد و خانه حفیظی در بروجن است.
تاکنون بیش از ۳۰ خانه از خانه‌های استان چهارمحال و بختیاری، با قدمت بیش از ۱۰۰ سال، شناسایی شده‌اند، که متأسفانه به علت بی‌توجهی مالکان، بخشی از قسمت‌های مهم آن‌ها، از بین رفته است.
سردرب بسیاری از منازل قدیمی استان چهارمحال و بختیاری، دارای تورفتگی یا بیرون زدگی، پیرنشین و قاب‌های آجری و کتیبه‌های نوشتاری و تصویری از جنس سنگ، چوب و حتی گچ هستند که در نوع خود، بی نظیرند.
قلعه ضرغام السلطنه بختیاری در شهر فرادنبه، تنها قلعه بازمانده در بین قلاع استان چهارمحال و بختیاری است، که با قدمت ۱۵۴ ساله، همچنان با سردری که همه ویژگیهای یک سردرب منحصربه فرد را دارد، باقی مانده است.
مهمان نوازی، راز ماندگار سردرب‌های موجود در خانه‌های چهارمحال وبختیاری است، که مالکان تلاش می‌کردند با تزئین ورودی خانه، نوعی خوش آمدگویی را به میزبان نشان دهند.[1]
جستارهای وابسته
منابع
- «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.