محمدصادق ناطق اصفهانی

محمدصادق اصفهانی متخلص و مشهور به ناطق (؟ – ۱۸۱۵م) شاعر ایرانی بود که برای ساخت ماده‌تاریخ‌هایش شهرت داشت.[1][2][3][4][5]

با محمدصادق نامی اصفهانی اشتباه نشود.
محمدصادق ناطق اصفهانی
زادهٔنامعلوم
اصفهان
درگذشت۱۸۱۵م/۱۲۳۰ق
یا ۱۸۲۰م/ ۱۲۳۵ق
نامعلوم
پیشهشاعر
شناخته‌شده برایماده‌تاریخ‌سرایی
دیناسلام
مذهبشیعهٔ دوازده‌امامی

زندگی

محمدصادق اصفهانی در سالی نامعلوم در اصفهان زاده شد. از سوی پدری ترک‌تبار و از سوی مادری عرب‌تبار اهل مدینه بود.[5] به شعر گرایید و ناطق تخلص گزید. او در ساختن ماده‌تاریخ‌ها برجسته گشت، «بیشتر قصاید وی از اول تا آخر، هر مصراعش تاریخ است.» و اثری در این باره نگاشته که در دسترس نیست. در تاریخ تذهیب گنبد فاطمهٔ معصومه در قم به سال ۱۲۱۸ق/۱۸۰۳م که با دستور فتحعلی شاه انجام گرفت، قصیده‌ای سرود که شصت و دو بیت است و هر مصراع آن برابر است با تاریخ ۱۲۱۸؛ این قصیده به معجزیه شهرت دارد:[6][1]

طراحی پاسکال کوست از آرامگاه و مسجد فاطمهٔ معصومه در قم به سال ۱۸۴۰م/۱۲۵۶ق.
این قبهٔ گلبنی است بزیور برآمده؟یا پاک گوهریست پر از زیور آمده؟
این دوحه‌ای است کآمده از جنت العلایا کوکبی است سعد و نور برآمده؟
این زیب عرش یا که بود گوی آفتابیا نور حق که بر همهٔ اشیاعء برآمده؟
وین قبه راست جای، بجایی که پایه‌اشاز اوج مهر و ماه و زحل برتر آمده
وین قبهٔ رفیع بدانجا رسانده قدرکز قدر با سپهر برین همسر آمده
وین قبه و زمین ز همین رفعت و جلالعرش بدهر با فلکی دیگر آمده
وین صحن به ز صحن جنانست بهر آنکآبش به از بقا و به از کوثر آمده
از دل سئوال کردم و گفتم مرا بگوکین صحن از چه رو ز جنان بهتر آمده؟
دل در جواب گفت که اینک درین سئوالعقل طویل قاصر و فهر اقصر آمده
بهتر بود بحُسن وعلو از جنان در آنمسکن که بنت موسی بن جعفر آمده
زهرا عفاف فاطمهٔ بنت موسی آنکبر وی شرف ز فاطمه و حیدر آمده

ناطق اصفهانی در دستگاه محمدعلی دولتشاه خدمت می‌کرد، در سال ۱۲۲۸ق/۱۸۱۳م مقدمه‌ای بر دیوان او نوشت. [5]
تاریخ درگذشت او را ۱۲۳۵ق/۱۸۲۰م (هدایت در مجمع الفصحا) و ۱۲۳۰ق/۱۸۱۵م (مدرس تبریزی و دهخدا) ذکر کرده‌اند که همرأیی بیشتری با آن هست.[1]

جستارهای وابسته

منابع
  1. نظمی تبریزی، علی (۱۹۷۶). دویست سخنور؛ تذکرةالشعرای منظوم و منثور. تابش. ص. ۴۰۵.
  2. هدایت، رضاقلی‌خان. مجمع الفصحاء. ششم. ص. ۱۰۸۸.
  3. خیامپور، عبدالرسول (زمستان ۱۳۶۸). فرهنگ سخنوران. دوم. طلایه. ص. ۵۸۹.
  4. محمدعلی مدرس تبریزی (۱۳۶۹). ریحانة الادب. چهارم. تهران: کتابفروشی خیام. صص. ۱۵۳.
  5. محمدعلی معلم حبیب‌آبادی (۱۳۶۴). مکارم الآثار؛ در احوال رجال دو قرن 13 و 14 هجری. سوم. اصفهان: نفائس مخطوطات اصفهان. صص. ۱۰۱۳-۱۰۱۴ (ش ۴۹۱).
  6. Gaṇita Bhāratī. ۲۱. Indian Society for History of Mathematics. 1999. pp. ۷.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.