مسجد نو شیراز

«مسجد جامع جدید» یا «مسجد اتابک»، شناخته شده به «مسجد نو»، دومین مسجد شیراز از دید ارزش تاریخی است. نخستین مسجد شیراز از دید ارزش تاریخی مسجد جامع عتیق و سومین مسجد از این دیدگاه مسجد وکیل است. مسجد نو با بیست هزار متر مربع (دو هکتار) مساحت بزرگ‌ترین مسجد ایران است. در سال‌های گذشته مسجد نو به جایگاه برپایی نماز جمعه شهر شیراز بدل شد و ستاد برپایی نماز جمعه با ساختن ساختمان‌ها و دکاکین و کرایه دادن آن‌ها از وسعت این مسجد کاست و با ساختن سقف فلزی بر روی محوطه فراخ آن آسیب‌های سهمگینی بر بافت تاریخی آن وارد نمود. مسجدنو مربوط به اتابکان است و در شیراز، فلکه شاهچراغ، روبروی بقعه شاهچراغ واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۷۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[1]

مسجد نو شیراز
ناممسجد نو شیراز
کشورایران
استاناستان فارس
شهرستانشیراز
اطلاعات اثر
کاربریمذهبی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۷۳
تاریخ ثبت ملی۱۵ دی ۱۳۱۰

پیشینه ساخت

مسجد نو شیراز در سال ۵۹۰ ق. بدست اتابک سعد بن زنگی ساخته شد.

این مسجد رو به روی بارگاه شاهچراغ در شیراز واقع است. در قدیم این مسجد را مسجد اتابک می نامیدند اما به دلیل اینکه در سال های 690، 1183 و 1296 هجری قمری زلزله شدید این بنا را ویران کرد و مجدد نوسازی شد به نام مسجد نو نامگذاری شد.

ویژگی‌های سازه

این ساختمان، نخست اندرونی «اتابک سعد بن زنگی» بود. او هنگام بیماری سخت فرزندش، نذر کرد که در صورت بازیافتن بهبودی فرزندش، خانه را ویران کند و به جای آن مسجد بسازد. چنین شد و او نذر خود را به جای آورد. در شمال و جنوب این ساختمان، دو رواق (ایوانی که در رده دوم ساخته شود، پیشگاه) بسیار بلند به ارتفاع ۳۰ متر و پهنای ۲۵ متر ساخته شده‌است. در هر سوی این رواق‌ها، ۱۲ طاق کم ارتفاع وجود دارد. در پشت رواق جنوبی، شبستان گسترده‌ای ساخته شده‌است. در دیواره‌های شرقی و غربی، ایوان بزرگی در میان وجود دارد که هر طرف آن شش اتاق ساخته شده‌است.

ارزش هنری و گردشگری

در ساختمان مسجد نو هم‌اکنون هیچ کاشی کاری و کار هنری دیده نمی‌شود، اما پیشانی طاق‌های بزرگ با کاشی کاری معرق به خط ثلث آذین شده‌است. نزدیک به ۶۰ سال پیش به دلیل وجود چند درخت چنار در میان صحن، این جایگاه گردشگاه مردم شیراز بود و آب کاریز خیرات از میان آن جریان داشت. مسجد نو در دوره مشروطیت جایگاه گردهمایی آزادی خواهان بود.

جستارهای وابسته

منابع

کورش کمالی سروستانی، دانشنامه آثار تاریخی فارس، ۱۳۸۴، صص ۳۷۳–۳۷۵.

  1. «سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. دریافت‌شده در ۲۰۱۱-۰۵-۱۹.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.