ملک‌منصور قشقایی
ملک‌منصور صولت قشقایی معروف به ملک‌منصور خان (زاده ۱۲۸۷، درگذشته ۱۳۸۵)[1] فرزند دوم صولت‌الدوله قشقایی (پس از ناصر خان و پیش از محمدحسین خان و خسروخان) است.
| ملک‌منصور قشقایی | |
|---|---|
| زادهٔ | ۱۲۸۷ خورشیدی |
| درگذشت | ۱۳۸۵ خورشیدی |
| ملیت | ایرانی |
| دیگر نام‌ها | ملک‌منصور خان (صولت) |
| پیشه | ایلخانی قشقایی |
| سال‌های فعالیت | ۱۳۱۱–۱۳۳۲ |
| والدین | صولت‌الدوله قشقایی، خدیجه بی‌بی |
زندگی‌نامه
ملک‌منصور خان در میان ایل قشقایی زاده شد. با تبعید اجباری صولت‌الدوله و خانواده وی در زمان سلطنت رضاشاه به تهران، او نیز به تهران منتقل و در کالج البرز مشغول به تحصیل در دوره متوسطه شد. اما هنوز دوران تحصیلی خود را به پایان نرسانده بود که از کلاس درس، به ریاست ایل قشقایی رسید.[2] به دنبال ناآرامی در فارس، مقامات محلی از رضاشاه می‌خواهند صولت الدوله، رئیس ایل قشقایی یا فرزند ارشدش ناصرخان قشقایی را که در تهران زندانی بودند آزاد کرده، روانه فارس کند تا ایل را کنترل کنند. رضاشاه به این امر رضایت نمی‌دهد و در عوض ملک منصورخان قشقایی که در آن دوران شاگرد مدرسه آمریکایی‌ها در تهران (کالج البرز) بوده را به فارس می‌فرستد.[3] پس از مرگ صولت‌الدوله قشقایی در زندان رضاشاه، قشقایی‌ها به فرماندهی ملک‌منصور خان علیه دولت شوریدند ولی کمی بعد وی همراه با دیگر برادرش محمدحسین خان مجبور به ترک کشور و اقامت در اروپا شد. ملک منصورخان در دوران تبعید در اروپا در سال‌های آخر حکومت رضاشاه به آلمان می‌رود و در طول جنگ دوم جهانی با بخش فارسی رادیو آلمان همکاری می‌کند.
در جریان اختلافات محمدرضا شاه و محمد مصدق در سال ۱۳۳۲، برادران قشقایی یعنی ناصرخان، ملک منصورخان، محمدحسین خان و خسروخان قشقایی به عنوان سران ایل قشقایی از مصدق حمایت کردند و تنها نیروی مسلحی که به حمایت از محمد مصدق تفنگ بدست گرفت ایل قشقایی بود. به همین دلیل پس از سرنگونی دولت مصدق و استقرار دولت سپهبد زاهدی، برادران قشقایی که بعضاً املاکشان مصادره شده بود ایران را ترک کرده و در اروپا اقامت کردند.[4]
کتاب خاطرات
کتاب خاطرات ملک منصور خان قشقایی به کوشش کاوه بیات و منصور نصیری طیبی در سال ۱۳۹۲ توسط نشر نامک در تهران منتشر شده است.[5] داستان دیدارهای او با احمدشاه، رضاشاه و شرکت در سخنرانی هیتلر در دوران اقامت در اروپا از جمله ماجراهای کتاب خاطرات ملک منصورخان قشقایی است.
منابع
- «خاطرات ملک منصورخان قشقایی/ نوشته ملک منصورخان قشقایی». گنجینه کتاب. دریافت‌شده در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۵.
- «چگونه شاگرد دبیرستان البرز رئیس ایل قشقایی شد؟». تاریخ ایرانی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۵.
- علی افتخاری روزبهانی (۱۳۹۲/۲۲/۲). «شاگرد دبیرستان البرز و رئیس ایل قشقایی». روزنامه دنیای اقتصاد. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک); پارامتر|پیوند=ناموجود یا خالی (کمک) - «ایلخان قشقایی‌ها چگونه در دادگاه انقلاب به جوخه آتش سپرده شد؟». رادیو فردا. ۱۳۸۹/۰۷/۰۹. دریافت‌شده در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۵. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - «خاطرات ملک منصور خان قشقایی». کنسرسیوم محتوای ملی. دریافت‌شده در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۵.