منوچهر جمالی
منوچهر جمالی (زاده ۱۳۰۷ خورشیدی، کاشان/ فوت ۱۶ خرداد ۱۳۹۱، اسپانیا) فیزیکدان، فیلسوف، شاعر، تاریخدان و پژوهشگر ایرانی ساکن ایالات متحده آمریکا بود.
منوچهر جمالی | |
---|---|
![]() | |
زادهٔ | ۱۳۰۷ خورشیدی کاشان (ایران) |
درگذشت | ۱۶ خرداد ۱۳۹۱ اسپانیا |
ملیت | ایرانی |
شهروندی | ایالات متحده آمریکا |
تحصیلات | دکتری فیزیک، فلسفهپژوهی |
پیشه | نویسنده |
آثار | ۳۸ عنوان کتاب |
عنوان | پروفسور جمالی، پروفسور منوچهر جمالی |
مکتب | انسانگرایی سکولار |
او از منتقدان دین به ویژه اسلام نیز بود.[1]
زندگینامه
وی در شهرستان آران و بیدگل در نزدیکی کاشان زاده شد و در سال ۱۳۱۳ خورشیدی، در حالی که ۶ ساله بود، به همراه خانواده از کاشان به تهران رفت.
در تهران، نخست در دبیرستان جمشیدِ جم، سپس در دبیرستان فیروز بهرام و پس از آن در دبیرستان البرز درس خواند. او سپس روانه دانشگاه علوم شد و به تحصیل در رشتهِ فیزیک مشغول شد. از جمله استادان او در دانشگاه علوم، میتوان به، محمود حسابی اشاره کرد. وی پس از پایان تحصیلات در رشته فیزیک، برای گذراندن دورهِ تخصصی، در سال ۱۹۵۴ میلادی، وارد آلمان شد و به دانشگاه فرانکفورت رفت. او در آغاز دکترای خود را در رشتهِ فیزیک تئوری به پایان رساند و سپس به دانشگاه فلسفه فرانکفورت، برای تحصیل در رشتهِ فلسفه رفت.
از استادان او در فلسفه میتوان به دو فیلسوف نامی و معاصر یعنی تئودور آدورنو و ماکس هورکهایمر اشاره کرد که از بنیانگذاران مکتب فرانکفورت بودند[2]
از منوچهر جمالی به عنوان بهترین شخص برای تجزیه و تحلیل آثاری همچون شاهنامه فردوسی و اساطیر ایران باستان یاد میشود. تارنمای بورگوینکل آثار، تحولات افکار و ایدههای فلسفی او را بررسی کردهاست.[3][4]
جمالی به روحیه ستیزهگری ادیان اسلام، زرتشتی و یهود و مسیحی اعتقاد داشت و بر این باور بود که «اسلام و زرتشتیگری و یهودیت و مسیحیت و هرگونه دین و ایدئولوژی، باید درایران در فضای «فرهنگ گشوده سیمرغی» قرار گیرند تا «اصل قداست زندگی، به کردار برترین اصل»، دست اسلام و زرتشتیگری و یهودیت و مسیحیت و هر ایدئولوژی دیگری را در ستیزهگری ببندد».[5]
شعری از اشعار منوچهر جمالی
شب هنگام که درکوچه پس کوچههای شهری غریب آواره میگشتم
فریادی بلند شد که:
من آبستن به حقیقتی بزرگم،
وهنگام زائیدن آنست،
هرچه زودتر، مامائی به بالینم بشتابد.
گویا آن کوچه، کوچه مردگان بود،
چون هر دری را کوفتم،
و مامای حقیقت را جستم، که به کمک بشتابد،
از هیچ دری پاسخی نیامد،
تا مردی بدخیم و خشمگین، ناگهان ازدری سر بیرون آورد و گفت:
دراین شهر، کسی حقیقت نمیزاید، که نیاز به مامایش باشد.
و هنگامی خسته و کوفته به بالین او شتافتم،
او مرده بود، هرچند فرزندی بس زیبا زائیده بود.
من ازآن شهر، به زاد و بومم بازگشتم،
وپس از چندی خبر یافتم،
که آن حقیقت، یتیم وبی سرپرست،
زنی خشکیده و خمیده شده،
ودر کوچه پس کوچههای همان شهر،
برای خوردن و نمردن، روسپیگری میکند[6]
آثار و تالیفات
تعدادی از آثار برجسته منوچهر جمالی عبارتند از:[7]
- آزادی، حق انتقاد از اسلام است
- نعشها سنگین هستند
- خِرَد، سرمایه فلسفی ایران
- فلسفه: شیوه بریدن از عقیده
- آزادی و همبستگی
- انسان، اندازهِ حکومت
- اندیشههایی که آبستن هستند
- از حقیقت باید گریخت
- جداسازی سیاست از دین
- خردِ سرپیچ در فرهنگ ایران
- جمهوری ایرانی
- از هومنی در فرهنگ ایران تا هومنیسم در باختر
- همگام ِ هنگام
- بیراهههای اندیشه
- بوسه ِ اهریمن
- تخمهِ خود زا یا صورت خدا
- جهانخانههای ما
- ملت تصمیم میگیرد
- پُـشت به سئوالات محال
- مولوی بلخی وسایهِ هُـما
- رندی، هویت معمٌائی ایرانی
- شهر خرد به جای شهر ایمان
- نگاه از لبه پرتگاه
- جشنهای ایران
- رستاخیز سیمرغ
- از چند چشمان و تک چشمان
- درباره پاد اندیشی (دیالکتیک)
- شهر ِ بی شاه در فرهنگ ایران
- عقابی که آسمان را پیمود، ولی آسمان را ندید
- در کشاکش میان یقین و ایمان
- خرِد شاد: هومن، اصل شاد اندیشی در فرهنگ ایران
- دلیرانی که در فریب حقیقت را میجویند و در حقیقت فریب را میابند
- از عرفان پهلوانی
- کاریز
- مژده به آنانی که بهترین سخنان را میگویند
- نوروز جمشیدی
- شاهنامه و ما
- سکولاریته برفرهنگ ایران یا عروسی انسان با جهان[8][9][10]
جستارهای وابسته
منابع
- آزادی، حق انتقاد از اسلام است، جمالی، منوچهر
- پروفسور منوچهر جمالی کیست؟ منوچهر جمالی فیلسوف زندگی است و فردوسی زمان http://azarforooz.com/jamali.html
- Philosophy - Bea Burgwinkel: Manuchehr Jamali
- http://en.wikipedia.org/wiki/Manuchehr_Jamali
- «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۳۰ اوت ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱ سپتامبر ۲۰۱۲.
- http://www.jamali.info/ashar/pdf/mama_kodjaast.pdf
- «jamali-online - e-books». بایگانیشده از اصلی در ۴ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۲ آوریل ۲۰۱۲.
- «منوچهر جمالی - مولوی و سیمرغ Manuchehr Jamali: Molavi and Simorgh». بایگانیشده از اصلی در ۲۲ فوریه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۲ آوریل ۲۰۱۲.
- «فرهنگِ اصیلِ ایران». بایگانیشده از اصلی در ۳۰ آوریل ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۲ آوریل ۲۰۱۲.
- «jamali-online - BOOKS». بایگانیشده از اصلی در ۲۹ آوریل ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۲ آوریل ۲۰۱۲.
- وبگاههای استاد منوچهر جمالی: