ندیم

احمد ندیم افندی (حدود ۱۶۸۱–۳۰ اکتبر ۱۷۳۰) تخلص یکی از مشهورترین شاعران عثمانی بود. او شهرت خود را خصوصاً در زمان سلطنت احمد سوم که به عصر لاله شناخته می‌شود، بین سال‌های ۱۷۱۸ تا ۱۷۳۰ بدست آورد. هم زندگی و هم کارهای او غالباً نمایانگر نگرش آرام و تأثیرات اروپایی آن زمان است. ندیم در زمان خود به شعرهای رذیلانه و خصوصاً به خاطر وارد کردن اشعار عامیانه سنت ترکی به دربار مشهور بود.[1][2]

احمد ندیم افندی، یکی از مشهورترین شاعران عثمانی

زندگی

ندیم که نام واقعی او احمد بود، در حدود سال ۱۶۸۱ در قسطنطنیه به دنیا آمد. پدر وی، مهمد افندی، در زمان سلطنت ابراهیم اول قاضی نظامی بود. ندیم تحصیلات خود را در سنین جوانی و در یک مدرسه آغاز کرد و عربی و فارسی را فراگرفت. وی پس از اتمام تحصیلات، به عنوان دانشمند احکام اسلامی به کار خود ادامه داد.

او برای شناخته شدن بیشتر چندین قصیده و مدح برای علی پاشا، وزیر اعظم عثمانی نوشت. با این وجود جایگاه او به عنوان شاعر در دوره وزیر بعدی یعنی ابراهیم پاشا تثبیت شد و او توانست به دربار راه پیدا کند. پس از آن بود که ندیم به وزیر اعظم که از او پشتیبانی می‌کرد، بسیار نزدیک شد. دوره کاری ابراهیم پاشا در حکومت عثمانی همزمان با دوره لاله‌ها در این کشور بود که هم به خاطر دستاوردهای زیبایی شناختی و هم تزلزل شناخته می‌شود. به همین دلیل ندیم را اغلب «شاعر دوره لاله» می‌نامند.[3] گمان می‌رود که ندیم مشروبات الکلی و تریاک مصرف می‌کرده‌است.

با اینکه مشخص است که ندیم در سال ۱۷۳۰ و در جریان شورش ینی‌چری که توسط پاترونا خلیل آغاز شد، درگذشت، اما داستانهای متناقضی درمورد نحوه مرگ وی وجود دارد.[3] مشهورترین داستان دربارهٔ علت مرگ، سقوط او از پشت بام خانه خود در منطقه بشیکتاش استانبول هنگام تلاش برای فرار از دست شورشیان است. با این حال داستان دیگری ادعا می‌کند که وی در اثر نوشیدن بیش از حد درگذشت و در یک داستان سوم او از وحشت بیش از حد شکنجه‌هایی که بر ابراهیم پاشا و همراهان او شد، درگذشت. ندیم در منطقه اسکدار استانبول دفن شده‌است.

آثار
صفحه‌ای از دیباچه دیوان ندیم.

در حال حاضر ندیم همراه با فضولی و باکی یکی از سه شاعر بزرگ در شعر دیوانی عثمانی به‌شمار می‌رود.

او در قصاعد و شعرهای گاه‌وبیگاه خود، که برای جشن‌ها، عروسی‌ها، پیروزی‌ها، ختنه و امثال آن نوشته شده‌است، عموماً شاعری نسبتاً سنتی بود: او از بسیاری از وام‌واژه‌های فارسی و عربی در کارهای خود استفاده می‌کرد و تقریباً از همان الگوهای تصویری و نمادگرایی بهره می‌برد که در طی چندین قرن هدایت‌گر سنت دیوانی بودند. با این وجود او در ترانه‌ها (şarkı) و برخی ازغزل‌هایش نوآوری خود از نظر محتوا و زبان را نشان می‌داد.

مهم‌ترین نوآوری ندیم از نظر محتوا توصیف شهر استانبول بود. این را می‌توان به عنوان مثال در بیت زیر که بخشی از مدیحه ابراهیم پاشا در ستایش استانبول است، دید:

بو شهر ستنبول که بیمثل و بهادر
بر سنگکه یکپاره عجم ملکی فداءدر
Bu şehr-i Sıtanbûl ki bî-misl-ü behâdır
Bir sengine yekpâre Acem mülkü fedâdır[4]
این شهر استانبول، بی‌مثال و بی‌همتا!
من تمام سرزمین فارس را فدای یکی از سنگ‌های تو می‌کنم![5]
این شعر به مانند برخی از مثال‌های شعر فارسی است که در آن‌ها برای مدح و ستایش چیزی، شهر یا زیبایی بزرگی را فدا آن چیز می‌کنند.

یادکرد
  1. Salzmann, Ariel (2000) "The Age of Tulips: Confluence and Conflict in Early Modern Consumer Culture (1550-1730)" p. 90 In Quataert, Donald (ed.) (2000) Consumption Studies and the History of the Ottoman Empire, 1550-1922: An Introduction Albany State University of New York Press, Albany, New York, pp. 83-106, شابک ‎۰−۷۹۱۴−۴۴۳۱−۷
  2. Silay, Kemal (1994) Nedim and the Poetics of the Ottoman Court: Medieval Inheritance and the Need for Change Indiana University, Bloomington, Indiana, p. 72-74, شابک ‎۱−۸۷۸۳۱۸−۰۹−۸
  3. Orga, Atesh (ed.) (2007) "Istanbul: Portrait of a City" Istanbul: A Collection of the Poetry of Place Eland, London, p. 40, شابک ‎۹۷۸−۰−۹۵۵۰۱۰۵−۹−۰
  4. Gölpınarlı 85
  5. Mansel 80

منابع
  • اندروز، والتر جی. "ندیم" در شعر غزل عثمانی: یک گلچین. ص. 253-255. شابک ‎۰−۲۹۲−۷۰۴۷۲−۰ شابک 0-292-70472-0.
  • Gölpınarlı، عبدلبوکی؛ ویرایش ندیم دیوانا استانبول: ınkılâp ve Aka Kitabevleri Koll. Şti. ، ۱۹۷۲.
  • کودت، کودت. ندیم شابک ‎۹۷۵−۱۰−۲۰۱۳−۱ شابک 975-10-2013-1.
  • مانسل، فیلیپ. قسطنطنیه: شهر خواسته جهان، 1453-1924. London: Books Penguin، ۱۹۹۷.
  • üentürk، احمد آتیلا. "ندیم" در عثمانلو شیاری آنتولوژیسی. ص. ۵۹۶–۶۰۷. شابک ‎۹۷۵−۰۸−۰۱۶۳−۶ شابک 975-08-0163-6.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.