نشانگان کریگلر نجار
سندرم کریگلر نجار (به انگلیسی: Crigler–Najjar syndrome) یک بیماری ژنتیکی بسیار نادر است با شیوع یک مورد در هر یک میلیون تولد که دو نوع دارد. در این سندرم نقص در کونژوگه کردن بیلی روبین در کبد است.
| سندرم کریگلر نجار | |
|---|---|
 | |
| بیلیروبین | |
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| تخصص | پزشکی کودکان، کبدشناسی |
| آی‌سی‌دی-۱۰ | E80.5 |
| آی‌سی‌دی-9-CM | 277.4 |
| اُمیم | 218800 606785 |
| دادگان بیماری‌ها | 3176 |
| مدلاین پلاس | 001127 |
| ئی‌مدیسین | med/476 |
| پیشنت پلاس | نشانگان کریگلر نجار |
| سمپ | D003414 |
چرخه تجزیه هم
هموگلوبین موجود در گلبولهای قرمز پس از تخریب به یک مولکول هم و اسید آمینه تجزیه می‌شود. حلقه هم نیز تجزیه شده و تبدیل به یک مولکول بیلی وردین و نهایتاً تبدیل به بیلی روبین می‌شود. این بیلیروبین، بیلی روبین غیر کونژوگه بوده و در آب نامحلول می‌باشد لذا در ادرار و صفرا دفع نمی‌شود ولی محلول در چربی بوده لذا از سد خونی-مغزی و جفت عبور می‌کند (آسیب به مغز و جنین). بیلی روبین غیر کونژوگه در داخل کبد توسط آنزیم UDP گلوکورونیل ترانسفراز با ۲ مولکول اسید گلوکورونیک پیوند برقرار کرده و تبدیل به بیلی روبین کنژوگه می‌شود . بیلی روبین کنژوگه محلول در آب می‌باشد. بیلی روبین بعد از کونژوگاسیون وارد صفرا شده و از آنجا وارد روده باریک شده دفع می‌گردد.
سندرم کریگلر نجار نوع ۱
CNS نوع ۱ با بالا بودن شدید بیلی روبین غیرکونژوگه در حد ۲۰ تا ۴۵ مشخص می‌شود . بیماری در دوره نوزادی ظاهر شده و تا پایان عمر باقی می‌ماند.مشکل اصلی اینها فقدان آنزیم کبدی گلوکورونیل ترانسفرازاست.اغلب بیلی روبین بالا باعث آسیب دائمی به دستگاه عصبی ( اصطلاحاً به نام کرن ایکتروس )می شود . زردی jaundice چند روز پس از تولد آغاز می‌شود . اگر پیوند کبد انجام نشود بعلت ایجاد آنسفالوپاتی بیلی روبین دیررس که غالباً متعاقب یک بیماری تب دار روی می‌دهد، بیمار فوت می‌کند . اگر بیمار دچار آسیب عصبی نشده باشد انجام این اقدامات باعث بهبودوضعیت بیماران خواهد شد: نوردرمانی ( نور آبی یا سفید ۱۲ ساعت در روز)، ترانسفوزیون خون، مهارکننده‌های آنزیم هم اکسیژناز مانند protoporphyrin و tin-mesoporphyrin، ترکیبات کلسیم خوراکی، پیوند کبد زودرس
سندرم کریگلر نجار نوع ۲
در این بیماری نیز کمبود آنزیم گلوکورونیل ترانسفراز داریم ( حدود ۱۰٪ انسان سالم) ولی شدت کمبود خفیف تر از نوع ۱ است لذا بیلی روبین خیلی بالا نیست و مشکلات نورولوژیک (کرن ایکتروس) در اینها شایع نیست .اگر چه معمولاً این بیماری را در سنین شیرخوارگی تشخیص می‌دهند اما گاهی تا سن جوانی هم تشخیص داده نمی‌شود. با تجویز فنوباربیتال (محرک آنزیم ترانسفراز)، می‌توان سطح بیلی روبین سرم را به ۳ تا ۵ رساند. اگرچه بروز مشکلات عصبی در این نوع اندک است اما زردی نه تنها در شیرخوارگی، بلکه در بالغین، غالباً در شرایط بیماری همراه، گرسنگی، یا بعلت سایر عواملی که به‌طور موقت زردی را افزایش می‌دهند، رخ داده‌است . درمان با فنو باربیتال به‌طور گسترده به کار می‌رود. یک دوز دارو هنگام خواب غالباً برای نگهداری غلظت بیلی روبین پلاسما در حد طبیعی کافی می‌باشد.
تشخیص و درمان CNS
- تشخیص بیماری CNS با اندازه‌گیری سطح بیلی روبین و اندازه‌گیری سطح آنزیم گلوکورونیل ترانسفراز در بافت کبدی پس از بیوپسی می‌باشد.
- استفاده از فوتوتراپی (نوردرمانی) در سنین بالای چهار سال به دلیل اینکه ضخامت پوست مانع از تأثیر نور بر بیلی روبین سرم می‌شود سود زیادی ندارد . نور موجب تبدیل بیلی روبین به ارزوفرمهای محلولتر در آب می‌شود .
- ترکیبات کلسیم و کربنات خوراکی با پیوند با بیلی روبین داخل روده مانع از بازجذب بیلی روبین از روده می‌شوند.
- به نظر می‌رسد هر دو تیپ این سندرم الگوی وراثتی اتوزومال مغلوب دارند .
- در حالت طبیعی صفرا کدر، در نوع یک (سندرم CNS) صفرا بیرنگ و در نوع دو آن رنگی است.
- روش‌های ژنتیک برای درمان این بیماری در راهند.
منابع
ویکی‌پدیای انگلیسی