هک
رخنه[1] یا هک به معنی سود بردن از یک روش سریع و هوشمندانه برای حل یک مشکل در رایانه میباشد. در علوم مربوط به رایانه معنی هک گاه مساوی معنی کرک (به انگلیسی: Crack) که رمزگشایی است نیز عنوان میشود. در گفتگوهای امروزی هک به معنی نفوذ به یک سیستم رایانهای است؛ و کرک نیز به معنی رمزگشایی است، و کراکر (به انگلیسی: Cracker) به فرد گشاینده رمز میگویند.
گستردگی واژهٔ هک منحصر به رایانه نمیباشد و توسط افراد با تخصصهای گوناگون در زمینههایی از قبیل موسیقی، نقاشی و… نیز به کار میرود که به معنی دگرگونیهای هوشمندانه و خلاقانه فرد در آن زمینه میباشد. هک در واقع افزایش سطح دسترسی به یک مجموعه از راه غیرمعمول یا غیرقانونی است.
تاریخچه
تاریخچهٔ استفاده از واژه هک و هکر به استفاده آن در مؤسسه فناوری ماساچوست در سال ۱۹۶۰ برمیگردد. معنی اصلی آن سود بردن از یک روش سریع و هوشمندانه برای حل مشکلی تکنیکی بودهاست. این واژه همراه با واژه مشتق شده دیگر آن هکر، به معنی کسی میباشد که توانایی پیادهسازی و ساخت هکهای جدید را دارد.
در اصطلاح
در اصطلاح روزمره، رخنه کردن به معنی نفوذ به یک سیستم رایانهای میباشد و رخنهگر کسی است که با داشتن دانش کافی در زمینههایی مانند برنامهنویسی و نرمافزار میتواند بدون داشتن ملزومات لازم به یک سیستم نفوذ کند و از منابع آن برای خود بهرهبرداری نماید.
در ایران
وبگاههای اینترنتی دولتی در ایران تاکنون چندین بار مورد حمله رخنهگرها قرار گرفتهاست در ۲۹ شهریور ۱۳۸۶ وبگاه رسمی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مورد حمله رخنهگران قرار گرفت و به مدت نیم ساعت پیامی علیه محمود احمدینژاد رئیسجمهور وقت ایران جایگزین متن اصلی این وبگاه شد.[2] وبگاه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران و وبگاه شبکه چهار سیمای جمهوری اسلامی ایران نیز در فروردین ۱۳۸۶ مورد حمله رخنهگران قرار گرفت در مردادماه سال ۱۳۸۵ نیز وبنوشت شخصی محمود احمدینژاد مورد حمله رخنهگرها واقع شد.[3]
دستهبندی عامیانه
هکرهای کلاه سفید
رخنهگرهای کلاه سفید[4] به رخنهگرهایی گفته میشود که که با داشتن اطلاعات کافی در زمینه امنیت و تست نفوذ کارهای مفیدی انجام میدهند، به عبارتی این نوع از رخنه گرها با داشتن توانایی هک کردن یک سیستم نواقص آن را پیدا کرده و مانع از ورود رخنه گرهای کلاه سیاه میشوند.[5] این نوع رخنهگرها نقش آنتیویروس را دارند و کار اصلی آنها جلوگیری از خرابی است.
هکرهای کلاه سیاه
رخنهگرهای کلاه سیاه[6] به رخنهگرهای مخرب و مضری گفته میشود که در جهت سود خود یک سیستم را مورد حمله قرار میدهند. این رخنهگرها قصد خرابکاری و صدمه زدن به اطلاعات شما را دارند و اگر میخواهید از صدمات آنها جلوگیری کنید باید از رخنهگران کلاه سفید ورژن جدید استفاده کنید رخنهگران کلاه سفید در آنتیویروسها هستند.[5]
هکرهای کلاه خاکستری
هدف این هکرها بیشتر تفریح است و برای خود، کار میکنند. نام دیگر این گروه "واکر" است. هدف این هکرها (کرکر یا رمزگشایان) دزدی اطلاعات دیگر رایانهها است و صدمهای به خود کامپیوترهای مقصد وارد نمیکنند. تفاوت این نوع هکرها با هکرهای کلاه سیاه در این است که هکرهای کلاه خاکستری تنها با هدف سرقت اطلاعات با ارزش به شبکهها نفوذ میکنند. سطح علمی این هکرها نسبت به هکرهای کلاه سفید به مراتب کمتر است و از سوی این گروه از هکرها از گروه هکرهای کلاه سیاه به مراتب کم خطرتر هستند چراکه به سیستم قربانی آسیب چندانی وارد نمیکنند. این گروه اطلاعات را برای خود سرقت میکنند و آن را انتشار عمومی میدهند شاید به دلیل تفریح و گوشزد کردن نقص فنی یا شاید به دلیل تفریح یا اینکه مردم را راجع به موضوعی آگاه سازند.
نام دیگر این گروه Whacker میباشد هدف اصلی واکر استفاده از اطلاعات سایر کامپیوترها به مقصود مختلف میباشد و صدمهای به کامپیوترها وارد نمیکنند. این گروه کدهای ورود به سیستمهای امنیتی را پیدا کرده و به داخل آن نفوذ میکنند اما سرقت و خراب کاری جز کارهای کلاه خاکستری نیست. بلکه اطلاعات را در اختیار عموم مردم قرار میدهند. در سال ۱۹۹۴ یک هکر یا واکر ژاپنی به سایت NASA آمریکا نفوذ پیدا کرد و تمامی اسناد محرمانه متعلق به این سازمان را ربود و بهطور رایگان بر روی اینترنت در اختیار عموم قرار داد.[5]
هکرهای کلاه صورتی
اینان آن دسته از کسانی هستند به صورت غیر حرفهای اغلب بدون هدف خاص یا علم برنامهنویسی و عموماً با برنامههای مربوطه که خریداری کردهاند دست به هک (کرک کردن یا رمز گشایی یا رخنه گری) میزنند.
اکثراً افرادی تشکیل میدهند که برای اهدافی مانند رو کم کنی، تلافی و… دست به این کار میزنند.[5]
هکرهای کلاه قرمز
اینان از دستهٔ برنامه نویسان قدرتمند هستند که با استفاده از علم و هنر برنامهنویسی برنامههایی را در زمینهٔ هک نوشته و بهینهسازی میکنند.
ولی این گروه به دو دسته تقسیم میشوند که یک دسته از آنها برنامه نویسان نخبه و حرفهای هستند و گروه دیگر که به آنها بچه اسکریپتی میگویند.
هکرهای اسکریپتی
به افرادی گفته میشود که اسکریپتها و برنامههایی را از اینترنت دانلود و اجرا میکنند. این نوع از هکرها با اینکه از علم هک چیزی نمیدانند ولی میتوانند آسیبهای خیلی شدیدی را به سیستمهای امنیتی وارد کنند.
در سینما
آقای ربات(mr.robot)
سریالی معروف دربارهٔ دنیای هک و گروههای هکتیویسمی است که با تهیه کنندگی سَم اِسماعیل در سال ۲۰۱۵ و در نیویورک و با ژانر درام و تریلر روانشناختی ساخته شد. نقش اصلی این سریال جوانی به نام "الیوت آلدرسون (با بازیگری رامی مالک)" است که در شرکت امنیت سایبری آل سیف مشغول به کار است و در زندگی مخفی که دارد به نفوذ میپردازد که در اتفاقی برنامهریزی شده وی وارد گروهی هکتیویسمی به نام "جامعه لعنتی" شده و با فردی ناشناس به نام آقای ربات آشنا میشود.
جستارهای وابسته
- اریک ریموند
- ریچارد استالمن
- حملات تزریق کد (XSS)
- مهندسی اجتماعی
- اکسپلویت
- برنامهنویسی
- جارگون فایل
پیوند به بیرون
منابع
- رخنه کردن، واژهٔ مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی به جای hack در انگلیسی و در حوزهٔ رایانه است. «فرهنگ واژههای مصوّب فرهنگستان: ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۵، بخش لاتین، صفحهٔ ۱۰۴». وبگاه رسمی فرهنگستان. بایگانیشده از اصلی در ۳ اوت ۲۰۰۹. دریافتشده در ۲۶ خرداد ۱۳۸۹.
- «سایت رسمی تلویزیون دولتی ایران هک شد». وبگاه برخط رادیو فردا. ۲۹ شهریور ۱۳۸۶. دریافتشده در ۹ شهریور ۱۳۸۷.
- «اعتراض به فیلترینگ با هک کردن سایت وزارت ICT!». وبگاه برخط ایستنا. ۱۸ فروردین ماه ۱۳۸۶. دریافتشده در ۹ شهریور ۱۳۸۷. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=
را بررسی کنید (کمک) - کلاه سفید، واژهٔ مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی به جای white hat در انگلیسی و در حوزهٔ رایانه است. «فرهنگ واژههای مصوّب فرهنگستان - دفتر ششم، بخش لاتین، صفحهٔ ۱۰۵». وبگاه رسمی فرهنگستان. بایگانیشده از اصلی در ۳ اوت ۲۰۰۹. دریافتشده در ۲۶ خرداد ۱۳۸۹.
- «آشنایی با انواع هکر ها». ایران هشدار.
- کلاه سیاه، واژهٔ مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی به جای black hat در انگلیسی و در حوزهٔ رایانه است. «فرهنگ واژههای مصوّب فرهنگستان - دفتر ششم، بخش لاتین، صفحهٔ ۱۴». وبگاه رسمی فرهنگستان. بایگانیشده از اصلی در ۳ اوت ۲۰۰۹. دریافتشده در ۲۶ خرداد ۱۳۸۹.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «(Hack (technology». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۷ مارس، ۲۰۰۸.