ورزاو
وَرزاو، ورزا (تلفظ varzâw، آمیزه‌ای از ورز[1] و گاو) گاوی را گویند که زمین بدان شیار کنند، یعنی گاوِ کشاورزی.[2] ورزا در زبان تالشی، مازندرانی، گیلکی و لری (لری بختیاری، بوراحمد و لری خرم‌آبادی) به معنای گاو نر است. در آیین میترایی ورزا قربانی می‌شده‌است. همچنین تالشان نیز در آیینهای مختلف ورزا یا گاو نر را قربانی می‌کنند.
نام شناسی
این واژه با تلفظ varzâw، آمیزه‌ای از ورز[3] به معنی کشاورزی و گاو است، ورزگاو یعنی گاو کشاورزی. در گویش همدانی نیز ورزِو (varzew) خوانده می‌شود.
ورزا جنگ
ورزا جنگ، جنگی است که در شمال ایران بین گاوهای نر سازمان داده می‌شود. این مراسم هم‌اکنون تنها در استان‌های گیلان و مازندران اجرا می‌شود. اما درگذشته، این مراسم در همه ایران معمول بود و بخشی از سرگرمی جشن‌های محلی را تشکیل می‌داد.[4]
در ادیان
در میتراییسم
مهرپرستان در هنگامی که در مهرابه جمع می‌شدند ورزا را قربانی می‌کردند. گوشت این حیوان را کباب می‌کردند و خون آن را در جامی در زیر مهرابه می‌ریختند. این خون را با شیره هوم و شراب مخلوط می‌کردند و به آن آب حیات می‌گفتند. این آب مقدس را در جام‌های مخصوص به نام دوست‌کامی می‌ریختند و حاضران آن را به همراه کباب و نان می‌خوردند. سپس سرودهایی در سپاس از مهر می‌خواندند. در مهرابه‌ها شمع و آتش روشن می‌کردند که نماد مهر بود.[5]
در هندوییسم
این گاو هارا میپرستند و به آن احترام میگذارند گاهی برای شفا و براورده شدن حاجات به آن طلا میبندند.
منابع
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ورزاو موجود است. |
- ورز، برز، برزیگر به معنی کشاورزی، کشاورز
- علی‌اکبر دهخدا و دیگران، سرواژهٔ «ورزا»، لغت‌نامهٔ دهخدا.
- ورز، برز، برزیگر به معنی کشاورزی، کشاورز
- "gavbazi". دانشنامه ایرانیکا. Retrieved 2011-04-10.
- "Mithraism". دانشنامه ایرانیکا. Retrieved 2011-04-10.