پاکسازی بزرگ

پاکسازی بزرگ، تصفیه کبیر یا وحشت بزرگ به عملیات سرکوب سیاسی در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی از ۱۹۳۶ تا ۱۹۳۸ گفته می‌شود.[2] این سرکوب‌ها شامل تصفیه وسیع در حزب کمونیست و مقامات دولتی شوروی، کولاک‌ها و فرماندهی ارتش سرخ، نظارت شدید پلیسی، شک خرابکاری، زندانی کردن، و اعدام دلبخواهی بود.[3] شدیدترین دوران سرکوب، ۱۹۳۷–۱۹۳۸ در زبان روسی یژوفشینا، که معمولاً به دوران یژُو یا اعمال یُژو ترجمه می‌شود، اشاره‌ای است به نیکولای یژو، رئیس وقت پلیس مخفی شوروی یا کمیساریای خلق در امور داخلی که اِن‌کاوِهِدِه نیز نامیده می‌شد.

پاکسازی بزرگ
بخشی‌ از پاکسازی بزرگ
موقعیتاتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
تاریخ۱۹۳۶–۱۹۳۸
هدفرقیبان سیاسی, تروتسکیسم، رهبران ارتش سرخ , کولاک (روسیه)
نوع هدف
درگذشته‌ها۶۸۱٬۶۹۲–۱٬۲۰۰٬۰۰۰
مرتکب‌هاژوزف استالین، کمیساریای خلق در امور داخلی (نیکولای یژوف، لاورنتی بریا، Ivan Serov و سایرین), ویاچسلاو مولوتف، آندره ویشینسکی، لازار کاگانویچ، کلیمنت ووراشیلوف
انگیزهنابود کردن رقیبان سیاسی،[1] تثبیت قدرت

در دنیای غرب، کتاب وحشت بزرگ رابرت کانکوئست عبارت تصفیه بزرگ را به همگان شناساند. این دوره معمولاً با حضور سراسری پلیس، مظنونیت همگانی به «خرابکاران»، محاکمه‌های نمایشی، و زندان‌ها و اعدام‌های مخالفان تصویر می‌شود. ژوزف استالین رهبر وقت شوروی را مسئول اصلی پاکسازی بزرگ می‌نامند.[4]

ماجرا
بخشی از مجموعه مباحث درباره
استالینیسم
مفاهیم
اشخاص
آثار نظری
  • Foundations of Leninism
  • The History of the Communist Party
    of the Soviet Union (Bolsheviks)
  • Dialectical and Historical Materialism
  • Economic Problems of Socialism in the USSR
  • Fundamentals of Marxism–Leninism
تاریخ
احزاب
موضوعات مرتبط
  • درگاه کمونیسم
  • درگاه سوسیالیسم
  • درگاه سیاست

نیکلاس ورت می‌نویسد که مردم روسیه سال‌های پاکسازی بزرگ (۱۹۳۸–۱۹۳۷) را دوران یژوفشینا[persian-alpha 1] می‌نامیدند؛ دورانی که نیکولای یژوف از سپتامبر ۱۹۳۶ تا نوامبر ۱۹۳۸ در رأس وزارت کشور اتحاد شوروی قرار گرفته بود. استالین شخصاً دستور داده بود که یژوف کمیسر وزارت داخله شود و مورخین نیز شکی ندارند که استالین زیردستان خود را به‌ویژه کمیسار امور داخلی را کاملاً تحت کنترل شخص خود قرار داده بود.

در این دوران مردم عام در شوروی تحت ستم و سرکوب شدید دیکتاتوری پرولتاریا قرار گرفته بودند. حکومت توتالیتر برای تعقیب «ضد انقلابیون» اندازه‌ای تعیین کرده بود و توقیف مردم عادی و اعضای اپوزیسیون می‌بایست به آن میزان تعیین‌شده می‌رسید.

به‌طور کلی اتهامی که به دگراندیشان زده می‌شد آن بود که هدف استقرار سرمایه‌داری را دارند. لنین در ابتدای انقلاب روسیه به این نتیجه رسیده بود که بازارهای کوچک را آزاد کند و طبق بخشی از تحلیل‌ها اقتصاد حاکم در شوروی اصلاً یک نوع سرمایه‌داری دولتی بود.

ناگفته نماند که چنانچه دولت وقت شوروی از کشورهای سرمایه‌داری اروپایی خواهان همکاری اقتصادی و کمک مالی جهت رفع مشکلات اقتصادی کشور می‌شد، با احتمال قریب به یقین، مشکلات اقتصادی روسیه نیز رفع می‌شد؛ ولی این امکان به دلیل وجود ایدئولوژی ضد غربی لنینی امکان‌پذیر نبود.

محاکمه‌های نمایشی

در دوران پاکسازی بزرگ در اتحاد شوروی، محاکمه‌های نمایشی و فرمایشی وحشتناکی شکل گرفت که در رسانه‌های گروهی غربی نیز مورد توجه قرار گرفت. این دادگاه‌های نمایشی اوج جنگ قدرت میان استالینیست‌ها و بخشی از رقبای سیاسی چپ و میانه و راستگرای آن زمان در شوروی بود که از شروع انقلاب روسیه برای کسب قدرت در آن کشور در حال جنگ و جدال بودند.

اعداد منتشرشده در مورد قتل‌عام مخالفان استالین در «پاکسازی» سال‌های ۱۹۳۶ تا ۱۹۳۸ متضاد است. بعضی از تاریخ‌نویسان از ۶٬۰۰۰٬۰۰۰ تن بازداشت‌شده و دو میلیون اعدامی صحبت می‌کنند. بخش دیگری از تاریخ‌نویسان رویزیونیستی این اعداد را مبالغه‌آمیز می‌خوانند. البته هیچ شکی نیست که دستورها جهت ترور دگراندیشان در ادارهٔ سیاسی حزب کمونیست صادر می‌شد که مستقیم زیر دست استالین بود.

ورت می‌نویسد که طبق مدارک رسمی شوروی که در دوران نیکیتا خروشچف منتشر شده‌است، فقط در سال‌های ۱۹۳۷ و ۱۹۳۸، در حدود ۱٬۵۷۵٬۰۰۰ تن دستگیر شدند و در حدود ۸۵٫۴ درصد آن‌ها بالغ بر ۱٬۳۴۵٬۰۰۰ تن در دادگاه‌های نمایشی محکوم و ۶۹۲٬۶۸۱ تن یعنی بیش از نیم میلیون آن‌ها اعدام شدند.

دادگاه‌های نمایشی و اعدام‌های دورهٔ پاکسازی بزرگ در این دورهٔ تاریخ شوروی، عملیات سیاسی اعضای حزب کمونیست و به‌طور مشخص شخص استالین بود؛ و باید تأکید شود که استالین مانند ایوان مخوف، یکی از ظالم‌ترین و بی‌رحمانه‌ترین تزارها در قرن شانزدهم، حکومت می‌کرد.

هدف ابتدایی استالین به وجود آوردن یک سیستم اداری نظامی بود که حاضر به اطاعت از هر نوع دستور سیاسی دولتی باشد. تا دوران قبل از پاکسازی مرگ‌آور استالین در ادارات دولتی شوروی، هنوز کارمندانی از دوران قبل از انقلاب اکتبر و به‌ویژه کارمندانی با گرایش‌های متفاوت سوسیال دموکراتیک، چپ و راست مشغول کار بودند که به نظر استالین «کارشناسان بورژوا» بودند.

استالین به‌خوبی آگاه بود که حتی بخش بزرگی از کارمندان کمونیست حاضر به اطاعت کورکورانه از او نیستند. از این رو استالین در پی جایگزینی آن‌ها با کارمندان از دید خودش «لایق‌تر» بود، که البته این «لیاقت» فقط به معنی اطاعت از جنایات یک رهبر توتالیتر بود.

استالین از هر نوع مخالفت وحشت داشت و به این دلیل همه دگراندیشان می‌بایست نابود شوند. طبق گزارش نیکلاس ورت، استالین فکر می‌کرد که هر چه «به سوسیالیسم نزدیک‌تر می‌شود، مبارزات نیز بایستی سرسختانه‌تر و تلخ‌تر» به پیش برده شود.

استالین دید سیاسی مذهبی‌نما داشت و انتظار داشت همه شهروندان از ایدئولوژی توتالیتر دولتی اطاعت کنند، مانند اطاعت از خدا. او از مرزهای «مقدس» شوروی صحبت می‌کرد که می‌بایست از آن‌ها در مقابل «دشمنان» دفاع شود؛ دشمنانی که استالین در ذهنیت خود ساخته و کاشته بود. حقیقت مفهوم سیاست‌های «دفاعی» در تصورات استالین، قتل‌عام مردم بی‌گناه بود.

نگارخانه
  • Kuropaty mass grave site نزدیکی مینسک، بلاروس
  • Memorial cemetery Krasny Bor نزدیک پتروزاودسک، روسیه
  • Memorial to Polish victims of Stalinist repression, تومسک، روسیه
  • Monument to victims of political repressions در دونتسک، اوکراین
  • Memorial to victims of Stalinist repression in Tomsk, روسیه
  • The monumental slab at the entrance to the Sandarmokh burial grounds reads: "People! do not kill one another", روسیه

جستارهای وابسته

یکدست‌سازی

پیوند به بیرون

یادداشت
  1. Yezhovshchina

منابع
  1. Conquest 2008, p. 53.
  2. Robert Gellately (11 November 2009). Lenin, Stalin, and Hitler: The Age of Social Catastrophe. Knopf Doubleday Publishing Group. ISBN 978-0-307-53712-6.
  3. Orlando Figes (4 September 2008). The Whisperers: Private Life in Stalin's Russia. Penguin Books Limited. ISBN 978-0-14-180887-1.
  4. Thurston, Robert W. (1998). Life and Terror in Stalin's Russia, 1934-1941. Yale University Press. p. 139. ISBN 978-0300074420.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ پاکسازی بزرگ موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.