پرواز شماره ۷۰۷ کیش‌ایر

پرواز شماره ۷۰۷ کیش ایر قرار بود در ساعت ۹ صبح[10] روز سه‌شنبه ۲۸ شهریور ۱۳۷۴ از فرودگاه مهرآباد در تهران به مقصد جزیره کیش انجام گیرد اما هواپیما در حین سفر ربوده شد و سرانجام در یک پایگاه نظامی در خاک اسرائیل فرود آمد.[11] هواپیماربا، یکی از مهمانداران هواپیمای ربوده‌شده، مردی ۳۶ ساله[12] به نام «رضا جابری» و تبعه ایران بود.[13] هواپیمای ربوده شده از نوع بوئینگ ۷۰۷، متعلق به هواپیمایی ساها و در اجاره کیش ایر بوده‌است.[14] با وجود نبود رابطه دیپلماتیک میان ایران و اسرائیل و این که رباینده هواپیما ظاهراً هیچگونه هدف سیاسی از کار خود نداشته‌است، ماجرا به سرعت رنگ سیاست به خود گرفت.[15]

پرواز شماره ۷۰۷ کیش ایر
یک فروند بوئینگ ۷۰۷ هواپیمایی ساها، مشابه هواپیمای ربوده‌شده
خلاصه هواپیماربایی
تاریخ۲۸ شهریور ۱۳۷۴
۱۹ سپتامبر ۱۹۹۵
علتهواپیماربایی
مسافرین۱۶۱‏[1]
خدمه۱۴ (شامل هواپیماربا)[2]
مجروحین۰‏[3]
کشته‌شدگان۰‏[4]
نوع  هواپیمابوئینگ ۷۰۷‏[5]
استفاده‌کنندههواپیمایی کیش
شماره دمEP-SHE‏[6]
مبدافرودگاه بین‌المللی مهرآباد، تهران[7]
توقف‌گاه بین‌راهپایگاه نظامی اُودا، اسرائیل[8]
مقصدفرودگاه بین‌المللی کیش، جزیره کیش[9]

شرح حادثه

هواپیماربا قصد داشت هواپیما را به اروپا ببرد، اما هواپیما سوخت کافی برای پرواز تا این مقصدها را نداشت.[16] هواپیماربا درخواست نشستن هواپیما در فرودگاه ظهران در عربستان سعودی را کرد اما این درخواست از سوی عربستان رد شد.[17] سپس هواپیما درخواست فرود در اردن را کرد، اما اردن نیز اجازه فرود به هواپیما نداد و ملک حسین (پادشاه وقت اردن) به اسحاق رابین (نخست‌وزیر وقت اسرائیل) درباره این هواپیما پیام هشداری فرستاد.[18] سرانجام هواپیماربا تصمیم گرفت تا هواپیما را در فرودگاه بین‌المللی بن گوریون در تل‌آویو بنشاند اما دولت اسرائیل اجازه فرود به هواپیما را نداد.[19] در حالی که سوخت هواپیما در حال اتمام بود (و طبیعتاً هواپیما سقوط می‌کرد)،[20] هواپیما با همراهی یک هواپیمای جنگنده اسرائیلی به سمت یک پایگاه هوایی نیروی هوایی اسرائیل در نزدیکی ایلات، هدایت و نشانده شد.[21]

نقاط مهم در هواپیماربایی:
  مبدا: تهران
  مقصد: جزیره کیش
  درخواست فرود: ظهران، اردن، تل‌آویو
  محل فرود: اودا


پس از فرود

سرنوشت رباینده

رباینده پس از پیاده شدن از هواپیما، محاصره شد[22] و بدون درگیری تسلیم گشت.[23] او از اسرائیل درخواست پناهندگی سیاسی کرد،[24] البته او در ابتدا قصد داشت پناهنده ایالات متحده آمریکا شود.[25] رباینده پس از فرود هواپیما دستگیر شد و به مدت ۱۵ روز در بازداشت به سر برد. جباری در دادگاه به خاطر ۴ اتهام خود، یعنی دزدی هوایی، هواپیماربایی، حمل غیرقانونی اسلحه گرم و ورود غیرقانونی به خاک اسرائیل[26] به ۸ سال زندان محکوم شد.[27] هاآرتص در سال ۲۰۰۶ او را ریدا گراری (به انگلیسی: Rida Garari) نامید و نوشت که دولت کانادا در سال ۱۹۹۸ به او پناهندگی داده‌است.[27] جباری پس از ۱۲ سال از گذشت حادثه، شهروند اسرائیل شد و در سال ۲۰۰۷ از اسلام به یهودیت گروید. او در مصاحبه‌ای با یک روزنامه اسرائیلی گفت: «با وجود این که مشکلات بسیاری به خاطر گرفتن شهروندی اسرائیل تحمل کردم، شما خیلی صمیمانه با من برخورد کردید. من به شما احساس دِین می‌کنم و به خاطر همین تصمیم گرفتم که تغییر دین دهم».[28]

واکنش‌ها
  • جمهوری اسلامی ایران: خبرگزاری رسمی دولت ایران این حادثه را توطئه اسرائیل و تائیدکننده ذات تروریست اسرائیل دانست. ایران با وجود نداشتن هیچ‌گونه رابطه دیپلماتیک با اسرائیل، خواهان بازگشت هواپیما و مسافران آن، و همچنین استرداد هواپیماربا شد.[29] صادق خرازی، نماینده ایران در سازمان ملل متحد اسرائیل را به خاطر «گروگان‌گیری مسافران هواپیما» مورد انتقاد قرار داد و این اتفاق را «نقشه از پیش‌تعیین‌شده صهیونیست‌ها» خواند. علی‌اکبر ناطق نوری، رئیس مجلس شورای اسلامی بازجویی مسافران توسط اسرائیل را محکوم کرد و نمایندگان در مجلس شعار «مرگ بر اسرائیل» سردادند.[30]
  • دولت اسرائیل: اسحاق رابین، نخست‌وزیر وقت اسرائیل، گفت که به دلیل احتمال وجود بمب در هواپیما اجازه فرود در پایتخت را نداده و آن را به یک مکان غیرمسکونی برده‌است، اما سیاستش کمک به هواپیماربایان نیست. وی درباره علت اجازه فرود افزود: «به من گزارش دادند که سوخت هواپیما دارد تمام می‌شود و من نمی‌خواستم گناه یا مسئولیت سقوط یک هواپیمای پر از مسافر بر گردنم باشد». پس از فرود هواپیما تعدادی از نمایندگان پارلمان اسرائیل، دولت را تحت فشار گذاشتند تا هواپیما و مسافران آن را در اسرائیل نگه‌دارد و در ازای آن‌ها از ایران درباره رون آراد، (کمک‌خلبان مفقودالاثر ارتش اسرائیل که ۹ سال پیش از حادثه توسط نیروهای چریکی ایران در لبنان هواپیمایش سرنگون شد) اطلاعات دریافت کند. ژنرال آمون شاهاک از ارتش اسرائیل گفت که اسرائیل رباینده را به ایران پس نخواهد داد و او را در بازداشت خود نگه می‌دارد.[31]
  • ایالات متحده آمریکا: یک مقام سفارت آمریکا در تل‌آویو در پاسخ به پرسشی درباره واکنش آمریکا به درخواست پناهندگی رباینده، گفت که دادن یا ندادن پناهندگی به او، با دولت اسرائیل خواهد بود چون هواپیما در آنجا فرود آمده‌است.[32]

پسایند

ساخت فیلم از روی ماجرا
نوشتار اصلی: زندانی ۷۰۷

در سال ۱۳۸۱، فیلم زندانی ۷۰۷ به کارگردانی حبیب‌الله بهمنی از روی این ماجرا ساخته شد. این فیلم دوبله شد و در ۲۷ فروردین ۱۳۸۲ اکران شد.[33] در فیلم رضا جباری (با بازی ابوالفضل پورعرب) به همراه همسرش زهره (با بازی آنا نعمتی) که هر دو از خدمه هواپیما هستند، برای انتقام برادر جان‌باخته خود به نام «عبد» و مادر درگذشته‌اش یک هواپیما را می‌رباید و به اسرائیل می‌برد. فیلم‌نامه و مسائل فنی این فیلم با انتقادهایی روبرو شد.[34]

خبر دستگیری رضا جباری توسط ایران

به گزارش روزنامه اسرائیلی هاآرتص، در سال ۱۳۸۵ وبگاه خبری «فردا نیوز» طی خبری اعلام کرده که وزارت اطلاعات یک جاسوس موساد را در مرز ایران و ترکیه دستگیر کرده‌است. این وبگاه اعلام کرده که این جاسوس ۱۴ سال قبل (از سال ۱۳۸۵)، یک هواپیمای ایرانی را ربوده و به اسرائیل برده‌است. فردانیوز همچنین نوشت که «اسرائیل به این جاسوس پناهندگی داده و او را برای جاسوسی مأمور کرده‌است». هاآرتص در ادامه می نویسد که این اتفاق در ۱۴ سال قبل نیفتاده، بلکه ۱۱ سال قبل افتاده و فردانیوز ضمن این که مشخص نکرده که این فرد در هنگام ورود به ایران دستگیر شده یا در هنگام خروج، در ادامه نیز هیچ خبری در این باره منتشر نکرده است.[27]

پانویس
  1. ماهنامه صنایع هوایی.
  2. ماهنامه صنایع هوایی.
  3. Miller, Los Angeles Times.
  4. Miller, Los Angeles Times.
  5. Mickolus, “Reza Jabbari”, The Terrorist List, 305.
  6. ماهنامه صنایع هوایی.
  7. Mickolus, “Reza Jabbari”, The Terrorist List, 305.
  8. Mickolus, “Reza Jabbari”, The Terrorist List, 305.
  9. Mickolus, “Reza Jabbari”, The Terrorist List, 305.
  10. Miller, Los Angeles Times.
  11. Mickolus, “Reza Jabbari”, The Terrorist List, 305.
  12. Cockburn, The Independent.
  13. Mickolus, “Reza Jabbari”, The Terrorist List, 305.
  14. ماهنامه صنایع هوایی.
  15. Miller, Los Angeles Times.
  16. Segal, “Bound for resort, hijacked Iranians get taste of Israel”, San Francisco Jewish Community Publications Inc..
  17. Mickolus, “Reza Jabbari”, The Terrorist List, 305.
  18. Miller, Los Angeles Times.
  19. Miller, Los Angeles Times.
  20. Miller, Los Angeles Times.
  21. Segal, “Bound for resort, hijacked Iranians get taste of Israel”, San Francisco Jewish Community Publications Inc..
  22. Segal, “Fate of missing Israeli pilot fuels hijacking drama”, San Francisco Jewish Community Publications Inc..
  24. Mickolus, “Reza Jabbari”, The Terrorist List, 305.
  25. Miller, Los Angeles Times.
  26. Mickolus, “Reza Jabbari”, The Terrorist List, 305.
  27. Melman, Haaretz.
  28. 2007, “Iranian Muslim converts to Judaism”, Daily Time.
  29. Miller, Los Angeles Times.
  30. Segal, “Fate of missing Israeli pilot fuels hijacking drama”, San Francisco Jewish Community Publications Inc..
  31. Miller, Los Angeles Times.
  32. Rowley, Chicago Tribune.
  33. «زندانی ۷۰۷ - ۱۳۸۱». سوره‌سینما. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۲.
  34. ماهرو، امير (۲۹ ارديبهشت ۱۳۸۲). «نقدی بر فیلم سینمایی «زندانی ۷۰۷»». روزنامه جام جم. دریافت‌شده در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۲. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)

منابع
فارسی
  • ماهنامه صنایع هوایی (۵۲)، مهر ۱۳۷۴ پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
انگلیسی
  • Edward F. Mickolus (2009), The Terrorist List: The Middle East, Volume 1: A-K, Praeger Security International Series, ABC-CLIO, p. p 305, ISBN 0-313-35768-4 GoogleBooks
  • Patrick Cockburn (September 21, 1995), "Hijacked Iranians held `hostage' by Israel for 30 hours", The Independent Available from: http://www.independent.co.uk/news/world/hijacked-iranians-held-hostage-by-israel-for-30-hours-1602141.html
  • Marjorie Miller (September 20, 1995), "Hijacking Takes Iranians to Israel : Mideast: Jet from Tehran with more than 170 passengers lands at desert base after running low on fuel. Armed flight attendant and five passengers seek asylum", Los Angeles Times Available from: http://articles.latimes.com/1995-09-20/news/mn-48004_1_flight-attendant
  • Naomi Segal, Jewish Telegraphic Agency (September 29, 1995), "Bound for resort, hijacked Iranians get taste of Israel", San Francisco Jewish Community Publications Inc., dba Jewish Bulletin of Northern California Available from: http://www.jweekly.com/article/full/1679/bound-for-resort-hijacked-iranians-get-taste-of-israel/
  • Naomi Segal, Jewish Telegraphic Agency (September 22, 1995), "Fate of missing Israeli pilot fuels hijacking drama", San Francisco Jewish Community Publications Inc., dba Jewish Bulletin of Northern California Available from: http://www.jweekly.com/article/full/1620/fate-of-missing-israeli-pilot-fuels-hijacking-drama/
  • Daily Times, March 3, 2007 Missing or empty |title= (help); |مقاله= ignored (help) Available on: https://archive.is/20120723092418/www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=2007/03/03/story_3-3-2007_pg4_15
  • Storer H. Rowley (September 20, 1995), "Hijacked Iranian Plane Lands In Israel", Chicago Tribune Available from: http://articles.chicagotribune.com/1995-09-20/news/9509200220_1_unidentified-hijacker-iranian-woman-israeli-officials
  • Yossi Melman (24.01.06), "Iranian Web site reports capture of Israeli spy", Haaretz Check date values in: |تاریخ= (help) Available from: http://www.haaretz.com/print-edition/news/iranian-web-site-reports-capture-of-israeli-spy-1.62912
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.