یاخته ماهیچه‌ای

یاخته ماهیچه‌ای (میوسیت) نوعی یاخته موجود در بافت ماهیچه‌ای است. یاخته‌های ماهیچه‌ای طی فرایندی به نام ماهیچه‌زایی از یاخته‌هایی به نام جوانه‌ماهیچه (Myoblast) پدید می‌آیند. شکل‌های تخصص یافته‌ای از یاخته‌های ماهیچه‌ای وجود دارد: یاخته‌های ماهیچه‌ای قلبی، یاخته‌های ماهیچه‌ای اسکلتی، و یاخته‌های ماهیچه‌ای صاف. یاخته ماهیچه‌ای قلبی مسئول تولید تکانه‌های الکتریکی است که کنترل ضربان قلب و نیز اعمال دیگری را برعهده دارند. در یاخته‌های ماهیچه‌ای اسکلتی، هسته‌ها معمولاً در محیط یاخته قرار دارند، در حالی که در یاخته‌های ماهیچه‌ای قلبی هسته‌ها معمولاً در مرکز یاخته واقع شده‌اند.[1]

Overall structure of a muscle cell and neuromuscular junction:
1. آسه
2. تماس عصبی-ماهیچه‌ای
3. Muscle fiber (Myocyte)
4. تارچه

نامگذاری

هر رشتهٔ ماهیچه‌ای توسط یک لایه از بافت همبند ویژه به نام بافت همبند در ماهیچه اسکلتی فراگرفته شده‌است.

سارکوپلاسم در واقع سیتوپلاسم یاخته‌های ماهیچه‌ای است. بخش بزرگی از سارکوپلاسم با تارچهها، که رشته‌های طویل پروتئینی متشکل از رشته‌های ماهیچه‌ای هستند پرشده‌است. سارکوپلاسم همچنین دارای گلیکوژن است که انرژی یاخته را در طی فعالیت‌های شدید فراهم می‌کند. سارکوپلاسم حاوی میوگلوبین نیز هست که اکسیژن را به منظور فعالیت‌های ماهیچه‌ای آتی ذخیره می‌کند.

سه نوع رشتهٔ ماهیچه‌ای وجود دارد:[2]

رشته‌های ضخیم که از مولکول‌های پروتئینی به نام میوزین تشکیل شده‌اند. این رشته‌ها همان فیلامان‌های تیره‌ای هستند که نوار A را در دستجات ماهیچه‌ای تشکیل می‌دهند.

رشته‌های نازک از مولکول‌های پروتئینی به نام اکتین تشکیل شده‌اند. این رشته‌ها همان فیلامان‌های روشنی هستند که نوار I را در دستجات عضلانی تشکیل می‌دهند.

رشته‌های الاستیک از تیتین (Titin) که یک پروتئین بزرگ فنری است تشکیل شده‌اند. این رشته‌ها متصل‌کننده رشته‌های ضخیم به نوار Z هستند.

رتیکولوم سارکوپلاسمیک (Sarcoplasmic Reticulum) که همچنین تحت عنوان شبکه آندوپلاسمی صاف شناخته می‌شود، به شکل یک شبکه در اطراف هر تارچه قرار گرفته‌است. شبکه سارکوپلاسمیک به عنوان مخزن یون‌های کلسیم عمل می‌کند. آزاد شدن کلسیم از خلال کانال‌های دریچه دار غشایی، باعث تحریک انقباض یاخته ماهیچه‌ای می‌شود. سارکولما (sarcolemma) در واقع غشای پلاسمایی رشته‌های ماهیچه‌ای است. در رشته‌های ماهیچه‌ای، چندین هسته مسطح دیده می‌شود که به سارکولما محکم فشرده شده‌اند. در حقیقت هر فیبر ماهیچه‌ای حاصل جوش خوردن و ادغام چندین جوانه‌ماهیچه (Myoblast) است و هر هسته نمایانگر هسته یک جوانه‌ماهیچه است.[3]

Portion of a تارچه, showing سارکومر structure:
S = Sarcomere, unit of muscle function
A = A-band, region of myosin
I = I-band, region of actin
H = H-zone, region of just myosin
Z = Z-line, sarcomere boundary
M = M-line, sarcomere center

تاریخچه

هر یاختهٔ ماهیچه‌ای دارای تارچه‌هایی است که زنجیره‌های بسیار طولانی از سارکومرهاهستند. سارکومرها واحدهای انقباضی یاخته می‌باشند. یک یاخته از ماهیچهٔ دو سر بازو، ۱۰۰،۰۰۰ سارکومر دارد. تارچه‌های یاخته‌های ماهیچه‌ای صاف به شکل سارکومر سازماندهی نشده‌اند. سارکومرها از رشته‌های نازک و ضخیم تشکیل شده‌است. رشته‌های نازک از فیلامان‌های اکتین تشکیل شده‌اند، در حالی که رشته‌های ضخیم از پروتیین‌های میوزین ساخته شده‌اند. سارکومرها اندامک یا هسته ندارند. هر یاخته ماهیچه‌ای توسط بافت همبند در ماهیچه اسکلتی احاطه شده‌است.

یاختهٔ ماهیچه‌ای به وسیلهٔ پری میزیوم (Perimysium) در کنار هم قرار گرفته و دستجات عضلانی (Fascicles) را می‌سازند. این دستجات نیز در کنار هم قرار گرفته و بافت عضلانی را می‌سازند. بافت ماهیچه‌ای به وسیلهٔ اپی میزیوم (Epimysium) احاطه می‌شود. در میان این دستجات عضلانی گیرنده‌های کشش به نام دوک عضلانی (Muscle spindle) توزیع شده و فیدبک‌های حسی را به دستگاه عصبی مرکزی انتقال می‌دهد.

جوانه‌ماهیچه (میوبلاست)

جوانه‌ماهیچه یک نوع از یاخته‌های پیش ساز جنینی است که تمایز یافته و یاخته‌های ماهیچه‌ای را به وجود می‌آورد.[4]

رشته‌های ماهیچه‌ای از ادغام جوانه‌ماهیچه‌ها ساخته می‌شوند و بنابراین هر فیبر دارای هسته‌های متعددی است که هر هسته نشات گرفته از یک جوانه‌ماهیچه است. از تمایز جوانه‌ماهیچه‌ها یاخته‌های قلبی، یاخته‌های ماهیچه‌ای ساق یا یاخته‌های ماهیچه‌ای اسکلتی به وجود می‌آیند. آن دسته از جوانه‌ماهیچه‌هایی که به یاخته‌های ماهیچه‌ای تمایز نمی‌یابند، به یاخته‌های ماهیچه‌ماهواره‌ای (Myosatellite cells) تبدیل می‌شوند. یاخته‌های ماهیچه‌ماهواره‌ای در کنار رشته‌های ماهیچه‌ای، در حدفاصل سارکولما و اندومیزیوم قرار دارند.

منابع
  1. http://www.researchgate.net/post/Does_anyone_know_why_skeletal_muscle_fibers_have_peripheral_nuclei_but_the_cardiomyocytes_not_What_are_the_functional_advantages
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/Myocyte#cite_note-5
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Myocyte#cite_note-autogenerated1-4
  4. page 395, Biology, Fifth Edition, Campbell, 1999
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.