آنتیوخوس سوم

آنتیوخوس سوم (به یونانی Μέγας Ἀντίoχoς)، ملقب به کبیر ششمین شاه سلوکی و جوانترین پسر سلوکوس دوم بود که از ۲۴۱ تا ۱۸۷ پ. م[1] سلطنت کرد. او از سال ۲۲۳پ. م[2] پادشاه سوریه بود و تا پایان زندگی‌اش در آن سرزمین فرمانروایی کرد. درابتدای سلطنتش مولون ساتراپ ماد و الکساندر ساتراپ پارس و همین‌طور ساتراپی‌های رخچ و گدروزیا شوریدند. پارتها نیز در حمایت از شورشی‌ها با آراخوزیا و گدروزیا پیمان اتحاد بستند و کار به جایی رسید که مولون شهر سلوکیه را فتح کرد. پس از مدتی آنتیوخوس سوم با سپاه خود سلوکیه را فتح و به ماد لشکر کشید و مولون را در نبردی خونین شکست داد و سپس به پارس حمله کرد اما الکساندر که می‌دانست کاری از پیش نمی‌برد دست به خودکشی زد و بدین ترتیب ساتراپی پارس نیز فتح شد.سال بعد پادشاه پارتها اردوان به رگ (ری) و سپس ماد لشکر کشید و این دو سرزمین را متصرف شد آنتیوخوس لشکر خود را از سلوکیه راهی ماد و رگ (ری) کرد ساتراپ‌های منصوبی اردوان را شکست داد. سپس به سمت پایتخت پارتها هکاتوم پولیس رفته و آن را فتح کرد او زمانی که داشت خود را برای فتح هیرکانی آماده می‌کرد خبردار شد که پادشاه باکتریا به سرزمین‌های سلوکی در شرق حمله کرده و آن‌ها را متصرف شد بنابراین آنتیوخوس که نمی‌توانست در دو جبهه بجنگد از هیرکانی صرف نظر کرد با اردوان صلح کرد بدین شرط که پادشاهی اردوان را به رسمیت بشناسد. پس از صلح به باکتریا حمله‌ور شد علاوه بر سرزمین‌های خود سرزمین‌های بسیاری از باکتریا متصرف شد و پایتخت آن را محاصره کرد اما نتوانست آن را فتح کند و محاصره دو سال طول کشید سرانجام با پادشاه باکتریا صلح کرد وپادشاهی باکتریا را به رسمیت شناخت همین‌طور قبول کرد با او اتحادی نظامی با باکتریا ببندد. سپس به سوی ساتراپی شورشی آراخوزی شد از کوه‌های هندوکوش گذشت و ساتراپی را تحت کنترل درآورد. پس از این وقایع تصمیم به بازگشت به پایتخت از ساتراپی گدروزی گرفت در حین بازگشت این سرزمین را آرام کرد و به پایتخت خود انطاکیه بازگشت در این زمان پادشاهی دراوج قدرت خود بود.

آنتیوخوس سوم
باسیلئوس مگاس امپراتوری سلوکی
یک نیم تنه آنتیوخوس سوم در موزه لوور که احتمالاً یک کپی رومی از روی پرتره یونانی آن است
سلطنت	آوریل/ژوئن ۲۲۲ – ۳ ژوئیه ۱۸۷ پیش از میلاد (۳۶ سالگی)
پیشین	سلوکوس سوم
جانشین	سلوکوس چهارم
زاده	۲۴۱ پیش از میلاد شوش، پارس
درگذشته	۳ ژوئیه ۱۸۷ پیش از میلاد (سالگی ۵۳–۵۴) شوش، الیمائیس
همسر(ان)	لائودیس سوم یوبیای خالکیسی
فرزند(ان)	آنتیوخوس سلوکوس چهارم آردیس یک دختر ناشناس لائودیس چهارم، ملکه امپراتوری سلوکی کلئوپاترا یکم سوریه، ملکه مصر آنتیوخیس، ملکه کاپادوکیه آنتیوخوس چهارم
نام کامل آنتیوخوس مگاس Ἀντίoχoς ὁ Μέγας ("آنتیوخوس کبیر")
دودمان	سلوکیان
پدر	سلوکوس دوم
مادر	لائودیس دوم
دین و مذهب	آیین یونان باستان

سکه با تصویرآنتیوخوس سوم

اوایل پادشاهی

آنتیوخوس سوم یکی از اعضای یونانی خاندان سلوکیان بود.[3][4][5][6] او فرزند شاه سلوکوس دوم و ملکه لائودیسه دوم بود که در سال ۲۴۲ پیش از میلاد در شوش دیده به جهان گشود.[7] با به قتل رسیدن برادرش سلوکوس سوم در آناتولی او به پادشاهی رسید.[8] آنتیوخوس سوم یک امپراتوری بی‌نظم را به ارث برد. نه تنها آسیای صغیر جدا شده بود بلکه شرقی‌ترین استانها نیز از هم پاشیده شده بودند در ۲۴۷–۲۴۵ پیش از میلاد در باکتریا دیودتوس و در پارت آندوراگوراس شورش کرده و استقلال پیدا کرده بودند.

جنگ با روم

از ۱۹۲ تا ۱۸۸ پیش از میلاد جنگ‌های جمهوری روم علیه آنتیوخوس سوم سلوکی آغاز گردید.[2] آنتیوخوس برای شکست روم در نبرد سپاه بزرگی گرد آورد و اتحادی نظامی با دولت‌های آسیای کوچک بر ضد روم بست همین‌طور با هانیبال کارتاژی علیه روم متحد شد اما در در نبرد ماگنزیا از رومیان شکست خورد و مجبور شد که در برابر صلح تمام کشورهای آسیای کوچک را به روم واگذار کند و خراج سنگین را به روم بپردازد.

مرگ

آنتیوخوس سپس برای تأمین امنیت شهرهای ساحلی، از طریق زمینی و دریا به آسیای صغیر نقل مکان کرد که متعلق به بقایای سلطنتهای خارج از کشور بطلمیوسی و شهرهای مستقل یونان بود. از آنجا که سمورنا و لامپساکوس به جمهوری متوسل شدند این عمل برای او خصومت جمهوری روم را به وجود آورد که در آن زمان به عنوان مدافع آزادی یونان عمل می‌کرد.[9]

آنتیوخوس در سال ۱۸۷پ. م. اقدام به غارت معابد شوش نمود تا باجی را که دولت روم از او مطالبه کرده بود بپردازد، ولی با مقاومت شدید مردم روبه‌رو شد و به قتل رسید.

منابع

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ آنتیوخوس سوم موجود است.

1. CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org
2. «CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1». iranica. ۲۶ آذر ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۶ آذر ۱۳۹۳.
3. Bertman, Stephen (2003). Handbook to life in ancient Mesopotamia. Infobase Publishing. p. 76. ISBN 978-0-8160-4346-0. Antiochus III (222–187 BC) A member of the Hellenistic Seleucid dynasty
4. Zion, Noam; Spectre, Barbara (2000). A Different Light: The Big Book of Hanukkah. Devora Publishing. p. 57. ISBN 978-1-930143-37-1. Antiochus III, the Greek Seleucid Dynasty of Greater Syria captures Judea. 172 or 171-163
5. Baskin, Judith R.; Seeskin, Kenneth (2010). The Cambridge Guide to Jewish History, Religion, and Culture. Cambridge University Press. p. 37. ISBN 978-0-521-68974-8. The wars between the two most prominent Greek dynasties, the Ptolemies of Egypt and the Seleucids of Syria, unalterably change the history of the land of Israel…As a result the land of Israel became part of the empire of the Syrian Greek Seleucids.
6. Glubb, Sir John Bagot (1967). Syria, Lebanon, Jordan. Thames & Hudson. p. 34. OCLC 585939. Although the Ptolemies and the Seleucids were perpetual rivals, both dynasties were Greek and ruled by means of Greek officials and Greek soldiers. Both governments made great efforts to attract immigrants from Greece, thereby adding yet another racial element to the population.
7. Jonsson, David J. (2005). The Clash of Ideologies. Xulon Press. p. 566. ISBN 978-1-59781-039-5. Antiochus III was born in 242 BC, the son of Seleucus II, near Susa, Persia.
8. http://www.livius.org/cg-cm/chronicles/bchp-seleucus_iii/seleucus_iii_01.html
9. Antiochus III the Great

خدادادیان، اردشیر. اشکانیان، نشر به‌دید۱۳۸۰ شابک ‎۹۶۴-۶۹۹۵-۱۸-۷

سلف: سلوکوس سوم

شاه سلوکی ۲۴۷ تا ۲۱۴ ق.م.

جانشین: سلوکوس چهارم