ایوان پاسکویچ
ایوان فیودورویچ پاسکویچ (به روسی: Иван Фёдорович Паскевич)(زادهٔ ۸ مهٔ ۱۷۸۲- مرگ ۱ فوریهٔ ۱۸۵۶) سردار روس از نژاد کازاک‌های زاپاروژی در اوکراین بود. او به واسطه پیروزی‌هایش در سال ۱۸۲۸ به لقب کنت ایروان و در سال ۱۸۳۱ به عنوان نائب السلطنه پادشاهی لهستان مزین شد. پاسکویچ در ارتش‌های روسیه تزاری، پروس و اتریش لقب فیلد مارشال را دریافت کرده بود.
ایوان پاسکویچ | |
|---|---|
 تصویری از پاسکویچ در جریان جنگ‌های ناپلئونی | |
| زاده | ۱۹ مهٔ ۱۷۸۲ پولتاوا، امپراتوری روسیه (امروزه اوکراین) |
| درگذشته | ۱ فوریهٔ ۱۸۵۶ (۷۳ سال) ورشو,امپراتوری روسیه (امروزه لهستان) |
| وفاداری |  امپراتوری روسیه |
| شاخه نظامی | ارتش امپراتوری روسیه |
| سال‌های خدمت | ۱۸۰۰-۱۸۵۶ |
| درجه | فیلد مارشال |
| جنگ‌ها و عملیات‌ها | جنگ‌های ناپلئونی Russo-Turkish War (1806–12) جنگ ایران و روس (۱۸۲۶ تا ۱۸۲۸) Russo-Turkish War (1828–29) قیام نوامبر انقلاب ۱۸۴۸ مجارستان جنگ کریمه |
| نشان‌ها | Order of St. Andrew Order of St. George Order of St. Vladimir Order of St. Anna Order of St. Alexander Nevsky Order of the White Eagle (Russian Empire) Gold Sword for Bravery |
زندگی
پاسکویچ در پولتاوا در اوکراین از خاندان اشرافی با نژاد کازاک‌های زاپاروژی زاده شد. او به ارتش روسیه پیوست و به سرعت راه ترقی را پیمود و در سال ۱۸۰۰ جزو نیروهای محافظ شخصی تزار گشت. اولین عملیات نظامی پاسکویچ در سال ۱۸۰۵ در نبرد استرلیتز اتفاق افتاد که او همراه با نیروهای روس که برای کمک به ارتش اتریش رفته بودند از ناپلئون شکست خوردند. پس از آن از سال ۱۸۰۷ تا ۱۸۱۲ در جنگ روسیه با عثمانی حضور داشت و از خود هوش و شجاعت زیادی را نشان داد که به همین واسطه در سی سالگی‌اش به مقام ژنرالی رسید. پس از آن در سال‌های ۱۸۱۲ تا ۱۸۱۴ در جنگ با فرانسه حضور داشت و به مقام سپهبدی رسید.
با شروع جنگ دوم ایران و روسیه در سال ۱۸۲۶ او از سوی نیکلای یکم تزار روسیه فرماندهی بخشی از سپاهیان این کشور را در تازش به قفقاز عهده‌دار بود. وی در سال ۱۸۲۶ در نزدیکی گنجه شکست سختی به نیروهای زیر فرماندهی عباس میرزا وارد کرد. در همان سال عباس میرزا را تا چورس عقب راند و خود تا آذربایجان پیشروی کرد و از رود ارس هم گذشت. در ۱۸۲۷ امپراتور روسیه، یرمولف را برکنار نمود و اختیارات وی را در فرماندهی نیروها به پاسکویچ سپرد.
در پاییز ۱۸۲۷ پاسکویچ سرانجام توانست ایروان را بگشاید. در پی این پیروزی امپراتور روسیه بدو نشان سن‌گئورگ و لقب کُنت ایروان را اعطا نمود. پاسکویچ سپس مرند را گشود و در اکتبر همان سال بی پایداری چندانی تبریز را هم فتح کرد. پس از آن در دهخوارقان با عباس میرزا به مذاکره نشست که بی‌نتیجه ماند. در ۱۸۲۸ او اردبیل را نیز گشود، در جریان این فتح کتاب‌های نفیس آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی را به سن‌پترزبورگ فرستاد. سرانجام با میانجی‌گری وزیرمختار انگلیس -مک‌دونالد- دو طرف در قریهٔ ترکمانچای قراردادی را به منعقد ساختند و جنگ به پایان‌رسید.
در غائلهٔ کشتن گریبایدوف پاسکویچ -که خویشاوندی هم با کشته‌شده داشت- کوشش‌هایی برای ختم داستان نمود.
پس از ترکمنچای پاسکویچ متوجه جنگ با عثمانی شد و دژ نستوه قارص را گشود. سپس سراسر پاشانشین بایزید را تسخیر نمود. در دسامبر ۱۸۲۹ او بایبورد را نیز تصرف کرد. جنگ‌های روس و عثمانی در این مقطع با قرارداد آدریانوپول به پایان‌رسید و ایوان پاسکویچ به پاس پیروزی‌های به دست آمده در سن ۴۷ سالگی به درجهٔ فیلدمارشالی رسید. پس از آن در سال ۱۸۳۰ او درگیر جنگ قفقاز گشت و با کمک یک روحانی شیعه ایرانی به نام میر فتاح آقا توانست نفوذ و اقتدار امپراتوری روسیه را در نواحی تازه تصرف شده برقرار کند و تا سال‌ها نواحی مسلمان نشین قفقاز را تابع و آرام نگاه دارد.
مدتی بعد پاسکویچ به لهستان گسیل شد تا شورش لهستانی‌ها را بخواباند که او پس از ده ماه با پیروزی در نبرد ورشو در این راه کامیاب شد و لقب شاهزادهٔ ورشو را دریافت نمود. در ۱۸۳۲ او نایب‌السلطنه لهستان شد و تا ۱۸۵۶ با این لقب بر لهستان فرمانروایی می‌کرد که در میان لهستانی‌ها به شب پاسکویچ معروف است و در آن سرکوب شدیدی بر اقتصاد و سیاست لهستان جهت اجرا سیاست‌های روسی‌سازی اعمال شد.
میان سال‌های ۱۸۴۸-۱۸۴۹ پاسکویچ فرماندهی نیروهای کمکی روس به امپراتوری اتریش در فروخواباندن شورش مجارستان را به عهده داشت و در سال ۱۸۵۴ فرماندهی ارتش دانوب در مراحل اولیه جنگ کریمه را بر دوش داشت که در ۹ ژوئن مجروح شد و به خاک روسیه بازگشت که در ۱۸۵۶ در شهر ورشو درگذشت.
منابع
- دائرةالمعارف اسلامی
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Ivan Paskevich». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.
جستارهای وابسته
- قرارداد ترکمنچای
- عباس میرزا