تاج آقامحمدخان قاجار
تاج آقامحمدخان قاجار که در منابع مختلف مربوط به دوران قاجار از آن با نام‌های کلاه کیانی و تاج شاهنشاهی یادشده،[1] تاج آقامحمدخان بنیان‌گذار دودمان قاجار در کشور ایران بود که در جریان تاج‌گذاری وی در نوروز سال ۱۱۷۵ خورشیدی برابر با سال ۱۷۹۶ میلادی مورد استفاده قرار گرفت. این تاج امروزه در کاخ موزه گلستان واقع در تهران نگهداری می‌شود.
| تاج آقامحمدخان قاجار | |
|---|---|
 تاج آقامحمدخان قاجار در کاخ گلستان | |
| جزئیات | |
| کشور | ایران |
| زمان ساخت | ۱۷۹۶ |
| متعلق به | آقامحمدخان قاجار |
| جنس | مس |
| عناصر دیگر | میناکاری |
در نگاره‌های بازمانده از آقامحمدخان وی با تاجی زرین و گوهرنشان ترسیم شده که احتمالاً این گونه نگارگری‌ها در اثر سلیقه نگارگر بوده و تاج بنیان‌گذار دودمان قاجار در واقعیت چنین مجلل نبوده‌است.[2]
پس از کشته شدن آقامحمدخان جانشین او فتحعلی‌شاه دستور ساخت تاجی بزرگ‌تر و مجلل‌تر با نام تاج کیانی را برای خود صادر کرد. استفاده از تاج کیانی توسط شاهان قاجاری پس از فتحعلی‌شاه نیز ادامه یافت تا اینکه با روی کارآمدن دودمان پهلوی این تاج با تاج پهلوی جایگزین شد.
ویژگی‌ها
شیوه طراحی تاج آقامحمدخان قاجار آمیخته‌ای از سنت‌های دوره صفوی و سنت‌های دوران پیش از اسلام است.[3] تاج ساختاری بیضی‌شکل دارد و جنس بدنه آن از فلز مس است. در بخش بالایی تاج حفره‌ای قرار دارد و تزئینات امروزی آن شامل میناکاری‌هایی است که در اصفهان و مدت‌ها پس از مراسم تاج‌گذاری روی آن اعمال شده‌است.[4] احتمال می‌رود که تاج آقامحمدخان قاجار ابتدا به گوهر و مروارید مزین بوده و بعدها این زینت‌ها از تاج خارج شده تا دوباره مورد استفاده قرار گیرند.[5]
نگارخانه
منابع
- «روایات مختلف جلوس آقامحمدخان قاجار بر تخت سلطنت / دکتر سعید میرسعیدی». مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. دریافت‌شده در ۲۵ آوریل ۲۰۲۱.
- «تاج کیانی تاریخ ایران در تور محققان نیست». روزنامه جوان. دریافت‌شده در ۱۷ مه ۲۰۲۱.
- «مطالعه تطبیقی فرم سرپوش شاهانه در دوره های صفویه و قاجار». پرتال جامع علوم انسانی. دریافت‌شده در ۲۵ آوریل ۲۰۲۱.
- «تاج». دانشنامه جهان اسلام، کتابخانه مدرسه فقاهت. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
- «تاج بخش پنجم، دوره‌های قاجار و پهلوی». دانشنامه ایرانیکا. دریافت‌شده در ۱۷ فوریه ۲۰۲۱.