جرم سیاسی

در جُرم‌شناسی جُرم سیاسی به اعمالی گفته می‌شود که انجام آن‌ها با منافع یک دولت یا ساختار سیاسی حاکم، در تضاد است و به‌این دلیل جُرم انگاشته می‌شوند. جرم سیاسی مقوله‌ای متفاوت از جرم دولتی است که به قانون‌شکنی دولت‌ها در قبال قوانین کیفری داخلی یا بین‌المللی اشاره می‌کند.

در ایران

در دوران پهلوی جرم سیاسی تعریف مشخصی نداشت و اتهام‌هایی که ماهیت سیاسی داشتتند در دادسرای نظامی رسیدگی می‌شدند.[1] بلاتکلیفی جرم‌های سیاسی تا ۳۷ سال پس از روی‌کار آمدن نظام جمهوری اسلامی ایران هم ادامه داشت[2] تا این‌که در بهمن ۱۳۹۴ مجلس ایران برای اولین بار پس از انقلاب ۱۳۵۷، قانون جُرم سیاسی را در شش ماده تصویب کرد[3] و در اردیبهشت ۱۳۹۵ شورای نگهبان با اصلاحاتی مصوبهٔ مجلس را تأیید کرد.[4]

طبق این قانون مواردی مانند توهین یا افترا به رؤسای سه قوه و مجمع تشخیص مصلحت نظام و نمایندگان مجلس، به این شرط که «با انگیزهٔ اصلاح امور کشور و بدون ضربه زدن به اصل نظام» صورت گرفته باشند جرم سیاسی هستند.[5] از نکات مثبت این طرح این است که مقرر کرده متهمان سیاسی نه در دادگاه انقلاب که در دادگاه‌های عمومی محاکمه شوند.[4] با این وجود از زمان تصویب این قانون و ابلاغ آن، تاکنون هیچ پرونده‌ای با عنوان «جرم سیاسی» تشکیل و رسیدگی نشده‌است.[6] در ایران معمولا متهمان دارای جرم‌های سیاسی را «امنیتی» تلقی می‌کنند و مواردی مانند توهین به مقدسات یا اهانت به رهبر ایران جُرم امنیتی محسوب می‌شوند.[6]

منابع
  1. «زندانی سیاسی و جرم سیاسی: بررسی وضعیت زندانیان سیاسی در دو رژیم از دید چند کارشناس». radiofarda.com. رادیو فردا. ۱۸ بهمن ۱۳۸۳. دریافت‌شده در ۱۷ خرداد ۱۳۹۹.
  2. دارایی‌زاده، بهنام (۹ خرداد ۱۳۹۵). «سرنوشت 'جرم سیاسی' در ایران». bbc.com/persian. بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۱۷ خرداد ۱۳۹۹.
  3. صیامی، شهریار (۴ بهمن ۱۳۹۴). «تصویب طرح جرم سیاسی در مجلس ایران». bbc.com/persian. بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۱۷ خرداد ۱۳۹۹.
  4. شجاعی، میترا (۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۵). «تصویب قانون جرم سیاسی؛ نقد عملکرد حاکمیت، جرم سیاسی است». dw.com. بخش فارسی دویچه وله. دریافت‌شده در ۱۷ خرداد ۱۳۹۹.
  5. «تعیین مصادیق جرم سیاسی؛ آیا دیگر ابهامی باقی نمانده؟». bbc.com/persian. بی‌بی‌سی فارسی. ۵ بهمن ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۱۷ خرداد ۱۳۹۹.
  6. «بخشنامه تکراری قوه قضاییه درباره جرایم سیاسی؛ «توهین به رهبر و مقدسات» جرم امنیتی است». radiofarda.com. رادیو فردا. ۱۷ خرداد ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۷ خرداد ۱۳۹۹.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.