جنگ‌های اعراب و بیزانس
جنگ‌های اعراب و بیزانس به مجموعه‌ای از جنگ‌ها گفته می‌شود که بین قرن ۷ تا ۱۱ میلادی بین اعراب مسلمان و امپراتوری روم شرقی رخ داد. این جنگ‌ها در طی فتوحات خلفای راشدین و امویان در قرن ۷ و جانشین‌های آنان رخ داد و تا اواسط قرن ۱۱ میلادی طول کشید که برگی از تاریخ جنگ‌های صلیبی است.
ظهور اعراب مسلمان از عربستان در ۶۳۰ میلادی منجر به از دست رفتن سریع استان‌های جنوبی بیزانس (سوریه و مصر) و تصرف آنان توسط مسلمانان شد.
در بیش از پنجاه سال بعد، حملات پرتعداد مسلمانان به آسیای صغیر و بیزانس که دوباره منجر به تهدید پایتخت بیزانس شد و همچنین حملات به شمال آفریفا و قسطنطنیه که موجب سقوط این شهر شد، ادامه یافت. وضعیت تا زمان شکست اعراب در دومین محاصره قسطنطنیه ادامه یافت. پس از آن در سال ۷۱۸ در زمان خلافت عباسیان، رشته کوه توروس در ترکیه فعلی به عنوان مرز مشترک بین اعراب و بیزانس برگزیده شد و روابط تا حدی عادی‌سازی شد. سفارت‌ها تأسیس شدند و آتش‌بس اعلام شد. اگرچه حملات و ضدحملات دو طرف تا حدودی ادامه داشت.
در طول اولین سدهٔ جنگ، بیزانسی‌ها معمولاً به دفاع می‌پرداختند و از شروع جنگ اجتناب می‌کردند و ترجیح می‌دادند به قلعه‌های مستحکم پناه برند. پس از سال ۷۴۰ میلادی، آنان ضد حملات خود را آغاز کردند. اما هنوز هم خلافت عباسیان قادر به مقابله به مثل به وسیله تهاجمات گسترده و مخرب به آسیای صغیر بود. پس از ۸۶۱ میلادی با افول دولت عباسی و تقویت امپراتوری بیزانس، در طی سال‌های ۹۲۰ تا ۹۷۶، بیزانس توانست ارمنستان و شمال سوریه را بازپس بگیرد.
| جنگ‌های اعراب و روم شرقی | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخشی از فتوحات مسلمانان | |||||||||
 آتش یونانی، برای اولین بار توسط نیروی دریایی بیزانس در جنگ بیزانس و اعراب استفاده شد. | |||||||||
| |||||||||
| طرفین درگیر | |||||||||
 امپراتوری روم شرقیغسانیان[1] جراجمه ارمنستان امپراتوری نخست بلغارستان امپراتوری مقدس روم دولت شهرهای ایتالیا |
 خلفای راشدین خلفای اموی خلفای عباسیاغلبیان امارت سیسیل امارت باری امارت کرت حمدانیان‌های حلب  خلفای فاطمیمرداسیانهای حلب | ||||||||
| فرماندهان و رهبران | |||||||||
|
هراکلیوس جورج اشرافی † تئودور تریتیروس † کنستانس دوم II کنستانتین چهارم ژوستینیان دوم لئونتیوس کنستانتین پنجم لئوی پنجم میکاییل لاچانودراکون تاتزاتیس ایرنه نیکه‌فوروس یکم تئوفیلوس مانوئل ارمنی نیکیتاس أوریفاس هیمریوس جان کاورکورواس بارداس فوکاس بزرگ نیکه‌فوروس دوم لئو فوکاس جوان ژان یکم (امپراتور بیزانس) میکائیل بورتزس باسیل دوم نیکیفوراس اورانوس جورج مانیاکیس |
جعفر بن ابی‌طالب † خالد بن ولیدعکرمة بن ابی‌جهل † عبدالله بن رواحه ابوبکر عمر بن خطاب ابوعبیده جراح شرحبیل بن حسنه عمرو عاص یزید پسر ابی‌سفیان عبدالله بن ابی سرح معاویة بن ابی‌سفیان یزید محمد بن مروان مسلمة بن عبد الملک عبدالله البطال معاویه بن هاشم هارون الرشید عبدالملک بن صالح مأمون معتصم اسد بن فرات (کبج) عباس بن الفضل خفقه بن سفیان أبو اسحاق ابراهیم الثانی لئوترابلس † عمر الاقطا † سیف الدوله حمدانی ابومنصور نزار العزیزبالله منجو تکین | ||||||||