خالد بن ولید
خالد بن ولید بن مغیره مخزومی ابو سلیمان، یکی از صحابه و سرداران بزرگ اسلام بود. پدرش؛ ولید بن مغیره، از سرسختترین دشمنان اسلام و از نخستین کسانی بود که پیامبر را مسخره کرد، و مادرش، لبابه صغری، دختر حارث بن حزن هلالی، خواهر میمونه و لبابه کبری، همسر عباس بن عبدالمطلب، بود. خالد در زمان محمد پس از مسلمان شدن فرماندهی چندین سَریِّه را بعهده داشته و در سال ۸ هجری در ماجرای برخورد با قبیله بنی جذیمه مردان آنها را قتل عام میکند. [1]در جریان قتل مالک بن نمیره که اعتراض عمر بن خطاب را در پی داشت، خالد بن ولید منطقه حیره را فتح کرد و در فتوحات شام شرکت داشت. از فرزندان وی میتوان به مهاجر، عبدالله، سلیمان و عبدالرحمن اشاره کرد.
پیش از گرویدن به اسلام
او قبل از گرویدن به اسلام، با سپاهیان اسلام جنگهای سختی کرد و در غزوه اُحُد، مسلمین را شکست داد.[2][3] او همچنین در غزوه خندق به عنوان فرماندهٔ گُردان علیه مسلمین مدینه، جنگید.[4] در غزوه حدیبیه به عنوان آخرین جنگش علیه پیغمبر و مسلمین، نقش مهمی ایفا کرد[5] و بنا بر قول مشهورتر و قویتر میان اهل سنت، تا چندی قبل از فتح مکه اسلام نیاورد.[6]
پس از گرویدن به اسلام
او در بیش از یکصد جنگ شرکت داشت و در اکثر جنگ ها امیر مسلمین بود که در بسیاری از آنها در مقابل نیروهای از نظر عددی برتر امپراتوری بیزانس و شاهنشاهی ساسانی و متحدانشان و همچنین قبیلههای عرب دیگر انجام شدند.
او در سال ۷ هجری قمری پس از صلح حدیبیه اسلام آورد و در جنگ موته رهبری سپاه مغلوب مسلمانان را تا مدینه بهعهده داشت. پس از کشتهشدن سه فرمانده آن نبرد، جعفر بن ابیطالب و زید بن حارثه و عبدالله بن رواحه، از سوی سپاهیان و جنگجویان موته به فرماندهی برگزیده شد و با عقبنشینی، سپاهیان مسلمان را به مدینه بازگرداند.[7] بنا بر منابع تاریخی اهل سنت، خالد در مدینه با واکنشهای منفی مسلمانان مواجه شد. مردم مدینه از وی به عنوان فراری از جهاد یاد کردند و خاک[8] بر سر و روی وی پاشیدند؛ ولی قلمپردازان از خالد بن ولید در این صحنه بسیار تجلیل نموده و از وی به عنوان «سیف اسلام» یاد کردهاند. وی در همان سال در عملیات فتح مکه شرکت کرد.
وی با لشکر اسلام فتوحات بسیاری از جمله فتح عراق ، فتح دمشق ، فتح حمص ، فتح حیره را دارا است ، به طوری که ابوبکر به او لقب «شیر اسلام» اعطا کرد و گفت: کسی مثل خالد از مادر زاییده نشده است.
وی با به قدرت رسیدن عمر بن الخطاب [5] از لشکر شام، عزل شد. او در شهر حمص سوریه در سن شصت سالگی وفات کرد و عمر را وصی خود قرار داد. مقبره او در مسجد خالد بن ولید در شهر حمص قرار دارد.
یادواره
- ورزشگاهی ۳۰ هزار نفری در شهر حمص سوریه به افتخار او، ورزشگاه خالد بن ولید نامگذاری شدهاست.
- جدیدترین تانک اصلی میدان نبرد نیروی زمینی پاکستان (محصول مشترک چین و پاکستان) به یاد وی الخالد یا امبیتی-۲۰۰۰ نام گرفتهاست.[9]
پانویس
- «ماجرای قتل مالک بن نویره». بایگانیشده از اصلی در ۱ فوریه ۲۰۱۳. دریافتشده در ۲۵ دسامبر ۲۰۱۲.
- تاریخ طبری، ج2: ص507؛ ص508؛ ص510
- المغازی للواقدی، ج1، ص225
- المغازی للواقدی، ج2، ص465
- المغازی للواقدی، ج2، ص582
- المغازی للواقدی، ج2، ص661
- المغازی للواقدی، ج2، ص764 = و الأوّل أثبت عندنا، أنّ خالدا انهزم بالناس|انکشف خالد بن الولید یومئذ حتی عیّروا بالفرار، و تشاءم الناس به.
- المغازی للواقدی، ج2، ص765 = فجعل الناس یحثون فی وجوههم التّراب
- «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۴ فوریه ۲۰۱۸. دریافتشده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۸.
منابع
- تاریخ صحابه، مهدی اخوانی، چاپ سوم، مشهد، ۱۳۳۹
- اسدالغابه، ج ۲، ص ۱۰۹
- قاموس الرجال، ج ۴، ص ۱۴۳
- فروغ ابدیت، ج ۳، ص ۳۴۷–۳۴۹
- الطبقات، ج ۴، ص ۲۵۳
- الاستیعاب، ج ۳، ص ۴۳۷
- ب
- کتاب تاریخ طبری؛ جلد چهارم – کتاب تاريخ ده هزار ساله ايران؛ جلد دوم
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به خالد بن ولید در ویکیگفتاورد موجود است. |
کتاب اسرار خاندان محمد (ص)، سلیم بن قیس؛ ترجمه مهدی صبلغی: ص ۳۸۸
علل الشرایع: ص ۱۹۰
احتجاج طبرسی: ج ۱ ص ۸۹
# الخرائج: ج ۲ ص ۷۵۷
بحار الانوار: ج ۲۹ ص ۱۲۵، ۱۳۲، ۱۳۶، ۱۵۹؛ ج۲۸، ص۳۰۹
# الأنساب :۳/۹۵، ط. دارالجنان ـ بیروت و۶/۱۷۰، نشر محمد أمین دمج - بیروت - ۱۴۰۰ هـ.