حجر بن عدی

حجر بن عدی (به عربی: حُجْر ٱبْن عَدِيّ ٱلْكِنْدِيّ)[2] از افراد سرشناس دوره آغازین شیعه بود.[3] وی در جنگ صفین از سوی علی بن ابی طالب فرمانده قبیله کنده بود و در جنگ نهروان فرماندهی پهلوی چپ لشکر وی را بر عهده داشت. وی هم‌چنین از یاران حسن بن علی بود.

حجر بن عدی
عربی: حُجْر ٱبْن عَدِيّ‎
آرامگاه حجر بن عدی پیش از تخریب در سال ۲۰۱۳
درگذشت۶۶۰ بعد از میلاد
علت درگذشتبه دستور معاویه اعدام شد
آرامگاهعدرا، سوریه
۳۳°۳۶′۲۷″ شمالی ۳۶°۳۱′۳″ شرقی
شناخته‌شده برایصحابه پیامبر اسلام و علی ابن ابیطالب
دیناسلام
مذهبشیعه[1]
فرزندانهومان بن حجر

تلفظ نام

تلفظ نام او ظاهراً حُجر بن عَدی (تلفظ می‌شود [hodʒr ebne ædi]) است، هر چند که گاهی حجر بن عُدَی (تلفظ می‌شود [hodʒr ebne odæj]) هم تلفظ می‌شود.

کلمه عدی در میان تمامی قبایل عرب یمنی، به فتح عین تلفظ می‌شد و تنها قبیله طیّ آن را به ضم عین تلفظ می‌کردند و چون حجر از این قبیله نبود، نام پدرش نیز عَدی تلفظ می‌شده‌است.[4] در سریال تلویزیونی «حجر بن عدی» به کارگردانی تاجبخش فناییان، عدی به ضم عین تلفظ می‌شود.

بحث دربارهٔ تابعی یا صحابه بودن

صحابه کسانی هستند که شخصاً محمد پیامبر اسلام را دیده‌اند و در زمان حیات او اسلام آورده‌اند و با ایمان از دنیا رفته‌اند. اما تابعی کسی است که اصحاب پیامبر اسلام را دیده و نه خود او را. ابن حجر از برخی علماء چون بخاری، ابو حاتم رازی، ابن حبان و خلیفه بن خیاط نقل کرده که معتقد بودند حجر بن عدی از صحابه نیست، بلکه تابعی است این در حالی است که کسانی چون ذهبی، ابن اثیر و ابن حجر و.. در کتب تراجم و رجال همانند طبقات ابن سعد، اسدالغابه، اصابه، استیعاب، مستدرک حاکم، سیر اعلام النبلاء، تاریخ ابن کثیر، تاریخ الاسلام ذهبی او را صحابی بزرگ پیامبر می‌دانند. [ر.ک. به کتاب عبدالله بن سبا نوشتهٔ علامه عسکری ص۷۳۳]. آن چیزی هم که معلوم است نقش حجر در زمان خلفای نخستین پررنگ و مشخص می‌باشد. بعضی از علمای سنی دوره اموی، صحابی بودن حجر را انکار کرده‌اند.

کشته شدن

معاویه ابن ابوسفیان در زمان علی برخی از شیعیان معترض به خود، از جمله حجر بن عدی را به قتل رسانید.[5] عده‌ای نیز معتقدند که پس از مرگ حسن مجتبی و رفت‌وآمد بزرگان عراق و اشراف حجاز با حسین بن علی دست‌نشاندگان معاویه به دستور او سختگیری بیشتری نسبت به شیعیان، به‌خصوص شیعیان کوفه می‌کردند و بعضی از چهره‌های سرشناس شیعه را به قتل می‌رساندند. یکی از آنان حجربن عدی کندی بود.[6] مرج عذرا نخست توسط حجر بن عدی فتح شد و سرانجام نیز خود در این مکان کشته شد. مزار او از سوی شیعیان زیارت می‌شود.[7]

دیدگاه اهل سنت و اهل تشیع نسبت به او

اهل سنت به دلیل صحابی بودن او را محترم می‌دانند؛ و از او با لقب حجرالخیر نام می‌برند. ابن اثیر می‌نویسد: «وهو المعروف بحجر الخیر.. وفد عَلَی النَّبِیّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ هو و أخوه هانئ، و شهد القادسیة، وکان من فضلاء الصحابة» و او معروف است به حجر الخیر.. و از بزرگان صحابه بوده (اسد الغابة۱/۴۶۱ دارالفکر) ابن سعد (ت:۲۳۰ه) می‌نویسد: «وکان ثقة معروفاً» از افراد مورد اعتماد بود.

شیعیان به دلیل همراهی او با علی بن ابی طالب و مبارزه با معاویه برای او حرمت بالایی قائل هستند.

ویران کردن آرامگاه در دمشق

در تاریخ ۲ مه ۲۰۱۳ (۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۲) در جریان جنگ داخلی سوریه آرامگاه او که در منطقه مرج عذراء در حومه منطقه غوطه در اطراف دمشق قرار داشت، توسط مخالفان بشار اسد و گروهی نظامی به نام جبهه نصرت با گرایش سلفی، تخریب شد و قبر او نبش گردید و چنان‌که برخی رسانه‌ها گفته‌اند پیکر او ربوده و به مکانی نامعلوم منتقل شد.[8][9][10][11][12][13] به اعتقاد کارشناسان مسائل دینی و فرهنگی هدف این گروه از نبش قبر، گم کردن قبر و محل دفن وی و جلوگیری از ساخته شدن حرمی توسط شیعیان در این محل بوده‌است.[14][15] با این اقدام تجمع‌های اعتراض‌آمیز فراوانی از سوی شیعیان برگزار شده‌است.[16][17] این اقدام از سوی دولت‌های ایران و سوریه و عراق و همچنین حزب‌الله لبنان و مراجع تقلید از جمله سید علی سیستانی، ناصر مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی، سید محمدسعید حکیم، سبحانی و … محکوم شد.[18][19][20] و هم چنین تعطیلی حوزه‌های علمیه در اعتراض به این واقعه اتفاق افتاد[21]

پیش از این قبر عبدالسلام الاسمر از نوادگان امام دوم شیعیان در لیبی تخریب گردیده بود و اندکی پس از این رویداد قبر جعفر طیار نیز در اردن آتش زده شد.[22]

بازتاب ویران کردن آرامگاه

ایران
  • قم:مراجع تقلید دروس خارج فقه و اصول خود را تعطیل کردند.[18]
  • برخی مراجع تقلید از جمله مکارم شیرازی و صافی بیانیه‌ای اعتراضی منتشر کردند.
  • حسین امیرعبداللهیان معاون وزیر خارجه ایران نبش قبر و هتک حرمت مقبره «حجر بن عدی» از صحابه را محکوم کرد.[23]

عراق
  • در اعتراض به تخریب قبر حجر بن عدی دروس حوزه‌های علمیه در نجف تعطیل شد.[18][24]

مصر
  • شیخ منصور مندور از علمای الازهر در گفتگو با العالم اقدام تخریب کنندگان را محکوم کرد.[25]

یمن

انتشار تصاویر «محروس الشربجی» به جای «حجر بن عدی»

در پی تخریب قبر حجر بن عدی، در سوریه و انتشار خبر نبش قبر وی، تصاویری در اینترنت و رسانه‌ها منتشر شد که مدعی انتساب آن تصاویر به جسد حجر بن عدی بود.

بررسی‌های سایت شیعی شفقنا (پایگاه بین‌المللی همکاری‌های خبری شیعه) نشان داد که این تصویر باید متعلق به یک شهروند سوری به نام (محروس الشربجی) باشد که در درگیری‌های شهر حزه سوریه کشته شده بود امّا به حجر بن عدی نسبت داده شده بود.

یک ویدئو که روز ۱ می ۲۰۱۳ (۱۲ اردیبهشت ماه) بر روی یوتیوب منتشر شده بود پیکر فردی را نشان می‌دهد که گوینده او را محروس الشربجی یکی از قربانیان درگیری‌های سوریه معرفی می‌کند. بر اساس خبر و ویدئوی شفقنا او همان فردی است که بعداً تصویرش به صورت فراگیری در رسانه‌های اینترنتی منتسب به پیکر حجر بن عدی شد.[27][28]

جستارهای وابسته

پانویس
  1. "Iran foreign minister urges international action to protect religious sanctities". Press TV. 4 May 2013. Retrieved 5 May 2013.
  2. حملات اسلامگرایان در سوریه به اماکن مقدس شیعیان، بی‌بی‌سی فارسی
  3. «بدن پاک حجر بن عدی، بعد از هزار و چهارصد سال نپوسیده!». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ آوریل ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۰ مه ۲۰۱۳.
  4. اکمال الکمال، علی بن هبة الله ابن ماکولا، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی (این مطلب از محمد بن حبیب بغدادی نویسنده سده سوم هجری نقل شده‌است)
  5. http://resalatemosalman.ir%5Bپیوند+مرده%5D
  6. http://moudeomam.com/zendegi-name/yarane-emaman/109-zendegi-name-hojr-ebne-odai.html
  7. http://jahannews.com/vdcdxo0xxyt0jj6.2a2y.html
  8. نبش قبر «حجر بن عدی» در سوریه + عکس، الف، ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۲
  9. براثا. «فاجعة جدیدة یرتکبها مجرمو التکفیر الوهابی بنبش وتخریب قبر الصحابی الجلیل حجر بن عدی فی غوطة دمشق» (به عربی). براثا. دریافت‌شده در ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۲.
  10. تابناک (۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۲). «نبش قبر «حجر بن عدی» در سوریه». تابناک. دریافت‌شده در ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۲.
  11. تابناک (۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۲). «تصاویری از نبش‌قبرکنندگان «حجر بن عدی»». تابناک. دریافت‌شده در ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۲.
  12. تابناک (۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۲). «مسئول نبش قبر مزار «حجر بن عدی»». تابناک. دریافت‌شده در ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۲.
  13. همشهری آنلاین (۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۲). «نبش قبر صحابی امیرالمؤمنین توسط تروریست‌ها در سوریه». همشهری آنلاین. دریافت‌شده در ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۲./
  14. نبش قبر «حجر بن عدی» در سوریه + عکس، الف، ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۲
  15. «این تصویر "حجر بن عدی (ره)" نیست، "محروس الشربجی" سوری است + سند ویدئو». شفقنا (پایگاه بین‌المللی همکاری‌های خبری شیعه). بایگانی‌شده از اصلی در ۷ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۷ مه ۲۰۱۳.
  16. http://www.farsnews.ir/newstext.php?nn=13920214000880
  17. http://www.farsnews.ir/newstext.php?nn=13920214001321
  18. «در اعتراض به هتک مرقد حجر بن عدی (ره) بسیاری از دروس حوزه نجف اشرف و قم در روز شنبه تعطیل اعلام شد». شفقنا (پایگاه بین‌المللی همکاری‌های خبری شیعه). بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۴ مه ۲۰۱۳.
  19. تابناک (۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۲). «واکنش حزب‌الله به نبش قبر «حجر بن عدی»». تابناک. دریافت‌شده در ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۲.
  20. تابناک (۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۲). «هشدارایران به تخریب‌کنندگان مقبره «حجربن عدی»». تابناک. دریافت‌شده در ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۲.
  21. ایرنا (۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۲). «در اعتراض به هتک حرمت مرقد مطهر حجر بن عدی، حوزه‌های علمیه قم و نجف تعطیل شدند». ایرنا. دریافت‌شده در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۲.
  22. «همزمان با سالروز تخریب بقیع انجام شد تخریب مزار نواده امام حسن (ع) در شمال آفریقا توسط وهابیان + فیلم». فارس. دریافت‌شده در ۴ مه ۲۰۱۳.
  23. «محکومیت تخریب مقبره "حجر بن عدی" و هشدار جدی به عاملین آن». فارس. دریافت‌شده در ۴ مه ۲۰۱۳.
  24. «حوزه علمیه نجف تعطیل شد». جهان. دریافت‌شده در ۴ مه ۲۰۱۳.
  25. «یک مقام الازهر مصر نبش قبر «حجر بن عدی» را محکوم کرد». فارس. دریافت‌شده در ۴ مه ۲۰۱۳.
  26. «در بیانیه‌ای که در اختیار فارس قرار داد رهبر شیعیان یمن نبش قبر «حجربن‌عدی» را محکوم کرد». فارس. دریافت‌شده در ۴ مه ۲۰۱۳.
  27. «این تصویر "حجر بن عدی (ره)" نیست، "محروس الشربجی" سوری است + سند ویدئو». شفقنا (پایگاه بین‌المللی همکاری‌های خبری شیعه). بایگانی‌شده از اصلی در ۷ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۰ مه ۲۰۱۳.
  28. «"همچنان تصویر "محروس الشربجی" سوری به جای "حجر بن عدی (ره)" معرفی می‌شود + ویدئوی الشربجی». شفقنا (پایگاه بین‌المللی همکاری‌های خبری شیعه). بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۷ مه ۲۰۱۳.

منابع
  • بامداد اسلام، عبدالحسین زرّین کوب، تهران: امیرکبیر، ۱۳۶۲
  • تاریخ خلفا، رسول جعفریان، تهران: قلم، ۱۳۷۱
  • زندگانی امام حسین نوشتهٔ زین العابدین رهنما
  • سایت لغت‌نامه دهخدا

پیوند به بیرون
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به حجر بن عدی در ویکی‌گفتاورد موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.