مختارنامه (مجموعه تلویزیونی)

مختارنامه یک مجموعه تلویزیونی پیرامون زندگی و قیام مختار ثقفی به کارگردانی داوود میرباقری است. این سریال به داستان مختار ثقفی مکنی به ابواسحاق، و چگونگی قیام او که پس از حادثه عاشورا به خونخواهی حسین بن علی برمی‌خیزد، می‌پردازد. این سریال در ۴۰ قسمت ۶۰ دقیقه‌ای از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش گردید. شروع پخش این سریال در تاریخ جمعه ۹ مهر ۱۳۸۹ از شبکه اول سیما بود.[1]

مختارنامه
پوستر
ژانرتاریخی، مذهبی و روایتی
نویسندهداوود میرباقری
حسن میرباقری
محمد بیرانوند
کارگردانداوود میرباقری
بازیگرانفریبرز عرب‌نیا
مهدی فخیم‌زاده
فرهاد اصلانی
رضا کیانیان
نسرین مقانلو
محمد فیلی
فریبا کوثری
رضا رویگری
ماه‌چهره خلیلی
ولی‌الله شیراندامی
ژاله علو
ابراهیم‌آبادی
گوهر خیراندیش
شهرام حقیقت‌دوست
الهام حمیدی
حدیث فولادوند
آهو خردمند
ویشکا آسایش
داوود رشیدی
امین زندگانی
فرخ نعمتی
پرویز پورحسینی
بهنوش طباطبایی
عنایت شفیعی
جعفر دهقان
محمد صادقی
حامد میرباقری
رز رضوی
کریم اکبری مبارکه
اکبر زنجان‌پور
عزیزالله هنرآموز
محمدرضا شریفی‌نیا
انوشیروان ارجمند
آهنگسازامیر توسلی
کشور سازندهایران
زبان اصلیفارسی
شمار قسمت‌ها۴۰ قسمت
تولید
تهیه‌کنندهمحمود فلاح، محصول سیمافیلم
مکان تولیدتهران، قزوین، تاکستان، ورامین، آبادان، زاویه، شوشتر، شهریار، آران و بیدگل، کویر سفیدشهر، اسلامشهر و شاهرود و آب بخشان دامغان
فیلم‌برداریعظیم جوانروح
تدوین‌گرمهدی حسینی‌وند
مدت۶۰ دقیقه (تقریباً)
پخش
شبکهٔ اصلیشبکه ۱ سیما
پیوندهای بیرونی
وبگاه

فیلمبرداری سریال مختارنامه از سال ۱۳۸۲ آغاز شد و در سال ۱۳۸۸ به پایان رسید. فیلمبرداری این مجموعه در تهران، قزوین، تاکستان، ورامین، آبادان، شوشتر، شهریار، آران و بیدگل، اسلامشهر، زاویه، کویر سفیدشهر و شاهرود انجام شده‌است. همچنین سکانس‌های عاشورای این سریال در بیابان‌های روستای طرود، در نزدیکی شهرستان شاهرود فیلمبرداری شده‌است. این سریال دارای ۷۰۰ سکانس است که ۱۰۰ سکانس آن مربوط به ۵ جنگ بزرگ این سریال هستند.[2]

همچنین شبکه آی فیلم این مجموعه را برای مخاطبان عرب زبان پخش کرده‌است. معمولاً این سریال هرساله (به ویژه در ماه محرم) از شبکه‌های مختلف بازپخش می‌شود.[3]

داستان
نوشتار اصلی: مختار ثقفی

داستان این مجموعه تلویزیونی از زخمی شدن حسن بن علی و رفتن وی به مدائن که حاکم آن عموی مختار است شروع می‌شود. مختار از طرف عمویش فرا خوانده می‌شود تا از حسن بن علی محافظت کند. بعد از مسموم و کشته شدن حسن مجتبی توسط همسرش جعده در ادامه، داستان به وقایع سال ۶۰ هجری و مرگ معاویه و حکومت یزید و جریان بیعت گرفتن از حسین بن علی رفته و در نهایت پنج سال بعد از حادثه عاشورا، مختار به عنوان رهبر سومین قیام پس از عاشورا با متحد کردن شیعیان با شعار «یا لثارات الحسین»[4] به خونخواهی حسین بن علی و شهدای کربلا قیام می‌کند.[5][6]

بودجه

بودجه ساخت مجموعه تاریخی مختارنامه از سوی داوود میرباقری در همایش «قیام تا قیام» ۲۰ میلیارد تومان اعلام شد.[7]

حواشی پخش

نمایش سرهای بریده قاتلان حسین بن علی در بازپخش تلویزیونی سریال مختارنامه حذف شدند. در پخش‌های قبلی این مجموعه، در سکانس‌های مختلف سرهای بریده عبیدالله بن زیاد و شمر و عمر بن سعد در حالی که به بارگاه مختار ثقفی آورده شده بودند، نشان داده می‌شد، اما در پخش بعدی مختارنامه این صحنه‌ها حذف شدند.[8]
همچنین سکانس جنگ عباس بن علی و کشته شدن وی از این مجموعه حذف شد.[9] [10][11]

عوامل

کارگردان این سریال داود میرباقری و به تهیه‌کنندگی محمود فلاح ساخته شده، محمود اردلان به عنوان طراحی و اجرای صحنه‌های جنگ، حمیدرضا آشتیانی پور سرپرست گویندگان و همچنین پرویز بهرام گویندهٔ پیشکسوت در مقام راوی و گویندگانی از جمله علی همت مومیوند، ژرژ پطرسی، اکبر منانی، بیژن علیمحمدی، امیر حکیمی، حسین عرفانی، ایرج رضایی، تورج مهرزادیان، منوچهر زنده‌دل، مریم شیرزاد و شوکت حجت حضور داشتند.[12] در این سریال ۱۱۰ بازیگر اصلی و ۴۰۰ بازیگر فرعی بازی می‌کنند.[13]

مسعود ولدبیگی و عبدالله اسکندری طراحان چهره پردازی سریال مختارنامه بوده‌اند و اجرای چهره پردازی با : داریوش صالحی، دانش کریمی، عظیم فراین، محمد عالی پور، مهرداد حیدرخوانی، علیرضا خورشید، سهراب ولدبیگی، بابک اسکندری، نیما اسکندری، میترا آقامیری، معین میرالی، یاور اسکندری، علیرضا رشیدی بوده است.

طراحی صحنه، لباس و جلوه‌های ویژه میدانی این سریال بر عهده محسن شاه‌ابراهیمی بوده‌است.

آهنگساز این سریال امیر توسلی بوده[14] و موسیقی تیتراژ ابتدایی این سریال با خوانندگی اکبر سلطانعلی (بازیگر نقش رستم، غلام شمر) بود،[15] و تیتراژ پایانی نیز هم‌نوایی لالایی صدیقه بحرانی، نوحه‌خوان بوشهری همراه بود.[16] همچنین بهزاد عبدی در قسمت‌های آخر سریال به عوامل آن اضافه شده و چند قطعه‌ای از موسیقی متن این سریال را ساخته‌است. مسعود پاکدل نیز عکاس سریال است.

بازیگران
بازیگر نقش
فریبرز عرب‌نیامختار ثقفی
فرهاد اصلانیعبیدالله بن زیاد(ابن مرجانه)
مهدی فخیم زادهعمر بن سعد
نسرین مقانلوناریه بنت سَمُرَة بن جُندَب، ام ثابت، همسر اول مختار ثقفی
فریبا کوثریعُمرِه بنت نعمان بن بشیر، همسر دوم مختار ثقفی
ماه‌چهره خلیلیجاریه خواهر ناتنی مختار ثقفی و زن عمر بن سعد
رضارویگریکیان ایرانی سردار ایرانی مختار
جعفر دهقانمصعب بن زبیر
محمد صادقیعبدالله بن مطیع سومین حاکم زبیری کوفه بعد از مرگ یزید
عنایت شفیعیعبدالله بن کامل یار مختار و فرمانده شرطه‌های کوفه در دولت مختار
حسن میرباقریابراهیم بن مالک اشتر
رضا کیانیانعبدالله بن زبیر
انوشیروان ارجمندرفاعة بن شداد یکی از رهبران توابین
محمدرضا شریفی‌نیامحمد بن حنفیه برادر حسین بن علی
ولی‌الله شیراندامیسلیمان بن صرد خزاعی رهبر شیعیان کوفه و توابین
ژاله علودومه الحسنا مادر مختار ثقفی
کاظم هژیرآزادمُهَلَب بن ابی‌صفره مشاور مصعب بن زبیر
حبیب دهقان‌نسبیزید بن اَنَس یار مختار ثقفی
محمد فیلیشمر بن ذی الجوشن
شهرام حقیقت‌دوستعبیدالله بن حر جعفی
امین زندگانیمسلم بن عقیل سفیر حسین بن علی در کوفه
محمود جعفریمَعقَل غلام و مشاور ابن مرجانه
داوود رشیدینعمان بن بشیر انصاری امیر کوفه و پدر عمره زن مختار ثقفی
فرخ نعمتیهانی بن عُروِه رهبر شیعیان کوفه
پرویز پورحسینیمیثم تمار
مظفر مقدمشَبَث بن رَبعی
اکبر زنجان‌پورسعید بن مسعود ثقفی فرماندار مدائن و عموی مختار
صالح میرزاآقاییجعفر بن زبیر
رحمان باقریانزِربی غلام ایرانی مختار ثقفی
احمد علامه‌دهرعبدالرحمن بن شُرَیح یار مختار ثقفی
مصطفی طاریعمرو بن حُرَیث (بن حُرَیث) فرمانده اموی شرطه‌های کوفه
حمید مظفریمسلم بن عوسَجِه
حمیدرضا عطاییسائب بن مالک اشعری یار مختار ثقفی
بهرام شاه‌محمدلوبن یزید دومین حاکم زبیری کوفه بعد از مرگ یزید
رضا خندانسنان بن اَنَس نخعی
سیامک اطلسیحُصَین بن نُمَیر
سیروس تقی‌نژاد شریک بن جدیر، پیرمرد کور قاتل حُصَین بن نُمَیر
کریم اکبری مبارکهاَحمَر بن شُمَیط فرمانده سپاه مختار ثقفی در نبرد حرورا
محمود اردلانزائده بن قدامه پسر عموی مختار
زهیر بن قین از شهیدان کربلا
بیژن افشارمحمد بن اشعث
میرصلاح حسینیعمرو بن حجاج زبیدی
حامد میرباقریوَهَب نصرانی از شهیدان کربلا
ثابت بن مختار، پسر مختار ثقفی
نصرت دستمردیپیشکار عبدالله ابن زبیر
عباس وفاییخادم عبدالله ابن زبیر
عباس امیریعامر بن مسعود اولین حاکم زبیری کوفه بعد از مرگ یزید
صدرالدین حجازیخولی بن یزید اصبحی
ابراهیم‌آبادیعبیده یار مختار ثقفی
سیروس کهوری‌نژادغلام حرمله
الهام حمیدیشیرین همسر کیسان ابوعمره
حسن علیرضاییمرد علوی، فرمانده زبیری ، علیرضایی در گروه سوارکاری سریال مختارنامه هم فعالیت مؤثری داشته است.
بهنوش طباطباییخاشعه عروس زبیریان همسر منذر بن زبیر
بهناز جعفریماریه همسر عبیدالله بن حر
شهره لرستانیاز زنان قبیله حمدان و سردسته زنان کوفی که در مسجد کوفه به عمر بن سعد سنگ زده بودند
انوش معظمیحرمله بن کاهل اسدی
شهزاد صفویعبدالله بن مالک اشتر نخعی برادر ابراهیم بن مالک اشتر
حدیث فولادوندراحله همسر ابراهیم بن مالک اشتر نخعی
حسین خانی‌بیکاَیاس بن مضارب فرمانده زبیری شرطه‌های کوفه
آهو خردمندهمسر اول خولی بن یزید اصبحی
حسن پورشیرازیبهرام رنگرز، عجم دیلمی، رنگرزی که با ابوبصیر حضرمی مشاجره داشت
آفرین عبیسیصفیه خواهر مختار ثقفی و همسر عبدالله بن عمر
ویشکا آسایشجَعَده بنت اشعث بن قیس و همسر حسن بن علی
مریم بوبانیدُلهَم، همسر زهیر بن قین
اکبر سلطانعلیرستم (پَشَنگ) غلام شمر و قاتل ام وهب و زربی و خواننده تیتراژ اول سریال
گوهر خیراندیشحنانه خاله جاریه و نامادری عمرسعد
پروین سلیمانیسلیمه زن ترشی فروش
حسین سرچاهیعباد بن حصین، یکی از فرماندهان زبیری در جنگ حرورا که جنگجوی قابلی بود و شرعیات می‌دانست و مُهَلَب او را به سوی سپاه احمر بن شُمَیط فرستاد.
سیامک صفریمزدور شامی که مردم مدائن را در زمان فرمانداری سعید بن مسعود ثقفی، عموی مختار، از لشکریان شام و کژدم‌های اَرباز ترساند
معصومه تقی پور طوعه، زنی که مسلم بن عقیل را پناه داد ولی پسرش، بلال، که پسری شراب خور بود او را لو داد
حمیدرضا هدایتیاَصفر بن سعید، فرستاده مصعب بن زبیر به سمت مختار هنگام محاصره کاخ کوفه
حسین محب‌اهریابو بصیر، عرب حَضرمی، تاجری که با بهرام رنگرز مشاجره داشت
سیدجواد هاشمیتبیان سردار سپاه حسن بن علی
حسین لطیفیکثیر بن شهاب حارثی، از سران اُمَوی کوفه در زمان حکومت ابن زیاد. از کسانی که مردم کوفه را از یاری کردن مسلم بن عقیل نهی کرد و از لشکر شام بیم‌شان داد.
شبنم فرشادجوزنی از زنان قبیلهٔ نخعی که در هنگام قیام مختار مردی را به عنوان مزدور پیش عمره برد
مهرداد ضیاییاَزرق، از خوارج شهر مدائن
مسعود ولدبیگینَجدَة بن عامر سردسته خوارج مکه
ابوالقاسم پورشکیباابوالحدید، مردی از قبایل صحرا نشین که در زمان قیام مسلم بن عقیل با مختار بیعت کرد
محمود بنفشه‌خواهطبیبِ شمر که به دلیل طمع کردن سکه بیشتر، شمر او را در سردآب خانه‌اش کشت
رضا آقاربیعبدالله بن وال یکی از رهبران توابین
مهدی تقی‌نیابن وهب، مشاور اَحمَر بن شُمَیط در جنگ با زبیریان در حَرورا، که بن شمیط را مجاب کرد کیان و سپاهیانش را پیاده به میدان بفرستد
سید مهرداد ضیاییبن همام شاعر اموی که در دولت مختار به کاخ وارد شد و اشعاری در تحسین مختار و یارانش خواند.
محمد یگانهاسماعیل بن کثیر یار مختار ثقفی که به او خیانت کرد
ولی‌الله مؤمنیشُرَحبیل بن ذی کلاع، فرمانده سپاه شام در جنگ با توابین که شکست خورد
محمد پورستارحبیب بن مظاهر
شهرام عبدلیبلال، پسر شراب خور که مسلم بن عقیل را لو داد
فریدون سورانیمسیب بن نجبه یکی از رهبران توابین
محمدرضا حقگوبن ضَبابی، دوست شمر
رضا شفیعیعبدالرحمن بن محمد بن اشعث
رز رضویهانیه زن وهب
تورج فرامرزیانابا الغَرَق ثقفی که در صحرا به همراه پسرش با مختار برخورد کرد و از او با کاسه‌ای شیر شتر پذیرایی کرد
علی جاوید‌فربن عَفیف پیرمرد نابینای کوفی معترض به ابن مرجانه
سارا سلطانیاَسماء دختر بن عَفیف پیرمرد نابینای کوفی معترض به ابن مرجانه
مجید علی‌اسلاممُنذَر بن زبیر
جمشید شاه‌محمدیعبدالله بن عمر
امیررضا دلاوریاز سرداران سپاه سعید بن مسعود ثقفی، عموی مختار، در مدائن
محمدعلی سلیمان‌تاش سردسته مردم کوفه، که پس از خروج یکی از اشراف عرب به همراه پسرش از کاخ مختار، جان آن‌ها را به نا حق گرفتند.
بهزاد رحیم خانی از اشراف عرب که پس از خروج از کاخ مختار مردم جان او را به نا حق گرفتند.
روژان آریامنشنائله دختر مختار ثقفی
مسعود خدابخشیانابراهیم بن محمد بن طلحه الخیر امام جمعه زبیری کوفه در زمان حاکمیت بن یزید
رامونا شاههمسر دوم خولی، زن شامی خولی
عزیزالله هنرآموزکاتب دربار
حامد حدادییحیی بن زمزم غول بنی زَبدِه
احمد ایراندوستهارون بن منصور نعلبند، همبند عمر بن سعد
فرید ملک‌محمدیحَفْص، پسر عمر بن سعد
فاضل اجبوریابوذاکر، پیرمرد قبیله نشین بیعت کننده با مختار
بهناز توکلیام وهب
کریم پورزارعیبُکَیر بن حُمران اَحمری کسی که مسلم بن عقیل را از کنگره بالای کاخ ابن زیاد پایین انداخت و او را به قتل رساند.
مهدی تارخطبیبِ حسن بن علی در کوشک مدائن
نقی سیف‌جمالیطبیبِ ابن زیاد
وحید فارسیشبیه پوش حسن بن علی
رضا میرباقریشبیه پوش حسین بن علی
مجتبی کیمیاییمهران یار ایرانی کیان
آیدین خطایی‌اصلحطاب (فارِس یل یل شام) غول شامیان در نبرد مکه
مریم قادریعذرا، دختر روستایی و نامزد سنان بن اَنَس
شهین نجف‌زادهمادر عذرا و مادر زن سنان بن اَنَس
حبیب جنت‌مکانسردار سپاه ابراهیم بن مالک اشتر
ایرج خدریشرطه کوفی که قاتل هانی بن عروه بود
اسماعیل یوسف‌پورغلام بچه شُرَحبیل بن ذی کلاع
در معرکه کوفیان بعد از مرگ یزید، نقش بوزینه یزید را در آن معرکه بازی کرد
بهنام تشکرمترسک گردانی که همراه یحیی بن زمزم، غول زبیری، در دوران محاصره دارالإماره کوفه توسط زبیریان، مقابل در ورودی کاخ معرکه گرفتند
ابوالفضل زارع کار مقدمیاران کیان

دوبله

سرپرست گویندگان این سریال، حمیدرضا آشتیانی پور بود. برخی از گویندگان این سریال عبارتند از:

نگار خانه

پانویس
  1. «مختارنامه در چهل قسمت به سرانجام می‌رسد». فرارو. ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
  2. «سریال "مختار نامه" انتقادهای اهل سنت ایران را برمی‌انگیزد». دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
  3. از این هفته آغاز پخش مختارنامه به عربی خبرگزاری الف
  4. انساب الاشراف، ج۶ص ۳۹۰
  5. أسدالغابة، ج۴، ص:۳۴۷
  6. المعرفةوالتاریخ، ج۳، ص:۳۳۰
  7. «هزینه ساخت سریال مختارنامه اعلام شد». سایت خبری تحلیلی تابناک. ۱۷ آذر ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
  8. «حذف سرهای بریده از بازپخش سریال مختارنامه». پارسینه. دریافت‌شده در ۱۵ فوریه ۲۰۲۰.
  9. https://www.aparat.com/v/i72Kb/سکانس_شهادت_حضرت_ابوالفضل_(ع)_که_از_سریال_مختارنامه
  10. https://www.aparat.com/v/Liksc/سکانس_حذف_شده_حضرت_عباس_در_سریال_مختار_نامه
  11. https://www.aparat.com/v/Liksc/سکانس_حذف_شده_حضرت_عباس_در_سریال_مختار_نامه
  12. «برگزاری مراسم تجلیل از عوامل سریال مختارنامه». الف. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
  13. «پروژه تاریخی سریال مختارنامه». مجله خیمه. آبان ۱۳۸۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
  14. موسیقی سریال مختارنامه نقد می‌شود همشهری آنلاین
  15. «خواننده تیتراژ و بازیگر "مختارنامه": میرباقری گفت، «سلطان» وحشی بخوان!». پایگاه خبری تحلیلی انتخاب. ۱۰ تیر ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.
  16. سید ابوالحسن مختاباد (۲۳ آذر ۱۳۸۹). «شریفیان و حواشی موسیقی سریال مختارنامه». همشهری‌آنلاین. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۰۳.

پیوند به بیرون
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به مختارنامه (مجموعه تلویزیونی) در ویکی‌گفتاورد موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.