ورامین

وَرامین شهری در بخش مرکزی شهرستان ورامین در جنوب شرقی استان تهران در کشور ایران است. این شهر مرکز شهرستان ورامین است. جمعیت این شهر طبق آمار سال ۹۵ برابر با ۲۲۵٬۶۲۸ بوده‌است.[2] اکثر مردم این شهر به زبان فارسی صحبت می‌کنند؛ امّا گروه‌های قومیتی مختلفی در طول قرن‌ها به این شهر کوچیده‌اند.[3]

این مقاله دربارهٔ شهر ورامین است. برای شهرستان ورامین، شهرستان ورامین را ببینید.
ورامین
ورامین
کشور ایران
استانتهران
شهرستانورامین
بخشمرکزی
نام(های) پیشینوارنا
مردم
جمعیت۲۲۵٬۶۲۸ نفر[1][یادداشت 1]
جغرافیای طبیعی
ارتفاع۹۱۸ متر
اطلاعات شهری
شهردارحسین دهقان
ره‌آوردطالبی، گوجه فرنگی، فرش ورامین
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۲۱
ورامین

ورامین در طول تاریخ از مراکز کشاورزی در ایران بوده‌است؛ از آغاز سده‌های نخستین اسلامی به عنوان یکی از نقاط مرکزی شیعیان مطرح شد[4] ولی اوج شکوفایی آن تا پیش از دوران معاصر، در دورهٔ ایلخانان مغول بود و بناهای تاریخی شاخص این شهر، مانند مسجد جامع به این دوره تعلّق دارند. ورامین از آغاز حکومت قاجاریان و پایتخت شدن تهران رونق بیشتری یافت.[3] و در دوران پهلوی با ساخته‌شدن کارخانه‌ها، مانند کارخانه قند بر اهمیت آن افزوده شد.[5]

وجه تسمیه

دربارهٔ واژهٔ ورامین چند نظر مطرح است؛ از جملهٔ آنها:

  1. در کتاب وندیداد کتاب مذهبی زردشت وارنای چهارگوش ذکر شده‌است (اشاره به قلعه ایرج، گبری) در مجاورت روستای عسگرآباد ورامین که در آن فریدون قاتل ضحاک متولد شده‌است مشابهت زیادی به عنوان «ورامین» دارد؛ یعنی همان شهری که به عنوان چهاردهمین کشور از ۱۶ کشور اهورا مزدا بوده‌است. اگر چه برخی این قلعه را متعلق به دوران ساسانی و اشکانی می‌دانند.
  2. برخی آن را تغییریافتهٔ واژهٔ «بهرام» می‌دانند، به این اعتبار از نام بهرام گور اخذ شده‌است به این اعتبار که او در باتلاق کویر ورامین گم شد و بهرام در پهلوی (ورهران) است؛ و قبل از قرچک نیز منطقه‌ای است به نام (بهرام) که دارای نیزار پهناوری است و گفته‌اند که بهرام گور در این نیزار گم شده‌است و امروزه نیز ایستگاه راه‌آهن به نام بهرام در آنجا احداث شده، همچنین قصر بهرام (رباط شاه عباسی) که در کویر واقع است، مشابهت زیادی به این اقوال وجود دارد.
  3. در برهان قاطع در این باره آمده‌است: ورام بر وزن سلام، چیزهایی که وزن و سهل را گویند ورامین شهری است مشهور از ملک ری.
  4. این واژه می‌تواند با واژه‌های «وین» و «رین» هم مرتبط باشد؛ که اولی، نام روستایی در شرق ورامین «ده وین» در مسیر پیشوا «وین» به معنی انگور سیاه است و دومی «رین» نیز، محوطه‌ای وسیع در شمال غرب عمروآباد ورامین بوه و تپه تاریخی و باستانی در آن تا بیست سال قبل (۱۳۶۹ شمسی) هم باقی بود و در جریان ساخت وسازها و توسعه شهر ورامین به کلی از بین رفته‌است و اثری از آن به چشم نمی‌خورد ولی حتی کسانی که در حال حاضر بیست و پنج ساله هستند آن تپه را به یاد دارند و به همین جهت اصحاب تاریخ و لغت بین واژگان مذکور و نام «ورامین» ارتباطی قائل هستند.
  5. چهاردهمین منطقه‌ای که به دست آریایی‌ها ساخته شد «وَرنَ» است.
  6. واژهٔ Varamin در فرهنگ اوستایی به معنای پناهگاه، نگهدار و یاری است و این ادعا نیز می‌تواند با واژه ورامین منطبق باشد.
  7. یاقوت حموی و همتایان او نیز در آثار جغرافیای تاریخی خود از قریه‌ای به نام رامین که در جوار ورامین بوده‌است ذکر کرده‌اند.
  8. چون «ور» به معنی گرما و همچنین تعلیم آمده‌است. دور نیست که نام «ورامین» نیز مأخوذ از همین واژه قدیمی باشد. شاید هم ورامین، تغییر یافته «وروین» باشد؛ زیرا «ور» به معنی قلعه، حرارت و گرمی آمده‌است و «وین» به معنی جنگل و تاکستان آمده‌است. وجود روستای «ده وین» می‌تواند دلیل خوبی بر این ادعا باشد به خصوص که این روستا در زمانی دارای تاکستان‌های فراوان بوده‌است؛ و در زمانی انگور ورامین بسیار شهرت داشته‌است؛ بنابراین ورامین می‌تواند همان «قلعه انگور» باشد.[3]

مردم

جمعیت

جمعیت ورامین در سال‌های مختلف به شرح زیر است:

سال ۱۹۸۶ ۱۹۹۱ ۱۹۹۶ ۲۰۰۶ ۲۰۱۲
جمعیت ۵۸۳۱۱[6] ۷۷۶۲۴[6] ۱۰۷۲۳۳[6] ۲۹۸۱۵۷[6] ۲۸۴۷۲۴[6]

زبان
برای اطلاعات بیشتر مقالهٔ شهرستان ورامین را ببینید.

مردم بومی شهر ورامین به زبان پارسی سخن می‌گویند و بارزترین نکته در لهجهٔ آن‌ها به‌کارگیری پسوند -ک برای فعل سوم شخص مفرد در حالت ماضی نقلی است.[7] در طول تاریخ گروه‌های قومیتی مختلفی از جمله لر، ترک، کرد و عرب نیز به این منطقه کوچیده‌اند.[3]

دین

در منطقهٔ ورامین تعداد زیادی قلعه وجود دارد که به آن‌ها گبری گفته می‌شود که نشانگر زرتشتی بودن مردم این منطقه در پیش از اسلام است. پس از اسلام ورامین از مناطق پرقدرت شیعیان بوده‌است.[4]حمدالله مستوفی در سدهٔ هشتم یعنی پیش از صفویه در گزارشی از ورامین گفته شده که مردم منطقه شیعه دوازده امامی هستند.[5] گروهی از مردم که بیشتر ساکن روستای خورین هستند علی اللهی هستند.[8]

تاریخچه

پیش از اسلام
قسمتی از دیوار قلعه ایرج

دربارهٔ ورامین در پیش از اسلام اطلاعات چندی در دست نیست اما به علّت تعداد زیادی قلعه و کاخ در اطراف شهر احتمالاً آباد بوده‌است. اعتمادالسلطنه در کتاب مرآت البلدان و جرج کرزن در سفرنامه اش[5] ورامین و قلعهٔ چهارگوش ایرج در نزدیکی آن را با وارنا که در اوستا آمده‌است برابر دانسته‌اند.

چهاردهمین کشور با نزهت که من اهورا مزدا آفریدم وارنای چهارگوش است، زادگاه فریدون، قاتل اژدی هاک.

— وندیداد، اوستا

همچنین چون ایرج نام فرزند فریدون بوده‌است احتمال این که قلعه ایرج همان وارنا باشد زیاد است.[9][10]

پس از اسلام

در سال ۲۲ هجری، عمر، یکی از مأموران خود به نام نعیم بن مقرن را به ری می‌فرستد؛ در حالی که در آن زمان در ری سیاوخش خود را برای مبارزه با سپاه عرب آماده می‌کرد. در بین سپاهیان سیاوخش شخصی به نام رامی که با وی دشمنی داشته با مأمور عمر در روستای کوچک قوهه که در شمال غربی شهر ورامین واقع است ملاقات می‌کند و مأمور عمر هم سپاهی را در اختیار وی می‌گذارد و مسلمانان ورامین را فتح کردند.[10]

دورهٔ سلجوقی

در اواخر دورهٔ سلجوقی، ورامین از شهرهای ثروتمند و پر نفوذ شیعی بوده به‌طوری‌که از سه وزیر آخر دورهٔ سلجوقی دوتن از اهالی ورامین (عزیزالدین رضی و فخرالدین بن رضی الدین ورامینی، که از خاندان ابوسعد ورامینی بودند) و یک تن دیگر هم ساکن ورامین (معین الدین کاشی) بوده‌اند.[4]

در این دوره ورامین رو به‌آبادی رفت و خاندان رضی‌الدین چندین مدرسه و مسجد در شهر ساختند و همین‌طور آن‌ها خیرات فراوان برای مکه و مدینه انجام دادند.[11] قوامی رازی دربارهٔ این ساخت و سازها این گونه سروده:

اختیار کعبه کرده سخت نیکبختیاری کاختیار این کرده‌ای
چون توانی شد به کعبه کز سخاکعبه عالم ورامین کرده‌ای

[12]

حملهٔ مغول و پس از آن

تا پیش از یورش مغولان به ایران، ورامین اهمیت چندانی نداشته و طبق نوشته‌های تاریخ نویسان بیش به عنوان کانون کشاورزی مطرح بوده و پس از نابودی ری و پس از مهاجرت مردم ری به این ورامین باعث رشد شهر شده‌است. لسترنج انگلیسی در این باره می‌نویسد:

برای این که ری بیش از آن ویران مرکز تومان یعنی مقر تشکیلات اداری و مالی ایالت گردید نشود غازان‌خان دستور داد، عماراتی چند در آن ایجاد شود؛ ولی باز هم ری آباد نشد زیرا اهالی آن به دو شهر ورامین و تهران که نزدیک ری بودند و به‌ویژه به ورامین که هوایش از ری بهتر بود نقل مکان کرده بودند.

قلعهٔ ورامین اثر ژول لاورنس، ۱۸۴۸. برج علاءالدوله در پس‌زمینه دیده می‌شود.[13]

در سدهٔ هشتم ورامین اهمیت زیادی پیدا کرد. آثار تاریخی مهم این شهر نیز مربوط به همان دوره‌اند. حمدالله مستوفی قزوینی در کتاب نزهة القلوب دربارهٔ ورامین و پیشرفت‌های آن می‌نویسد:

ورامین در ماقبل دیهی بوده‌است و اکنون قصبه شده و دارالملک آن تومان گشته. طولش از جزایر خالدات عزکه و عرض از خط استوا لهکط، در آب‌وهوا خوش‌تر از ری است و در محصول پنبه و غله و میوه‌ها و مانند آن، اهل آنجا شیعه اثنی عشریند و تکبّر بر طبعشان غالب بود.

و همچنین در کتاب هفت اقلیم آمده‌است:

ورامین زمان پیشین حاکم‌نشین بوده و قلعه در غایت حصانت داشته الحال بعد از تهران محلی در ری از آن شگرف‌تر نیست، و از میوه‌جات انگورش بر تمام ری رجحان دارد و مضافات نیک چنانچه یکی از آن مواضع خاوه است که حاصلش قریب سه‌هزار تومان است و بیشتر ارتفاعات یک من صد من می‌شود.

[5][14]

دورهٔ زندیه و قاجاریه

مورخین می‌نویسند زمانی که کریم‌خان زند در حال احتضار بود آغامحمدخان قاجار که در خدمت وی به‌سر می‌برد به بهانه شکار از شیراز به سرعت خارج شد و پس از گذشتن از اصفهان و قم به ورامین رسید و در اینجا ایلات پراکنده قاجار را جمع‌آوری کرد و تحت فرماندهی خود به استرآباد برد.[5]

بازار ورامین، ژان دیولافوا، ۱۸۸۱ میلادی

در دوران سلطنت ناصرالدین شاه ژان دیولافوا از ورامین دیدن کرد و شرحی راجع به آن نوشته‌است. در بخشی از آن می‌گوید.

پس از چهار ساعت راه‌پیمایی و پایمال کردن محصول مزارع و شنیدن ناملایمات از زارعین، بام مخروطی شکل و گنبد مینائی مسجدی که در میان مزارع سر برآورده بود از دور پدیدار گردید، اینجا دهکده ورامین است کمی بعد به آنجا رسیده و در میان باغ‌ها که دیوارهای گلی داشتند داخل شده در این باغ‌ها درختان میوه از قبیل گیلاس و زردآلو و گوجه و هلو، جنگل انبوهی تشکیل می‌دادند، پسران کوچکی بر بالای درختان توت کهنسال رفته و توت‌های سفید و سیاه را که به درشتی تخم کبوتر بود با دست چیده و می‌خوردند دهکده ورامین در دشت پر حاصلی واقع شده اما کاروانسرایی ندارد که بتوان در آن منزل کرد. خوشبختانه نظر به توصیه دکتر تولوزان توانستیم در خانه کدخدا فرود آییم…

هانری رنه دالمانی جهانگرد فرانسوی که در زمان محمدعلی شاه به ایران آمده بود در کتاب خود در خصوص ورامین می‌نویسد:

کمی بعد وارد دشت ورامین شدیم در هر قدم نهر آبی بود که از کوهستان سرازیر می‌شد به مزارع سبز و خرمی برخوردیم. زارعین در مزارع مشغول کار بودند ما به تماشای یک قرقی مشغول شدیم که در هوا پرواز می‌کرد و ناگهان به زمین فرود آمد و مرغی را شکار کرد. دشت مانند تابلوی دورنمایی است که گویی به دست نقاشان ژاپنی با نقش‌های ته طلایی مطلوبی در زمینه سیاه ساخته شده‌است، از دور دهکده‌ای دیده می‌شود که در دامنه کوه واقع است و از تابش اشعه خورشید منظره خاصی دارد…

پهلوی

در زمان سلطنت رضاشاه ورامین مجدداً یکی از مراکز مهم کشاورزی ایران شد، تأسیس کارخانه‌ها بر اهمیت آن افزود.[5]

قیام پانزده خرداد
پل روستای باقرآباد

در قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ عده‌ای از مردم پیشوا به سمت تهران حرکت کردند که در مسیر دروگران فصلی و مردم روستاهای مسیر و ورامین به تظاهر کنندگان پیوستند. این حرکت از صحن امامزاده جعفر بن موسی کاظم و همزمان با آیین سنتی بنی اسد مردم پیشوا آغاز شد[15][16][17] و در ساعت پنج بعد از ظهر بر روی پل روستای باقرآباد با تیراندازی نیروهای نظامی و امنیتی به دستور شخصی به نام سرهنگ بهزادی خاتمه یافت. نام هفت نفر به عنوان کشته ثبت شده که دو تن از آن‌ها به نام هوشنگ (امیر) معصوم شاهی و حسن خانی از اهالی شهر ورامین بودند و دو تن به نام‌های جعفر عرب مقصودی و سید مرتضی طباطبایی اهل روستای محمدآباد عرب‌ها بودند. سه تن دیگر از اهالی پیشوا بودند. این کشته‌ها در گورستان مسگرآباد در شرق تهران دفن شده‌اند. پانزده تن هم دستگیر شده‌اند که شش تن از آن‌ها ساکن ورامین و بقیه از اهالی پیشوا بوده‌اند. تعداد مجروح‌شدگان نا معلوم است.[3]

آثار تاریخی مهم

مسجد جامع ورامین
نوشتار اصلی: مسجد جامع ورامین

این مسجد مربوط به دوره ایلخانی است و ساخت آن در دورهٔ سلطان محمد خدابنده آغاز و در دورهٔ پسرش به پایان رسیده‌است. این مسجد از جمله مساجد چهار ایوانی ایران است که هنر آجرکاری، کاشیکاری، گچ‌بری و سوزن کاری محراب این بنا از زیباترین نمونه‌های هنر معماری بعد از اسلام در ایران است. این اثر تاریخی در سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

برج علاءالدوله
نوشتار اصلی: برج آرامگاه علاءالدین

این برج متعلق به سید فخرالدین حسن علاءالدوله و دین بوده که در سال ۶۰۸ ه‍.ق ساخته شده و در سال ۱۳۱۰ ه‍.ش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. این برج از یک قسمت استوانه‌ای شکل ساخته شده و قسمت مخروط شکلی که بر روی قسمت استوانه‌ای است. ارتفاع قسمت استوانه‌ای ۱۲ متر و ارتفاع قسمت مخروطی ۵ متر است که روی هم رفته ۱۷ متر می‌شود. در این برج آرامگاهی از هنر آجر کاری و کاشی کاری هم‌زمان استفاده شده‌است. حسن علاءالدوله و دین هم معلم و هم یکی از حکام محلی بوده‌است که فرزندش این آرامگاه را پس از مرگ او برایش ساخت.

امامزاده یحیی
نوشتار اصلی: امامزاده یحیی (ورامین)

بقعهٔ امام‌زاده یحیی در جنوب شرقی ورامین در محلهٔ کهنه گل قرار گرفته‌است. تاریخ بنای بقعه، سال ۷۰۷ هجری قمری است. مقبره دارای گنبد بزرگ آجری است و در بدنه‌اش هشت دریچهٔ مشبک ساخته شده‌است. صحن بنا به شکل برج، دارای چهار کنج طاق‌نماست. در قسمت پایین دیوارهٔ صحن، گچ‌بری‌هایی وجود دارد و در پایین آن‌ها نیز کاشی‌های بزرگ و زیبایی با جلای فلزی به کار رفته‌است.

سایر بناهای تاریخی

در شهر ورامین، علاوه‌بر بناهای فوق چندین بنای تاریخی است. مقابر امامزادگان شاه حسین، حسین رضا، سکینه‌بانو، کوکب‌الدین، سید فتح‌الله، زید ابوالحسن و گورستان تاریخی مربوط به دورۀ ایلخانی[18] از آن جمله هستند.

مسجد جامع ورامین
برج آرامگاه علاءالدین
نمونه‌ای از کاشی‌کاری‌های امامزاده یحیی

ترابری

جاده‌ها
میدان ولیعصر (ورودی) ورامین

شهر ورامین از سوی تهران تنها یک راه ورودی دارد که انواع ماشین‌های سبک و سنگین در آن تردّد دارند؛ از میدان پوئینک تا میدان ولیعصر که قسمت ورودی شهر است، بیشترین تصادفات و تلفات جاده‌ای رخ می‌دهد. یک کمربندی نیز از میدان ولیعصر به عرض ۴۵ متر و طول ۱۱ کیلومتر تا میدان بسیج پیشوا ادامه دارد.[19]

مسیر دوم برای رفت‌وآمد بین تهران و ورامین که طولانی‌تر است، مسیر تهران-شریف‌آباد-پیشوا-ورامین است.[20]

ورامین از طریق جاده چرمشهر به آزادراه قم-گرمسار که بخشی از «آزادراه حرم تا حرم» است، متصل می‌شود. همچنین با بهره‌برداری از آزادراه آبیک-چرمشهر، (آزادراه غدیر) ورامین از همین مسیر به استان قزوین و استان مرکزی نیز متّصل شد.

راه‌آهن

ایستگاه راه‌آهن ورامین در مسیر راه‌آهن تهران-مشهد قرار دارد.

صنعت

کارخانهٔ قند
کار خانه قند ورامین
نوشتار اصلی: تصفیه‌خانه قند ورامین

این کارخانه نخستین کارخانه قند در ایران و خاورمیانه است. نیکلای مارکف طراح ساختمان آن در سال ۱۳۱۳ بوده‌است. در سال‌های اخیر تولید آن بسیار پایین آمده و حتی به تعطیلی نزدیک شده‌است.[21][22] این بنا در میان آثار ملی به شماره ۶۱۴۶ به ثبت رسیده‌است.[23]

روغن‌کشی
نوشتار اصلی: کارخانه روغن‌کشی ورامین

این کار خانه در سال ۱۳۱۷ احداث شد و نخستین تولیدکننده روغن نباتی جامد در کشور است.[24]

کشاورزی
زمین‌های زراعی اطراف ورامین، والتر میتل‌هولتسر، حوالی سال ۱۳۰۴

کشاورزی در اطراف شهر ورامین و در سطح شهر ورامین بسیار رایج است به طوری که یکی از قطب‌های کشاورزی تهران است.[25] مهمترین محصول کشاورزی منطقه طالبی است.[26] بعد از آن گوجه فرنگی، بادمجان، گندم، جو، انگور، انار و پسته سطح کشت بالایی دارند.[27]

آموزش

دانشگاه آزاد اسلامی

دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین – پیشوا در هفتم مرداد سال ۱۳۶۴ افتتاح شد. در حال حاضر این واحد دارای ۵ دانشکده کشاورزی، مامایی و پرستاری، ادبیات و علوم انسانی، علوم پایه و علوم زیستی است که در این ۵ دانشکده بیش از ۸۶ رشته درسی در مقطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد تدریس می‌شود. این دانشگاه ظرفیت نزدیک به ۱۵۰۰۰ دانشجو را دارد.[28]

مرکز پرورش استعدادهای درخشان

مراکز پرورش استعدادهای درخشان (سمپاد) شهید ستاری (پسرانه) و فرزانگان (دخترانه) از دبیرستان‌های مهم این شهر است که مقاطع متوسطهٔ اول و دوم را تدریس می‌کنند.

فرهنگ و هنر

در طول تاریخ، در ورامین، در زمینه هنرهای تزئینی، کاشی‌کاری، گچ‌بری، آجرکاری، خوشنویسی، معماری، شعر، عرفان، فلسفه، فقه، کلام و سیاست، دانشمندان سرشناسی زاده شده و پرورش یافته‌اند.[29]

قالی‌بافی
قالی ورامین
نوشتار اصلی: قالی ورامین

قالی ورامین گونه‌ای از صنایع دستی همین خطه است که امروزه و در گذشته تولید می‌شده‌است. طرح و نقشه معروف به میناخانی خاص قالی ورامین است که شهرتی جهانی دارد. لازم است ذکر شود فرش ورامین بعد از بیجار بالاترین استحکام را درمیان فرش‌های ایرانی دارد، و رنگ‌های تیره در این نوع فرش نمود بیشتری داشته و از ابریشم در بعضی از نقوش آن استفاده می‌شود.

آشپزی

انواع غذاهای سنتی و شیرینی‌ها در ورامین و منطقه تهیه می‌شود از غذاها می‌توان به شیش‌انداز، آش گوجه، ته‌چین، اشکنه و … همچنین از شیرینی‌ها به نان کسمه، نان پنجره‌ای، یوخه، توتک، میان‌پر[30] و … اشاره کرد. برخی از این غذاها و شیرینی‌ها امروزه در حال فراموش شدن هستند.[31]

سینما
سینما قدس ورامین

سینما قدس ورامین در سال ۱۳۴۷ تأسیس شد.

در ادبیات

دو داستان سگ ولگرد و شب‌های ورامین (از مجموعه داستان سایه روشن) از صادق هدایت در ورامین رخ می‌دهند. صادق هدایت نویسنده معاصر در کتاب سگ ولگرد (داستان کوتاه)، برج علاءالدوله و میدان ورامین به همراه درخت چنار کهن سالش (واقع در میدان اصلی ورامین که امروزه اثری از آن درخت نیست) را چنین توصیف کرده‌است:

چند دکان کوچک نانوایی، قصابی، عطاری، دو قهوه‌خانه و یک سلمانی که همه آن‌ها برای سد جوع و رفع احتیاجات خیلی ابتدایی زندگی بود تشکیل میدان ورامین را می‌داد. میدان و آدمهایش زیر خورشید قهار، نیم سوخته، نیم بریان شده، آرزوی اولین نسیم غروب و سایه شب را می‌کردند. آدمها، دکانها، درختها و جانوران از کار و جنبش افتاده بودند. هوای گرمی روی سر آن‌ها سنگینی می‌کرد و گرد وغبار نرمی جلو آسمان لاجوردی موج می‌زد که به واسطه آمد و شد اتومبیلها پیوسته به غلظت آن می‌افزود. یک طرف میدان درخت چنار کهنی بود که میان تنه اش پوک و ریخته بود ولی با سماجت هرچه تمامتر شاخه‌های کج وکوله نقرسی خود را گسترده بود و زیر سایه برگ‌های خاک آلودش یک سکوی پهن بزرگ زده بودند که دو پسربچه در آنجا به آواز رسا شیربرنج و تخمه کدو می‌فروختند. آب گل آلود غلیظی از میان جوی جلوی قهوه‌خانه به زحمت خودش را می‌کشاند و رد می‌شد. تنها بنایی که جلب نظر را می‌کرد برج معروف ورامین بود که نصف تنه استوانه‌ای ترک ترک آن با سر مخروطی پیدا بود. گنجشک‌هایی که لای درز آجرهای ریخته آن لانه کرده بودند، آن‌ها هم از شدت گرما خاموش و چرت می‌زدند فقط صدای ناله سگی فاصله به فاصله سکوت را می‌شکست…

ورزش در ورامین

باشگاه والیبال شهرداری ورامین از جمله تیم‌های مطرح رشته ورزشی والیبال در شهر ورامین است. این تیم در سال اول حضور خود در لیگ برتر والیبال به مقام نایب قهرمانی رسید و سال بعد هم بعد از لیگ جهانی والیبال ۲۰۱۳، بازیکنان مطرحی مانند سعید معروف، محمد موسوی عراقی، شهرام محمودی و احسن‌الله شیرکوند را به عضویت باشگاه درآورد و دانیله بانیولی ایتالیایی را به سرمربیگری باشگاه به خدمت گرفت و قهرمان لیگ برتر والیبال شد. تیم والیبال متین ورامین در همین سال به مقام والیبال قهرمانی باشگاه‌های آسیا دست یافت و با حضور در جام باشگاه‌های جهان بدون حضور بازیکنان ملی‌پوش خود به مقام پنجمی رسید. نام آورترین نفرها در والیبال، مصطفی کارخانه مربی اسبق تیم ملی و احسن‌الله شیرکوند ملی پوش اسبق تیم ملی که توانست عنوان بهترین لیبروی آسیا و اقیانوسیه نیز به خود اختصاص دهد.[32]

جستارهای وابسته

یادداشت‌ها
  1. آمار بر اساس سرشماری ۱۳۹۵ است و بر همین اساس، جمعیت شهر ورامین ۲۲۵٬۶۲۸ تن و استان تهران ۱۳٬۲۶۷٬۶۳۷ تن بوده‌است.

پانویس
  1. نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ بایگانی‌شده در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine وبگاه مرکز آمار ایران
  2. «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ خورشیدی». درگاه ملی آمار. دریافت‌شده در ۲۴ اوت ۲۰۱۷.
  3. شیرکوند، ورامین بهشت گردشگران، ۲۱–۲۳. [=صفحات کتاب]
  4. سرافرازی، عباس (۱۳۹۴). «نقش وزرای شیعی در دورهٔ سلجوقیان ایران و عراق» (PDF). فصلنامه تاریخ اسلام و ایران. تهران: دانشگاه الزهرا. جدید (۲۵): ۱۰۶.
  5. جغرافیای تاریخی ورامین
  6. World Gazetteer: Varāmīn (انگلیسی)
  7. کلباسی، ایران (۱۳۸۲). «گذشته نقلی در لهجه‌ها و کویش‌های ایرانی». جدید.
  8. «ورامین در گذر تاریخ | ورامین». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۲.
  9. «وب سایت رسمی شهرداری ورامین». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ آوریل ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۳۱ اکتبر ۲۰۱۹.
  10. «IRANSEDA Network- شکوه ایران -شبکه ایران صدا». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۲.
  11. سمعانی، عبدالکریم بن محمد (۱۹۶۲). الانساب. ۵. حیدرآباد، هند: مطبعة مجلس، دائرة المعارف العثمانیة.
  12. قوامی رازی، دیوان اشعار، صفحهٔ ۱۹۹
  13. نخعی، حسین (۱۳۹۷). مسجد جامع ورامین. تهران: روزنه. ص. ۶۰. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۳۴-۸۸۶-۱.
  14. ورامین؛ شهر دین و تاریخ
  15. http://www.irna.ir/tehran/fa/News/80458902/فرهنگی/تعزیه_بنی_اسد_پیشوا_در_فهرست_آثار_معنوی_ملی_ثبت_شد
  16. http://www.dana.ir/news/1321754.html/مبدا-قیام----خرداد----پیشوا-است
  17. http://www.iribnews.ir/fa/news/2145830/انکار-پیشوا-به-عنوان-مبدا-قیام-تحریف-تاریخی-است
  18. «کشف یک گورستان تاریخی در ورامین». ایرنا. ۱۷ خرداد ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۱۷ خرداد ۱۳۹۵.
  19. خبرگزاری فارس - تپه باستانی پوئینک قرچک شبانه جمع شود/شهرستان‌های قرچک و ورامین نیازمند کمربندی جنوبی هستند. (2018). خبرگزاری فارس. Retrieved 10 June 2018, from بایگانی‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
  20. «جاده‌های جنوب استان تهران در انتظار حادثه و تأمین بودجه». خبرگزاری مهر. ۱ بهمن ۱۳۹۱.
  21. «قدیمی‌ترین کارخانه قند ایران تعطیل شد». پارسینه. ۱۴ بهمن ۱۳۹۰.
  22. «یادگارهای جناب نیکلای». تبیان. ۱۷ تیر ۱۳۸۹.
  23. "کارخانه قند ورامین". www.eiah.org. Archived from the original on 12 December 2012. Retrieved 21 June 2012.
  24. «ماجرای آغاز به کار کارخانه روغن‌کشی ورامین». دنیای اقتصاد. ۱۶ دی ۱۳۹۴.
  25. «ورامین، قطب کشاورزی و دامپروری تهران با مشکلات زیرساختی فراوان». مهر. دریافت‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۱۹.
  26. محمودی، سید محمدحسن (۲۸ خرداد ۱۳۹۵). «شهرستانی که آوازه طالبی آن پیچید/محصول شیرین ورامین بر سفره مردم». مهر. دریافت‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۱۹.
  27. «تولید ۴۶۹ هزار تن محصولات کشاورزی در ورامین». فارس. ۳۰ فروردین ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۱۹.
  28. دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین – پیشوا: تاریخچه دانشگاه
  29. ورامین در قلمرو هنر و اندیشه تألیف سعید وزیری، چاپ اوّل، خاشع، ۱۳۷۲، صفحهٔ ۵
  30. «ورامینی‌ها با تدارک تنقلات و نانهای مخصوص به استقبال بهار می‌روند». مهر. ۲۵ اسفند ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۱۹.
  31. محمودی، سید محمدحسن (۲۱ اسفند ۱۳۹۴). «غذاهاوشیرینی‌های سنتی ورامین؛ از اشکنه وشیش انداز تا نان‌پنجره ای». مهر. دریافت‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۱۹.
  32. تیم والیبال کاله مازندران به دیدار متین ورامین می‌رود

منابع
  • اطلس گیتاشناسی ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ.
  • مختصات و ارتفاع
  • نام شهردار
  • شیرکوند، نادر. ورامین بهشت گردشگران. تهران: نشر، ۱۳۸۹.
  • صادق هدایت، سایه روشن، انتشارات روزگار، چاپ اول، بهار ۱۳۷۷
  • زنی که مردش را گم کرد - صادق هدایت - انتشارات روزگار - تهران - چاپ اول - بهار ۱۳۷۷
  • نوید روهنده، گواهی آزادی (مجموعه وقایع قیام ۱۵ خرداد ورامین)، انتشارات نظری، تهران، چاپ اول ۱۳۹۱

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ورامین موجود است.


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.