مکه

مَکّه (به عربی: مدینة مَکّه)، نام شهری است در کشور پادشاهی عربستان سعودی واقع در شبه جزیره عربستان. مکه از شهرهای تاریخی عربستان سعودی است و به سبب قرار داشتن کعبه، قبله‌گاه مسلمانان در آن مقدس‌ترین شهر اسلام به‌شمار می‌رود. مکه زادگاه محمد پیامبر اسلام است.

برای دیگر کاربردها، مکه (ابهام‌زدایی) را ببینید.
مکه

مکة المکرمة
شهر
Mecca
لقب(ها): 
أم القری
شعار(ها): 
مقدس‌ترین شهر در اسلام
مکه
موقعیت شهر مکه در عربستان سعودی
مختصات: ۲۱°۲۵′۰″ شمالی ۳۹°۴۹′۰″ شرقی
مختصات: ۲۱°۲۵′۰″ شمالی ۳۹°۴۹′۰″ شرقی
کشور عربستان سعودی
استانمکه
ساخته‌شدن کعبه۲۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح
تأسیس‌شدهابراهیم
به عربستان سعودی پیوست۱۹۲۴
مدیریت
 • نوعشهر
 • شهرداراسامه البار
 • فرماندار استانخلید الفیصل
مساحت
 • شهر۷۶۰ کیلومتر مربع (۲۹۰ مایل مربع)
 • کلان‌شهری
۱٬۲۰۰ کیلومتر مربع (خطای عبارت: عملگر < دور از انتظار مایل مربع)
بلندی
۲۷۷ متر (۹۰۹ پا)
جمعیت
 (۲۰۱۲)
 • شهر۲٬۰۰۰٬۰۰۰
 • کلان‌شهری
۲٬۹۰۰٬۰۰۰
منطقه زمانییوتی‌سی ۳+ (EAT)
 • تابستان
(ساعت تابستانی)		یوتی‌سی ۳+ (EAT)
کد پستی
(۵ رقمی)
پیش‌شماره تلفن۲ ۹۶۶+
وبگاه

این شهر در انحصار مسلمانان است و پیروان سایر ادیان حق ورود به آن را ندارند زیرا براساس احکام دین اسلام،و براساس آیه های قرآن،ممنوع شده است که پیروان دیگر ادیان،مانند مسیحی و یهودی و دیگر ادیان به این شهر و خانه کعبه وارد شوند.

سندیت مکه بعنوان اولین شهر اسلام، مکان اولیه کعبه و محل تولد پیامبر توسط دان‌گیبسون مورخ و باستان‌شناس زیر سؤال رفته است. وی در فیلمی مستند از لحاظ جغرافیایی و حقیقت تاریخی این موضوع را به چالش کشانده و اثبات کرده است که شهر پترا در اردن جنوبی شهر اول مسلمانان می‌باشد.

نام و شهرت

این شهر علاوه بر نام مکه دارای نام‌هایی همچون «بکّه»، «امّ‌القری» و «بلدالحرام» نیز بوده‌است که در قرآن به تمامی این نام ها اشاره شده‌است. در سوره فتح آیه ۲۴ مکه آمده و آل عمران آیه ۹۶ بکه آمده. در زبان عربی گاهی م به ب تبدیل می‌شود. مانند لازم و لازب.[2]

بنابر برخی روایات دینی، پس از تشنگی اسماعیل در ماجرای مهاجرت او و مادرش به سرزمین مکه، به اذن خداوند چشمه زمزم زیر پای اسماعیل جوشید و در آن منطقه آب یافت شد، مردم در آنجا ساکن شدند و شهر مکه به وجود آمد و نیز ابراهیم به فرمان خدایش کعبه را ساخت.

موقعیت تاریخی و جغرافیایی

شهر مکه در فاصله ۸۰ کیلومتری دریای سرخ واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا، ۳۳۰ متر است. به خاطر اتوبانی که اکنون ساخته شده، تا بندر جده تنها ۶۰ کیلومتر فاصله دارد و از طریق بزرگراه هجرت، ۴۲۵ کیلومتر با مدینه فاصله دارد. مکه در میان کوه‌ها واقع شده، فاصله بین دو کوه را اعراب شعب می‌گویند. این شهر در میان کوه‌های کم ارتفاعی باسازند سنگی واقع شده‌است در حال حاضر، اطراف مسجدالحرام را خانه‌ها و هتل‌هایی فرا گرفته، که بر فراز این تپه‌های سنگی واقع شده‌اند. برای سهولت رفت‌وآمد، تونل‌های زیادی برای عبور ماشین‌ها در نظر گرفته‌اند، که مسافت‌ها را بسیار کاهش می‌دهد.

آغاز بنای مکه معلوم نیست، اگر سکونت جرهمیان را در ناحیه مکه حدود دو هزار تا هزار و پانصد سال قبل از میلاد بدانیم، بنای مکه هم باید در همان قرن‌ها باشد.[3]

اقلیم

آب و هوای مکه گرم و خشک و کمی مرطوب‌تر از مدینه‌است.

زیارت

اصطلاحاً به کسی که سفر زیارتی به مکه را انجام داده، حاجی گفته می‌شود و مسلمانانی که توان مالی دارند، حداقل یک بار در طول عمر خود به حج می‌روند. هرسال درمراسم رسمی (حج تمتع) در ماه ذیحجه حدود سه میلیون حاجی، خانه کعبه را زیارت می‌کنند. درآمد حاصل از حج در مکه بالغ بر ۲ میلیارد دلار است.[4]

نام‌های دیگر مکه

بکّه: یکی دیگر از نام‌های شهر مکه، بکّه است. این نام در قرآن نیز ذکر شده‌است:

  • إِنَّ اوَّلَ یَبْتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبَارَکاً وَهُدیً لِلْعالَمِینَ[5]
  • ترجمه: نخستین خانه‌ای که برای پرستش مردم نهاده شد، همان است که در بکّه‌است، آنجا با برکت و راهنمایی برای جهانیان است.

تفسیر مفسران اسلامی اینست که واژه بکّه در اصل البکّ است و معنای آن «مزاحم شدن» است. وقتی عده‌ای از مردم در مکانی ازدحام می‌کنند، می‌گویند: یباکّ الناس. در روایات منقوله منتسب به امامان شیعه علت نامگذاری مکه به بکه، ازدحام مردم در کنار خانه خدا معرفی شده‌است.

اُمّ القُری: یکی دیگر از نام‌های مکه، امّ‌القری است. چنان‌که در قرآن آمده‌است: وَکَذلِکَ اءَوْحَیْنا إلَیْکَ قُراناً عَرَبِیّاً لِتُنْذِرَ اُمَّ القُری وَمَنْ حَوْلَها[6]

  • ترجمه: و این چنین قرآنی عربی[7] به تو وحی کردیم تا مردم شهر مکه و اطراف آن را انذار بدهی.

از دید مفسران اسلامی شیعه علت نامگذاری این شهر به امّ‌القری اینگونه‌است. در روایات راجع به علت نامگذاری آن به ام‌القری سخن گفته نشده‌است؛ و شاید از آن جهت که از خود این نام، علت نامگذاری آن روشن هست کسی از امامان شیعه راجع به آن سؤال نکرده‌است. بنابر تفسیر مفسران شیعه، ام‌القری یعنی ریشه شهرها. مکه، ریشه تمام شهرهاست، زیرا اولین نقطه‌ای است که در روی زمین ظاهر شد. علاوه بر اینکه از نظر عظمت و شکوه نیز بر همه شهرها شرف دارد؛ چون نهال اسلام در آنجا رویید و بر سایر سرزمینها و مملکتها سایه افکند.

البلد الامین: البلد الامین یکی دیگر از نام‌های مکه‌است. در قرآن آمده‌است: و هذا البَلَدِ الاَمِینِ [8]

و همه مفسرین اتفاق دارند بر اینکه منظور از البلد الامین، مکه است. از دید مفسرین جمله بلدالامین یعنی شهر کسی که امنیت دارد در علّت نامگذاری شهر مکه به البلد الامین دو احتمال وجود دارد: احتمال اوّل: شهر مکه حرم خداست؛ و هر کسی که در حرم بمیرد، خداوند او را در روز قیامت از وحشت و ترس در آن روز، در امان قرار می‌دهد.[9]

احتمال دوم: براساس برخی از آیه های قرآن و احکام اسلامی،این شهر برای این امن دانسته که نبرد و خونریزی در این شهر حرام است و نمیتوان در این شهر خونی بر زمین ریخت یا نزاع و نبردی کرد.

اماکن زیارتی

مترو

متروی مکه در سال ۲۰۱۰ تأسیس شده و هم‌اکنون دارای ۱ خط و ۹ ایستگاه است.

گالری
  • تصویری از خانه کعبه
  • کعبه در سال ۱۹۱۰
  • کعبه در سال ۱۹۱۰
  • نمایی از کعبه


جستارهای وابسته

منابع
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به مکه در ویکی‌گفتاورد موجود است.
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای مکه دارد.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مکه موجود است.
  1. Mecca Municipality
  2. جامعه‌شناسی دینی جاهلیت قبل از اسلام، یوسف فضائی، ص125
  3. جامعه‌شناسی دینی جاهلیت قبل از اسلام، یوسف فضائی، ص126-127
  4. حج عامل رونق اقتصاد در عربستان
  5. Al Imran /96..
  6. شوری /۷.
  7. قرآن کریم
  8. تین /۳.
  9. اسرار حج اثر عباسعلی زارعی سبزواری
  • تاریخ سیاسی اسلام سیره رسول خدا (ص)، رسول جعفریان، ص ۳۱۸
  • «مکه مکرمه و مدینه». دانش‌نامه بریتانیکا. ویراست پانزدهم ۲۳. (۲۰۰۷). ۶۹۹–۶۹۸
  • دکتر: شامی، یحیی، (موسوعة المدن العربیة والاسلامیة) ، دارالفکر العربی، بیروت، چاپ سال ۱۹۹۳ میلادی به (عربی).
  • الحموی، یاقوت، ابوعبدالله، (مُعجَم اَلبُلدان) ، دارالکتب العلمیة، بیروت، لبنان، جلد هفتم، چاپ سال ۱۹۹۰ مبلادی به (عربی).
  • الدینوری، أبی محمد، عبدالله، بن مسلم، بن قتیبه. (عُیُون الأَخبَار) ، دارالکتب العلمیة، بیروت، لبنان، چاپ سوم، انتشار سال ۱۹۸۶ میلادی.
  • دکتر: السید عبدالعزیز، بن سالم، (تاریخ العرب فی العصر الجاهلیة) ، دارالنهضة العربیة چاپ سال ۱۹۷۸ میلادی به (عربی).
  • استاد. دکتر: الجرو، سعید، اسمهان، (دراسات فی التاریخ الحضاری للیمن القدیم)، دارالکتاب الحدیث، چاپ عدن، ۲۰۰۳ میلادی به (عربی).
  • جغرافیای تاریخی جهان اسلام
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.