روزهای مهم در شیعه

این صفحه، مناسبت‌ها و روزهای مهم شادی، ماتم و یادمان برای مسلمانان شیعه را بر اساس تقویم قمری فهرست می‌کند.

فهرست روزهای شادی، عزا و یادمان شیعیان
تاریخ نوع رویداد (شادی، ماتم یا یادمان) نکات/توضیحات
محرّم الحرام
۱ماتمبا آغاز این ماه، سوگواری محرم آغاز می‌شود. این ماه، یادآوری شجاعت‌ها و ایثار حسین بن علی و یارانش در کربلا است، و ماه حماسه و ماتم است.در برخی کشورهای شیعی، برگزاری مراسم حسین، به مدت دو ماه تا پایان ماه صفر ادامه می‌یابد.
۲ماتمورود حسین بن علی و یارانش به سرزمین کربلا در سال ۶۱ هجری، که سرآغاز حادثه عاشورا است
۷ماتمآغاز جلوگیری حرم حسینی از دستیابی به آب به دستور عمر بن سعد
۹ماتمتاسوعا و شب عاشوراروزی که دشمن، حسین بن علی و یارانش را در کربلا محاصره کرد، و برای جنگ با آن‌ها اجتماع نمود، و یقین کرد که برای آن‌ها یاوری نخواهد آمد. حسین شب را از دشمن مهلت گرفت تا به عبادت و دعا بپردازد، و فردا به کارزار بپردازد.
۱۰ماتمروز عاشوراروز کشته‌شدن حسین بن علی و یارانش در سال ۶۱ هجری
ماتمشام غریبانعصر عاشورا
۱۲ماتمکشته‌شدن علی بن حسین سجاد در سال ۹۴ (یا ۹۵) هجری در سن ۵۷ سالگی، بنا بر روایتیروایت دیگر ۲۵ محرم است
۱۷شادیحمله ابرهه به کعبه، و نازل شدن عذاب بر اصحاب فیلآن سال «عام الفیل» نامیده شد، و پیامبر اکرم در همین سال متولد شد.
۱۶یادمانقبله از مسجد الأقصی به سمت مسجدالحرام و کعبه تغییر کرد، در سال ۲ هجری، مطابق نقل کفعمی و شیخ بهاییاحتمال دیگر آن ۱۵ رجب است
۲۵ماتمکشته‌شدن علی بن حسین سجاد در سال ۹۴ (یا ۹۵) هجری در سن ۵۷ سالگی، بنا بر روایتیروایت دیگر ۱۲ محرم است
صَفَر المُظفّر / صفر الخیر
۱یادمانآغاز جنگ صفین در سال ۳۷ هجریجنگ علی و لشکریانش در برابر معاویه و سپاه شام، که ۱۱۰ روز به طول انجامید
یادماناسرای کربلا به همراه سر حسین را وارد شهر شام و دربار یزید کردند، در سال ۶۱ هجری
۲ماتمکشته‌شدن زید بن علی بن حسین پس از قیام بر ضد بنی امیه در سال ۱۲۰ هجریوی هنگام کشته‌شدن ۴۲ سال داشت
۷شادیولادت کاظم در منطقه ابواء (محلی میان مکه و مدینه) در سال ۱۲۸ هجری، بنا بر روایت مشهوراین روز از جهتی روز حزن، و از جهتی روز سرور است
ماتمکشته‌شدن حسن مجتبی، بنا بر نقل شیخ مفید و کفعمی (نقل ۲۸ صفر مشهورتر است)این روز از جهتی روز حزن، و از جهتی روز سرور است
۸ماتموفات سلمان فارسی در سال ۳۶ هجری در مدائن، در سن ۲۵۰ سالگی یا ۳۵۰ سالگی
۹شادیپیروزی علی در جنگ نهروان، و قتل ذو الثدیه رئیس خوارج در سال ۳۹ هجری
۱۷ماتمکشته‌شدن علی بن موسی الرضا در سال ۲۰۳، بنا به قول کفعمی (قول غیرمعروف)قول معروف، روز آخر صفر است
۲۰ماتماربعین حسینچهلم عاشورا
یادماندر این روز جابر بن عبدالله انصاری برای زیارت حسین به کربلا آمداو از اولین زائران حسین بود
یادمانروزی که اهل بیتِ حسین از شام به مدینه آمدند، طبق روایتی
۲۸ماتموفات یا کشته‌شدن پیامبر اکرم در سال ۱۱ هجریایشان در هنگام وفات ۶۳ ساله بود. علی، پیامبر را غسل داده و کفن نمود و بر آن نماز گزارد و آنگاه مردم گروه گروه بر پیکرش نماز گزاردند و سپس علی آن را در حجره‌اش در همان محلّی که از دنیا رفته بود دفن فرمود.
ماتمکشته‌شدن حسن مجتبی در سال ۵۰ هجری، طبق روایت مشهورتر.احتمال دیگر، ۷ صفر است
آخرماتمکشته‌شدن رضا در سن ۵۵ سالگی، توسط مأمون عباسی در سال ۲۰۳ هجری، بنا بر قول شیخ طبرسی و ابن اثیر (قول معروف)اقوال دیگر ۱۷ صفر و ۲۳ ذی القعده‌اند.
رَبیع الاوّل
۱شادیلیلة المبیت در سال ۱۳ بعثتدر این شب، پیامبر اکرم از مکه به قصد هجرت به مدینه از شهر خارج شد و در غار ثور پنهان گردید؛ و علی برای اغفال دشمنان اسلام در بستر پیامبر خوابید، و مشرکان قریش -به گمان این‌که رسول خدا در بسترش خوابیده‌است- خانه را محاصره کرده بودند، و تا صبح منتظر ماندند، و صبحگاهان که به شمشیر آخته به خانه هجوم بردند تا پیامبر خدا را بکشند، علی را دیدند که از آن بستر برخاست؛ و آیه ۲۰۷ سوره بقره «وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یَشْری نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّهِ، وَ اللّهُ رَئوُفٌ بِالْعِباد: و از مردم کسی است که در به دست آوردن خشنودی خداوند از جان می‌گذرد، و خداوند به بندگان مهربان است» در شأن علی نازل شد.
شادیپایان دو ماه عزاداری محرم و صفر، و آغاز ماه ربیع‌الاولدر برخی روایات، اقامه نماز شکر به شکرانه اقامه دو ماه عزاداری و عبادت، روزه گرفتن، صدقه دادن، کمک به مستمندان و قرائت زیارت پیامبر و امیرالمؤمنین علی در ابتدای این ماه توصیه شده‌است.
۸ماتمکشته‌شدن حسن عسکری در سال ۲۶۰ هجری، بنا بر روایت مشهور
۹شادیآغاز امامت زمانروایت شده که «هر که در این روز چیزی انفاق کند گناهانش آمرزیده شود». این روز را روز قبولی اعمال، روز دوستی مؤمنین، و روز پرهیز از کبائر نامیده‌اند. این روز، روز قتل عمر بن خطاب توسط پیروز یا فیروز نهاوندی (معروف به ابو لؤلؤ و ایرانی)، در سال ۲۳ هجری هم هست.
۱۰ماتموفات عبدالمطلب در مکه، در ۸ سالگی پیامبر
شادیازدواج پیامبر اکرم با خدیجه کبری، در ۲۵ سالگی پیامبر و ۴۰ سالگی خدیجه[۹ شوال هم محتمل است]
۱۲شادیولادت پیامبر اسلام، طبق نظر شیخ کلینی و مسعودی، و نیز مشهور میان اهل سنتآغاز هفته وحدت
شادیپیامبر اکرم در سال ۱۳ بعثت(۱ هجرت)، بعد از ۱۲ روز پیمودن مسیر میان مکه و مدینه، وارد مدینه شدهجرت
شادیانقراض دولت بنی مروان در سال ۱۳۲ هجری
۱۴شادییزید بن معاویه در سال ۶۶ هجری در منطقه حوران درگذشت، و جنازه‌اش را در دمشق دفن کردند، ولی امروزه اثری از آن نیست
۱۵شادیمسجد قبا، اولین مسجد اسلام، در سال ۱ هجری ساخته شد
۱۶شادیاِسراء و معراج رسول خدا، یک سال پیش از هجرتدر شب هفدهم
۱۷شادیطبق روایات مشهور شیعه، میلاد پیامبر در مکه و در زمان طلوع فجر روز جمعه سال ۵۳ پیش از هجرت (عام الفیل)
شادیمیلاد جعفر صادق در سال ۸۳ هجری
۱۸شادیتولد ام کلثوم بنت علی بن ابی طالبمحتمل
۲۳شادیورود فاطمه معصومه به قم در سال ۲۰۱ هجری
رَبیع الثّانی / ربیع الآخِر
۸شادیولادت حسن عسکری در سال ۲۳۲، طبق مشهورنقل دیگر ۱۰ ربیع الثانی است
۱۰شادیولادت حسن عسکری در سال ۲۳۲، طبق نقلینقل مشهور ۸ ربیع‌الثانی است
ماتمدرگذشت فاطمه معصومه مطابق روایتی در سال ۲۰۱ هجری
۱۲ماتمدرگذشت فاطمه معصومه مطابق روایتی در سال ۲۰۱ هجریاحتمال دیگر
۱۴شادیآغاز قیام مختار ثقفی در کوفه به خونخواهی شهیدان کربلا، در سال ۶۶ هجری
۱۸شادیآغاز قیام مختار ثقفی در کوفه به خونخواهی شهیدان کربلا، در سال ۶۶ هجریاحتمال دیگر
جُمادَی الاوّل / جُمادی الأولی
۱شادیمرگ هارون الرشیدمحتمل
۵شادیولادت زینب کبری در سال ۵ یا ۶ هجری، طبق برخی روایات
۱۰شادیپیروزی علی به یاری خداوند در جنگ جمل و فتح بصره، در سال ۳۶ هجری
۱۳ (یا ۱۴ یا ۱۵)ماتمکشته‌شدن فاطمه زهرا، در سال ۱۱ هجری، طبق احتمالیمطابق برخی روایات معتبر، فاطمه زهرا ۷۵ روز پس از پیامبر اکرم(۲۸ صفر) از دنیا رفته‌است، که با در نظر گرفتن احتمال تمام یا ناقص بودن ماه‌های میانی، یکی از این ۳ روز خواهد بود.
۱۵شادیولادت سجاد در سال ۳۷ هجری، طبق برخی روایاتاحتمال دیگر ۵ شعبان است
جُمادیَ الثّانی / جُمادی الثّانیة / جُمادی الآخِر / جُمادی الآخرة
۳ (یا ۴ یا ۵)ماتمکشته‌شدن فاطمه زهرا در سال ۱۱ هجری، طبق احتمالیمطابق برخی روایات معتبر، فاطمه زهرا ۹۵ روز پس از پیامبر اکرم(۲۸ صفر) از دنیا رفته‌است، که با در نظر گرفتن احتمال تمام یا ناقص بودن ماه‌های میانی، یکی از این ۳ روز خواهد بود
۱۳ماتموفات فاطمه‌ام‌البنین، همسرِ علی و مادرِ عباس بن علی، در سال ۶۴ هجری
۲۰شادیولادت فاطمه زهرا، در سال ۲ یا ۵ بعثت
۲۷ماتمکشته‌شدن علی نقی در سال ۲۵۴ هجری در ۴۰ یا ۴۱ سالگی، بنا به قولیقول معروف‌تر، ۳ رجب است
رَجَب المُرَجَّب
۱شادیشروع ماه رجب، که از ماه‌های حرام، و از ماه‌های بسیار پرفضیلت استپیامبر اسلام فرمود: رجب ماه خداست، و شعبان ماه من است، و رمضان ماه امت من است. در روایات متعددی، برای روزه این ماه -حتی روزه یک روز آن- ثواب فراوانی نقل شده‌است. از روایات استفاده می‌شود که ماه رجب، ماه تهذیب و عبادت و خودسازی، و آغاز یک دوره جدید سلوک به سوی خداست.
شادیمیلاد محمد باقر در سال ۵۷ هجری، مطابق برخی روایاتنقل مشهور
۲شادیولادت علی نقی در سال ۲۱۲هجری، مطابق برخی روایات (قول غیر مشهور)قول مشهور ۱۵ ذی الحجه‌است
۳ماتمکشته‌شدن علی نقی در سال ۲۵۴ هجری (قول مشهور)قول دیگر ۲۷ جمادی‌الثانی است
۱۰شادیولادت محمد تقی، در سال ۲۵۴ هجری، طبق برخی روایات (قول مشهور)قول دیگر ۱۵ رمضان است
۱۳شادیولادت علی بن ابی طالب، در سال ۱۲ پیش از بعثت، در داخل خانه کعبه
۱۳و۱۴و۱۵یادمانایام البیض ماه رجبایام البیض یعنی روزهای روشن
۱۵ماتمکشته‌شدن صادق در سال ۱۴۸ هجری، طبق قول غیر مشهور
ماتموفات زینب کبری در سال ۶۲ یا ۶۳ هجری، مطابق برخی نقل‌ها
۱۸یادمانوفات جناب ابراهیم، فرزند رسول خدا
۲۰شادیتولد سکینه بنت الحسینمحتمل
۲۴شادیتولد علی اصغر فرزند حسینمحتمل
۲۵ماتمکشته‌شدن موسی بن جعفر الکاظم، در سال ۱۸۳ هجری
۲۶ماتموفات ابوطالب، پدر علی
۲۷شادیبعثت پیامبر اسلام به نبوت
۲۸یادمانخروج حسین از مدینه به سوی مکه، در سال ۶۰ هجری
شَعبان المُعَظّم
۱شادیآغاز ماه شعبان، که از عزیزترین ماه‌های اسلامی استعلی فرمود: وقتی پیامبر هلال این ماه را مشاهده می‌کرد، دستور می‌داد که کسی در سراسر مدینه ندا دهد: ای مردم! این ماه ماه من است؛ خدا رحمت کند کسی را که مرا بر ماه من یاری کند، یعنی در آن روزه بدارد. علی فرمود: هر کس ماه شعبان را برای محبت به پیامبر خدا و تقرب به خداوند روزه بگیرد، خداوند او را دوست می‌دارد، و به کرامت خویش در روز قیامت نزدیک می‌کند.
۳شادیولادت حسین در سال ۳ یا ۴ هجریولادت ایشان در روز پنج شنبه بوده‌است
۴شادیولادت ابوالفضل العباس در سال ۲۶ هجری، بنا بر قول مشهورترقول دیگر ۷ رجب است
۵شادیولادت سجاد در سال ۳۷ یا ۳۸ هجری، بنا بر قولیقول دیگر ۱۵ جمادی‌الاولی است
شادیتولد علی اکبر فرزند حسین
ماتمفوت فضه، خادم فاطمه زهرامحتمل
۷شادیتولد قاسم بن الحسنمحتمل
۱۴شادیلیلة البرات یا لیلة الرحمةشب ۱۵ شعبان از شب‌های بسیار مبارک است؛ و طبق روایت باقر، بعد از شب قدر، بافضیلت‌ترین شب سال است، و شبی است که خداوند به خودش قسم یاد کرده‌است که نیازمندی را دست خالی بر نگرداند، مادامی که معصیت و گناهی را نخواهد.
۱۳و۱۴و۱۵یادماناین سه شب، لیالی بیض یعنی شب‌های روشن نامیده می‌شود
۱۵شادیمیلاد حجة بن الحسن زمان، در سحرگاهان به سال ۲۵۵ هجری در سامرا
رَمَضان المُبارَک
۳یادماننزول انجیل بر عیسیاحتمال دیگر ۱۲ رمضان است
۶یادماننزول تورات بر موسی
۱۰ماتموفات خدیجه کبری، نخستین همسر محمد، در سال ۱۰ بعثت
۱۲یادماننزول انجیل بر عیسیاحتمال دیگر ۳ رمضان است
۱۳و۱۴و۱۵یادماناین سه شب، لیالی بیض یعنی شب‌های روشن نامیده می‌شود
۱۵شادیولادت حسن مجتبی، در سال ۳ هجری
شادیتولد محمد تقی در سال ۱۹۵، بنا بر قول غیر مشهورقول مشهور ۱۰ رجب است
۱۷شادیپیروزی مسلمانان در جنگ بدر، به یاری خدا، در سال ۲ هجری
۱۸یادمانیکی از احتمالات شب قدر شب بیست و یکم (بیستم شب) استشب قدر شبی است که مقدرات یک سال انسان‌ها - بر اساس لیاقت‌ها و شایستگی‌های آنان- تعیین می‌شود؛ و در تمام سال، شبی به عظمت و فضیلت آن نمی‌رسد؛ و عمل در آن، از عمل در هزار ماه برتر است. قرآن کریم در این شب به‌طور یکباره بر پیامبر اکرم نازل شده‌است. معصومین شب قدر را به‌طور دقیق تعیین نکرده‌اند، بلکه آن‌را بین سه شب نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم در تردید رها کرده‌اند، تا مؤمنان با انجام اعمال قدر در هر سه شب، آمادگی کامل جهت کسب فیض و دریافت عنایات ویژه الهی داشته باشند.
یادماننزول زبور بر داوود
۱۹ماتمضربت خوردن علی به شمشیر ابن ملجم مرادی، در سال ۴۰ هجرییوم الضربة
۲۰یادمانیکی از احتمالات شب قدر شب بیست و یکم (بیستم شب) استاین شب فضیلتش از شب نوزدهم بیشتر است، و احتمال بودن شب قدر در یکی از دو شب ۲۱ و ۲۳ بیشتر است. در چند روایت، وقتی از معصومین خواستند تا معین کنند شب قدر کدام یک از این دو شب است، معین نکردند، بلکه گفت: احیای این دو شب برای آنچه می‌خواهی، مشکل نیست!
شادیفتح مکه در سال ۸ هجریرسول خدا به مسجدالحرام آمد و آهنگ تخریب بتها نمود و این هنگام سیصد و شصت بت در اطراف خانه کعبه نصب بود. رسول خدا با چوبی که در دست داشت تمامی را نگون‌سار کرد. پس رسول کلید خانه کعبه را طلب کرد و در را گشود و امر فرمود که صورت‌هایی که بر دیوار خانه کعبه کشیده بودند محو کردند. پس داخل خانه شد و نماز خواند. همچنین در همین روز علی پای بر دوش پیغمبر گذاشت و بالای بام کعبه رفت و بت‌ها را به زمین انداخت و در هم شکست و به رعایت ادب، خود را از میزاب کعبه به زیر انداخت.

مردم قریش صف کشیده بودند و تمامی در ترس بودند که پیغمبر با ایشان چه خواهد کرد. رسول خدا فرمود: من آن گویم که برادرم یوسف گفت: «لا تَثْرِیبَ عَلَیْکُمُ الیَوْمَ یَغْفِرُ اللَّهُ لَکُمْ وَهُوَ أَرْحَمُ ألْرّاحِمِینَ: امروز ملامت و توبیخی بر شما نیست! خداوند شما را می‌بخشد و او مهربانترین مهربانان است!»(یوسف:۹۲)، و جرم و جنایت ایشان را عفو کرد.

۲۱ماتمکشته‌شدن علی در سال ۴۰ هجری
۲۲یادمانمهمترین احتمال شب قدر، شب بیست و سوم (بیست و دوم شب) استاین شب از شب نوزدهم و بیستم و یکم برتر است، و -طبق روایات متعدد- احتمال بودن شب قدر در این شب بیشتر است.
یادماننزول قرآن بر محمد
شَوّال المُکَرَّم / شوّال المکرّمة
۱شادیعید فطر، که از اعیاد بزرگ اسلامی، و عید روزه‌داران واقعی است، که اعمالشان پذیرفته شده، و گناهانشان بخشیده شده‌است
۸ماتمروز ویران کردن قبور ائمه بقیع و حمزه سیدالشهدا و دیگر بزرگان اسلام و قبور صحابه و پدر پیامبر اکرم و دیگر آثار اسلامی در مدینه و سایر شهرهای عربستان توسط وهابیان و آل سعود، در سال ۱۳۴۴ هجری قمری
۱۵ماتمکشته‌شدن حمزه سید الشهداء در جنگ احد
۱۷یادمانجنگ خندق، که جنگ احزاب هم نامیده می‌شود، از این جهت که قریش از همه قبائل و احزاب برای کندن ریشه مسلمین طلب کمک کرده بودبه پیشنهاد سلمان فارسی اطراف شهر خندقی کنده شد، پس از ۲۰ روز که قریشیان پشت خندق بودند، و به جز رد و بدل شدن تیر و سنگ جنگی صورت نمی‌گرفت، گروهی از قریش مانند عمرو بن عبدِود، نوفل بن عبد الله، هبیرة بن ابی وهب، عکرمة بن ابی‌جهل، و ضرار بن الخطاب مهیای جنگ شدند و اسب‌های خود را سوار شده از موضعی که تنگ‌تر بود، از خندق پریدند. عمروبن عبدود، مبارز طلبید و چون اصحاب وصف شجاعت او را شنیده بودند، کسی جرأتِ میدانِ او نکرد و همه سرها به زیر افکندند. رسول خدا چون شنید که عمرو مبارز می‌طلبد فرمود: هیچ دوستی باشد که شرّ این دشمن را کفایت کند؟ علیِ مرتضی عرض کرد: یا رسول الله مرا رخصت فرمای تا با وی بجنگم... و پس از اذن قتال آهنگ میدان کرد. در این وقت رسول خدا فرمود: «بَرَزَ الإیمانُ کُلُّه إلی الشرکِ کُلِّه». پس امیرالمؤمنین عمرو را دعوت فرمود به یکی از سه امر: یا اسلام آورد یا دست از جنگ با پیغمبر بدارد یا از اسب پیاده شود. پس عمرو پیاده شد و اسب خود را پی کرد و با شمشیر آخته بر سر امیرالمؤمنین تاخت و با یکدیگر سخت جنگیدند، و گرد و خاک فراوانی از زمین به پا خاست. عمرو فرصتی کرد و شمشیر خود را بر امیرالمؤمنین فرود آورد. امیرالمؤمنین سپر در سر کشید. شمشیر عمرو سپر را دو نیمه کرد و سر آن جناب را جراحتی رسانید. امیرالمؤمنین چون شیر زخم خورده بر عمرو شتافت و به یک ضربت کار او را ساخت و تکبیر گفت. مسلمانان دانستند که امیرالمؤمنین پیروز شده، شاد شدند؛ و رسول خدا فرمود که مبارزه علی روز خندق افضلِ اعمالِ امّتِ من است تا روز قیامت. عکرمه و هبیره و نوفل و ضِرار که همراه عمرو بودند فرار کردند.
۲۵ماتمکشته‌شدن صادق، پیشوای بزرگ مذهب تشیع، در سال ۱۴۸ هجری، مطابق قول مشهوراحتمال دیگر ۱۵ رجب است
۲۹شادیتولد ابوطالبمحتمل
ذی القَعدة / ذوالقَعدة الحرام
۱یادمانآغاز ماه ذی القعده، که از ماه‌های حرام است که شروع جنگ در آن حتی با دشمنان اسلام حرام است؛ مگر این‌که آن‌ها جنگ را به مسلمانان تحمیل نمایند. در این ماه زائران خانه خدا از اطراف و اکنافِ جهان به سوی مکه و مدینه حرکت می‌کنند. این ماه، ماه اجابت دعا نامیده شده‌است.|ماه ذی الحجة، که ماه حج است، همراه با ماه قبل و بعد از آن، ماه‌های حرام اند (ماه چهارم حرام، ماه رجب است). شاید یکی از اهداف آتش‌بس در این سه ماه، آرامش جامعه و توفیق برای حج و عبادت باشد.
شادیمیلاد فاطمه معصومه در سال ۱۷۳ هجری، بنا بر نقلی
۶یادمانبسته شدن قرارداد صلح حدیبیه در سال ۶ هجریمحتمل
۱۱شادیمیلاد رضا، در سال ۱۴۸ هجری
۲۳ماتمکشته‌شدن علی بن موسی الرضا در سال ۲۰۳ هجری، طبق برخی روایات (قول غیر معروف)قول معروف، روز آخر صفر است
۲۳شادیولادت ابراهیمدر شب ۲۵ ذی القعده
شادیولادت عیسیدر شب ۲۵ ذی القعده
۲۵شادیدحو الارضروزی که نخستین خشکی‌ها از زیر آب -که تمام روی زمین را فرا گرفته بود- سر برآورد و سپس گسترش پیدا کرد. طبق روایات، نخستین جایی که از زیر آب بیرون آمد و خشک شد و سپس گسترش یافت، سرزمین مکه و به خصوص محل خانه کعبه بود. در روایتی از علی نقل شده‌است: اولین رحمتی که خدا از آسمان به زمین نازل کرد در روز ۲۵ ذی القعده بود؛ و خدا هر ساله در این روز هزار هزار رحمت نازل می‌کند.
یادمانبنای خانه کعبهمحتمل
۲۹ماتمکشته‌شدن محمد تقی در ۲۵ سالگی به زهر معتصم عباسی در بغداد، به سال ۲۲۰ هجری
ذی الحِجّة / ذوالحِجّة الحرام
۱شادیآغاز ماه ذی الحجه، و آغاز دهه اول این ماه، که دهه شریفی است.این ماه ماه بسیار پربرکتی است، و بزرگان دین هنگام ورود به این ماه، اهمیت ویژه‌ای به عبادت در آن می‌دادند، مخصوصاً دهه اول این ماه. در برخی روایات آمده‌است که شب‌های دهگانه‌ای که خداوند در آیات «و الفجر و لیال عشر» به آن قسم یاد کرده‌است، و «اشهر معلومات» که در آیه ۲۸ سوره حج آمده و مؤمنین باید در آن به یاد خدا باشند، ده روز اول ماه ذی الحجه‌است. همچنین ۱۰ روزی که خدا در میقات با موسی به ۳۰ روز میقات او اضافه کرد، این دهه می‌باشد. در حدیثی از رسول خدا وارد شده‌است که عبادت و کار نیک در هیچ ایامی به‌اندازه این دهه فضیلت ندارد.
شادیولادت ابراهیم خلیل، پیامبر بت‌شکن و [تجدید]بناکننده خانه کعبه
۳شادیقبولی توبه آدممحتمل
۶شادیازدواج امیرالمؤمنین و فاطمه زهرا، مطابق روایتیقول مشهور
۷ماتمکشته‌شدن محمد باقر در سال ۱۱۴ هجرینقل مشهور
۸یادمانخروج حسین از مکه به سمت کربلا، در سال ۶۰ هجرییزید گروهی را مأمور کرد که حسین را در مکه به هر حال که باشد بگیرند و به نزد یزید ببرند یا آنکه او را به قتل رسانند. لاجرم حسین احرام حج را به عمره عدول فرمود و طواف خانه و سعی مابین صفا و مروه به جای آورد و مُحِل شد و به سمت عراق حرکت کرد.
یادمانروز ترویهترویه در لغت به معنای سیراب کردن و آب ذخیره نمودن است. در سابق که در عرفات آب نبود، حجاج در این روز برای وقوف در عرفات در فردای این روز، از مکه با خود آب می‌بردند.
۹
ماتمروز عرفه و کشته شدنمسلم بن عقیل و هانی بن عروه در کوفه، به سال ۶۰ هجری
۱۰شادیعید قربان یا عید اضحی، که از اعیاد مهم اسلامی است.این روز یادآور اخلاص و بندگی ابراهیم و اسماعیل در برابر فرمان خداست، آنجا که فرمان حق بر ذبح اسماعیل صادر شد، و ابراهیم و اسماعیل برای اطاعت محض از دستور خدا شدند و ابراهیم اسماعیل را به قربان‌گاه برد و کارد بر حلقوم او نهاد، که به ابراهیم ندا رسید که از آزمون الهی سربلند بیرون آمدی و فرمانبرداری خویش را اثبات نمودی. به جای فرزندت، قوچی قربانی کن. این روز، روز خوشحالی و سرور است، زیرا علاوه بر اینکه ابراهیم اطاعت و بندگی خویش را اثبات نمود، گروه عظیمی از حاجیان به او تأسی جسته، در منی قربانی انجام می‌دهند تا به خدا تقرب جویند، و بسیاری از مردم سراسر جهان قربانی مستحب انجام می‌دهند و فقرا و گرسنگان را سیر می‌نمایند.
۱۵شادیمیلاد علی نقی در سال ۲۱۲ هجری (نقل مشهور)بر اساس برخی نقل‌ها ۲ [یا ۵] رجب است
۱۸شادیعید غدیر خم، که عید ولایت و امامت، و از اعیاد مهم اسلامی است، و در روایات به عنوان عید اکبر (عید بزرگتر) نامیده شده و تأکید شده که از اعیاد دیگر ازجمله فطر و قربان باعظمت‌تر و شریف‌تر است.در این روز، پیامبر اسلام به فرمان خدا علی را به‌امامت و جانشینی خود منصوب کرد. این واقعه در سال ۱۰ هجری و در سرزمین «خُم» نزدیکی مکه، کنار غدیر (برکه آب) ی واقع شد، و به این دلیل عید غدیر خم نامیده می‌شود. روایات متواتر فراوانی از طریق اهل سنت راجع به جریان غدیر خم نقل شده‌است، که علامه امینی آن‌ها را در کتاب الغدیر جمع‌آوری کرده‌است، و معتقد است با این همه اسناد جای هیچ تردیدی برای هیچ فرد با انصافی باقی نمی‌گذارد. در روایات آمده‌است: این روز روزی است که گناهان شیعیان توبه‌کار در آن بخشیده می‌شود، و روز شادی و سرور است، و روزی است که تبسم بر چهره مؤمنان نقش می‌بندد.
۲۲ماتمکشته‌شدن میثم تمار از صحابه پیامبر در سال ۶۰ هجری، به دلیل وفاداری به حسینتاریخ کشته‌شدن میثم ۱۹ ذی الحجه و روز عاشورا نیز نقل شده‌است.
۲۳ماتمکشته‌شدن طفلان مسلم، در سال ۶۰ هجریمحتمل
۲۴شادیروز مباهله در سال ۱۰ هجریرسول خدا -پس از گفتگوی فراوان با مسیحیان نجران، و عدم پذیرش حق توسط آنان- با آن‌ها در چنین روزی قرار مباهله گذاشت (مباهله یعنی این‌که طرفین از خدا بخواهند که هر کس ناحق را گرفتار مجازات الهی شود). طبق آیه «فَمَنْ حَاجَّکَ فیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبینَ: هر گاه بعد از علم و دانشی که (در باره مسیح) به تو رسیده، (باز) کسانی با تو به محاجّه و ستیز برخیزند، به آن‌ها بگو: "بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود آن گاه مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم."» پیامبر حسن و حسین (به عنوان ابناءنا) و فاطمه زهرا (به عنوان نساءنا) و علی بن ابی طالب (به عنوان انفسنا) را به همراه برد؛ ولی پیش از آنکه مباهله صورت گیرد، نصارای نجران با دیدن چنین جمعیتی و نیز نشان‌های نزدیک شدن عذاب الهی، پشیمان شده و از مباهله صرف نظر کردند و حاضر به پذیرش دارد جزیه شدند.
شادیروز خاتم بخشی علی در رکوعدر این روز امیرالمؤمنین در حال رکوع انگشتر خود را به سائل فقیر داد، و آیه «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ: سرپرست و ولیّ شما، تنها خداست و پیامبر او و آن‌ها که ایمان آورده‌اند همانها که نماز را برپا می‌دارند، و در حال رکوع، زکات می‌دهند»(مائده:۵۵) نازل شد.
۲۵شادیروز نزول سوره «هل اتی»(سوره انسان یا دهر)طبق نقل شیعه و اهل سنت، پس از آنکه علی و فاطمه و ان حسن و حسین و جناب فضه برای ادای نذر خویش -که برای شفای بیماری حسن و حسین بود- سه روز روزه گرفتند، و در روز اول غذای افطار خویش را به مسکینی دادند و با آب افطار کردند، و در روز دوم آن‌را به یتیم و در روز سوم به اسیر دادند؛ که آیات سوره انسان در مدح ایثار توأم با اخلاص اهل بیت نازل شد؛ از جمله «یُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَ یخَافُونَ یَوْمًا کاَنَ شَرُّهُ مُسْتَطِیرًا، وَ یُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلیَ حُبِّهِ مِسْکِینًا وَ یَتِیمًا وَ أَسِیرًا، إِنمَّا نُطْعِمُکمُ‌ْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِیدُ مِنکمُ‌ْ جَزَاءً وَ لَا شُکُورًا، إِنَّا نخَافُ مِن رَّبِّنَا یَوْمًا عَبُوسًا قَمْطَرِیرًا، فَوَقَئهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذَالِکَ الْیَوْمِ وَ لَقَّئهُمْ نَضْرَةً وَ سُرُورًا: آن‌ها به نذر خود وفا می‌کنند، و از روزی که شر و عذاب آن بسی گسترده‌است می‌ترسند؛ و غذای خود را با علاقه (و نیاز) به آن و از روی محبت خدا به فقیر و یتیم و اسیر انفاق می‌کنند. (و زبان قال و حالشان این است که) جز این نیست که ما شما را برای رضای خدا اطعام می‌کنیم از شما پاداش و سپاسی نمی‌خواهیم. حقّا که ما از پروردگارمان در روزی که گرفته و به شدت سخت و هولناک (و چهره‌ها در آن عبوس) است می‌ترسیم. پس خداوند آنان را از شر آن روز نگه داشته، و آنان را با خوشی و شادابی و شادمانی رو به رو خواهد ساخت.»(آیات ۷ تا ۱۱ سوره انسان).
آن‌چه در این جدول آمده‌است، طبعاً مطابق عقاید شیعیان بیان شده‌است؛ و ممکن است نظر غیرشیعیان و غیرمسلمانان در مورد برخی مسائل متفاوت باشد.

منابع
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.