یوم الدار
حدیث یوم الدار (بدءالدعوة و یوْمُ الْاِنذار) یکی از احادیثی است که شیعیان برای اثبات ولایت بلافصل علی بعد از محمد به آن استناد می‌کنند. این روایت در منابع معتبر شیعه[1][2][3][4][5][6][7] و سنی[8][9][10][11][12][13] ذکر شده‌است.
| از سلسله مباحث در مورد |
 |
|
متن روایت
متن روایت در منابع مختلف متفاوت است ولی اصل ماجرا در آن‌ها یکی می‌باشد.
هنگامی که آیه «وَ أَنْذِرْ عَشِیرَتَکَ الْأَقْرَبِینَ»[14] نازل شد محمد به علی گفت: خدا به من دستور داده تا خویشاوندانم را انذار کنم، من می‌دانم زمانی که این کار را انجام دهم آن‌ها قبول نمی‌کنند، تا اینکه جبرئیل نازل شد و گفت: ای محمد اگر این کار را نکنی خداوند تو را عذاب می‌کند. پس رسول خدا محمد چهل نفر از فرزندان عبدالمطلب را جمع کرد و به علی فرمان داد تا یک گوسفند را برای غذا آماده کند بعد از آماده شدن غذا محمد به مهمانان گفت: با نام خدا شروع به غذا خوردن کنید. تمام مهمانان غذا خوردند سپس محمد ظرفی از شیر خواست و کمی از آن خورد و به مهمانان گفت شما هم با نام خدا از این ظرف شیر بخورید. پس همه مهمانان غذا خوردند تا اینکه سیر شدن. سپس ابولهب گفت محمد جادو کرده و شما را سحر کرده‌است. این سخن او باعث شد در آن روز محمد سکوت کند. بعد از آن روز علی با دستور محمد بار دیگر همان مجلس با همان غذا و نوشیدنی و همان مهمانان برپا کرد سپس محمد آن‌ها را انذار داد و گفت: ای فرزندان عبدالمطلب من از طرف خدا برای شما منذر هستم و چیزی را آوردم که کسی قبل از من آن را در دنیا و آخرت نیاورده بود پس تسلیم و مطیع من باشید، کسی که برادر و یاری‌رسان من باشد ولی، وصی و جانشین بعد از من، در اهلم خواهد بود و دَین مرا ادا خواهد کرد، در این زمان تمام آن چهل نفر سکوت کردند و علی گفت من حاضرم، محمد این جمله‌اش را سه مرتبه تکرار کرد و فقط علی اعلام آمادگی کرد. در این‌هنگام محمد گفت: این برادر، وصی و جانشین من در میان شماست. سخن او را بشنوید و از او اطاعت کنید. پس آن‌ها به کنایه گفتند: به‌خاطر امری که به تو شده از پسرت پیروی کن.[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12][13]
نکات
- محمد قبل از نزول آیه «وَ أَنْذِرْ عَشِیرَتَکَ الْأَقْرَبِینَ»[14] به مدت سه سال دعوت پنهانی داشته‌است و بعد از نزول این آیه شروع به دعوت آشکار می‌کند و ابتدا از نزدیکان خود شروع کرد.[15]
- محمد (پیامبر اسلام) از همان ابتدا جانشین وصی و خلیفه خود (علی) را در مسند امارت المومنین نشاندند[16]
- آیه «تَبَّتْ یَدا أَبِی لَهَبٍ وَتَبَّ»[17] در این جریان برای ابولهب نازل شده‌است.[18]
جستارهای وابسته
پانویس
- إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج۳ ص۲۱۷
- الأمالی (للطوسی)، ص۵۸۲
- متشابه القرآن و مختلفه، ج۲ ص۳۱
- علل الشرایع، ج۱ ص۱۷۰
- الغدیر، ج۲ ص۲۷۸
- بحار الأنوار، ج۳۸ ص۱۴۴ و ۱۴۵
- الهدایة الکبری، ص۴۷
- شرح نهج البلاغة، ج۱۳ ص۲۱۰ و ۲۱۱
- مسند أحمد، ج۱ ص۱۱۱
- تاریخ الطبری، ج۲ ص۶۲
- الکامل فی التاریخ، ج۲ ص۶۰
- مجمع الزوائد، ج۸ ص۳۰۲
- الدر المنثور، ج۵ ص۹۷
- سوره شعرا، آیه ۲۱۴
- الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، ج۱۱ ص۴۷۹
- امام احمد بن حنبل (رئیس‌الحنابله) در ص ۱۱۱ و ۱۵۹ و ۳۳۳ از جزء اول مسند و امام ثعلبی در تفسیر آیه انذار و صدر الائمّه موفق بن احمد خوارزمی در مناقب و محمّد بن جریر طبری در تفسیر آیه و در ص ۲۱۷ جزء دوم تاریخ الامم و الملوک بطرق مختلفه و ابن ابی الحدید معتزلی در ص ۲۶۳ و ۲۸۱ جلد سیم شرح نهج البلاغه نقلا از نقض العثمانیّه ابو جعفر اسکافی و ابن اثیر در ص ۲۲ جزء دوم کامل مرسلا و حافظ ابو نعیم در حلیة الاولیاء و حمیدی در جمع بین الصحیحین و بیهقی در سنن و دلائل و ابو الفداء در ص ۱۱۶ جزء اول تاریخ خود و حلبی در ص ۳۸۱ جزء اول سیرة الحلبیّه و امام ابو عبد الرحمن نسائی در ص ۶ حدیث ۶۵ خصائص العلوی و حاکم ابو عبد اللّه در ص ۱۳۲ جزء سیم مستدرک و شیخ سلیمان بلخی حنفی در باب ۳۱ ینابیع الموده از مسند امام احمد و تفسیر ثعلبی و محمّد بن یوسف گنجی شافعی در باب ۵۱ کفایت الطالب و دیگران از اکابر علماء عامه مطرح کردند١
- سوره مسد، آیه١ ٢
- أنساب الأشراف، ج۱ ص ۱۲۰
منابع
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۴۲۱ ق). لأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل. مدرسه امام علی بن ابی طالب. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - أحمد بن یحیی بن جابر (۱۹۵۹ م). أنساب الأشراف. معهد المخطوطات بجامعة الدول العربیة بالاشتراک مع دارالمعارف بمصر. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک)
شیعه
- شیخ حر عاملی، محمد بن حسن (۱۴۲۵ ق). إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات. اعلمی. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - طوسی، محمد بن الحسن (۱۴۱۴ ق). الأمالی (للطوسی). دارالثقافة. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ابن شهر آشوب (۱۳۲۸ ق). متشابه القرآن و مختلفه. مکتبة البوذر جمهری (المصطفوی) بطهران. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ابن بابویه، محمد بن علی (۱۳۸۵ ش). علل الشرایع. کتاب فروشی داوری. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - الأمینی، عبدالحسین (۱۳۹۷ ق). الغدیر. دارالکتاب العربی، بیروت، لبنان. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۳ ق). بحار الأنوار. دار إحیاء التراث العربی. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - الخصیبی، الحسین بن حمدان (۱۴۱۱ ق). الهدایة الکبری. مؤسسة البلاغ للطباعة والنشر والتوزیع، بیروت، لبنان. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک)
سنی
- ابن أبی الحدید. شرح نهج البلاغة. مؤسسة إسماعیلیان للطباعة والنشر والتوزیع.
- الإمام أحمد بن حنبل. مسند أحمد. دار صادر، بیروت، لبنان.
- محمد بن جریر الطبری. تاریخ الطبری. مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، لبنان.
- ابن الأثیر (۱۳۸۶ ق). الکامل فی التاریخ. دار صادر للطباعة والنشر، دار بیروت للطباعة والنشر. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - الهیثمی (۱۴۰۸ ق). مجمع الزوائد. دارالکتب العلمیة، بیروت، لبنان. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - جلال الدین السیوطی. الدر المنثور. دارالمعرفة للطباعة والنشر، بیروت، لبنان.