دمشق

دَمِشْق مرکز استان دمشق و پایتخت جمهوری عربی سوریه می‌باشد. شهر دمشق پس از حَلب[1] دومین شهر پرجمعیت سوریه است. این شهر از یک سوی با تپه‌های سنگی و شیب‌دار احاطه شده.[2] رودخانه برادا از میان شهر می‌گذرد.[3]

Damascus دمشق
مهر
لقب(ها):  شهر یاسمن‌ها
مختصات: ۳۳°۳۰′۴۷″ شمالی ۳°۱۷′۴۱″ شرقی مختصات: ۳۳°۳۰′۴۷″ شمالی ۳°۱۷′۴۱″ شرقی
کشور	سوریه
استان	دمشق
مدیریت
• فرماندار	بشر الصبان
مساحت
• کل	۱۰۵ کیلومتر مربع (۴۱ مایل مربع)
• خشکی	۷۷ کیلومتر مربع (۳۰ مایل مربع)
بلندی	۲۲۳۱ متر (۷۳۲۰ پا)
جمعیت  (۲۰۰۹)
• کل	۱٬۷۱۱٬۰۰۰
منطقه زمانی	یوتی‌سی ۲+ (EET)
• تابستان (ساعت تابستانی)	یوتی‌سی ۳+ (EEST)
کد ایزو ۳۱۶۶	۱۱ (۹۶۳)+
وبگاه	دمشق

منطقهٔ دمشقِ قدیم
میراث جهانی یونسکو
اطلاعات اثر
مکان	سوریه
نوع	فرهنگی
معیار ثبت	i, ii, iii, iv, vi
شمارهٔ ثبت	۲۰
منطقه	آسیا-اقیانوس آرام
تاریخچه
تاریخچهٔ ثبت	۱۹۷۹ (جلسه ۳ام) (طی نشست نامشخص)
نام اظهارشده در فهرست میراث جهانی یونسکو † منطقهٔ بر پایهٔ دسته‌بندی یونسکو

تاریخ

دمشق در هزاره سوم پیش از میلاد تأسیس شد.[4] به این ترتیب، دمشق یکی از قدیمی‌ترین شهرهای خاورمیانه است،[4] و تا پیش‌از جنگ داخلی سوریه، قدیمی‌ترین شهر پرجمعیت جهان که همچنان موقعیت خود را حفظ کرده، محسوب می‌شد.[5] این شهر تاکنون شاهد ظهور و سقوط امپراتوری‌های گوناگونی بوده‌است.[6]

دمشق در طول سده‌های متمادی نام‌های خاصی داشته‌است. اولین نام آن جلق و سپس جیرون بوده‌است. پس از آن ارم و هم‌چنین عذرا، بیت رامون، عین الشرق، باب‌الکعبه، فسطاط المسلمین و مدینة الیاسمین نیز از نام‌های دیگر آن بوده‌است.[7]

در منطقه دمشقِ قدیم، خیابانی به نام «مستقیم»[8] وجود دارد.[9] در انجیل گفته‌شده که پولس قدیس پس از «کور شدن» در راه دمشق، در آن خیابان ساکن شد.[10]

جنگ داخلی سوریه

با گذشت بیش از ۶ سال[11] از آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ میلادی، در دمشق زندگی «عادی» به‌نظر می‌رسد.[3] با این وجود، به دلیل شرایط جنگ داخلی، در سال ۲۰۱۴ میلادی، دمشق به ردیف «چهارمین شهر ارزان دنیا»[12] از میان ۱۳۱ شهر مهم دنیا سقوط کرد.[13]

جمعیت

در سرشماری سال ۲۰۰۹ میلادی، جمعیت شهر دمشق که خود یک استان مستقل به‌شمار می‌رود حدود ۱٬۷۱۱٬۰۰۰ نفر تخمین زده شده‌است.

در ۳۱ دسامبر سال ۲۰۱۱ جمعیت این شهر (این استان) برابر با ۱٬۷۵۴٬۰۰۰ تخمین زده شده اشت.[14]

به علت ورود بخش قابل توجهی از آواره شدگان سوری به استان دمشق و استان ریف دمشق، جمعیت این دو استان در مجموع در سال ۲۰۱۵ حدود ۵ میلیون نفر تخمین زده شده‌است.[15]

مناطق

ترافیک دمشق

منطقه «قدیم دمشق» در حد فاصل منطقه مسیحی‌نشین و یهودی‌نشین، در مرکز شهر واقع شده‌ است.[16] خیابان‌های منطقه قدیم دمشق سنگ‌فرش هستند.[17]

«ابورمانه» مرفه‌نشین‌ترین منطقه دمشق است.[18] بسیاری از سفارت‌خانه‌های خارجی در این منطقه در غرب دمشق واقع شده‌اند و ثروتمندترین اهالی دمشق در این محله زندگی می‌کنند.[19] ساختمان مرکزی ستاد کل ارتش سوریه در این منطقه قرار دارد.[20] در این محله خیابان المَهدی قرار دارد که چندین مجتمع امنیتی و نظامی در آن واقع شده‌اند.[21] سفارت ایالات متحده آمریکا در دمشق در خیابان المنصور در منطقه «ابورمانه» واقع شده‌است.[22]

هم‌چنین منطقه مرُفه‌نشین «مزعه»[23] از دیگر مناطق مهم دمشق است. مقر حزب بعث سوریه، سفارت روسیه در دمشق و تعدادی از کلوب‌های شبانه[24] در این منطقه قرار دارند.[25]

سفارت کانادا و سفارت ایران در منطقه پُر رفت‌وآمد «مَزه» در مرکز دمشق واقع شده‌اند.[26] در این منطقه چندین ساختمان دولتی قرار دارد[27] و تعدادی از مقامات عالی‌رتبه حکومت بشار اسد هم در این محله سکونت دارند.[28]

میدان امویه در مرکز دمشق، مرکز ساختمان تلویزیون دولتی سوریه است.[29] از دیگر میدان‌های مهم دمشق، می‌توان به میدان مرجه در مرکز شهر دمشق و در نزدیکی ایستگاه تاریخی خط آهن حجاز اشاره کرد. میدان مرجه در انتهای غربی منطقه «قدیم دمشق» و در مجاور بازار حمیدیه واقع شده‌است.[30] مرکز رایزنی فرهنگی ایران، دفتر سازمان حج و زیارت و بعثه علی خامنه‌ای، رهبر حکومت جمهوری اسلامی در نزدیکی میدان مرجه دمشق قرار دارند.[31]

میدان حجاز در مرکز دمشق واقع شده ‌است.[32] ساختمان راه‌آهن سوریه در نزدیکی این میدان قرار دارد.[33]

«قابون»،[34] «جوبر» و «حجرالاسود» از دیگر محلات شهر دمشق هستند.[35][36] منطقه «رُکن‌الدین» نیز یکی از محلات مرکزی شهر دمشق است.[37] میدان شمدین در منطقه رکن‌الدین واقع شده‌است.[38]

«زینبیه» از دیگر محلات شهر دمشق است. مدفن سیده زینب، نوه محمد، پیغمبر اسلام، در این محله قرار دارد و از زیارتگاه‌های شیعیان است.[39] «الشاغور» از دیگر مناطق شیعه‌نشین است که در مرکز دمشق واقع شده‌است.[40]

خیابان بغداد از خیابان‌های مرکزی شهر دمشق است.[41] این خیابان از یک‌سو به میدان سبع بحرات وصل می‌شود. بانک مرکزی سوریه در نزدیکی این میدان واقع شده‌است.[42]

«باب مصلی» از دیگر مناطق شهر دمشق است. این منطقه مرکز حمل و نقل بین‌شهری و مملو از مغازه‌ها و مراکز خرید است.[43]

میدان عباسیین در شرق دمشق واقع شده است.[6] این منطقه، سابقاً یکی از محلات اعیان‌نشین شهر بود.[6]

کاخ ریاست‌جمهوری سوریه که مجموعه‌ای از دو کاخ جداگانه است،[44] یکی به نام «کاخ مردم» بر بلندی‌های[45] کوه قاسیون در شمالِ‌غربی دمشق،[46][47] و دیگری به نام «کاخ مهاجرین» در محله مهاجرین در شمال شرقی دمشق واقع شده‌اند.[44]

از دیگر مناطق دمشق، غار منسوب به اصحاب کهف است[48] که البته در درستی آن اختلاف است.[49]

حومه

منطقه «کفرسوسه» در حومه جنوبِ غرب دمشق واقع شده. ساختمان جدید وزارت کشور سوریه در این منطقه قرار دارد.[50] شهرک «جدید الفضل» در حومه[51] جنوب غربی دمشق واقع شده‌است.[52] هم‌چنین منطقه «معضمیه» از دیگر مناطق در حومه جنوبِ غرب دمشق است.[53][54]

از مناطق حومه جنوبی دمشق می‌توان به منطقه «حجر الاسود»[55] و «یرموک»[56] اشاره کرد. یرموک، نام بزرگ‌ترین ارودگاه آوارگان فلسطینی در سوریه است[57] که بسیاری از ساکنین آن را فلسطینی‌ها و بخشی از اهالی آن را سوری‌ها تشکیل می‌دهند.[56]

در حومه جنوب‌شرقی دمشق منطقه «جَرمانا» واقع شده‌است. جرمانا، منطقه‌ای عمدتاً دُروزی و مسیحی‌نشین است.[58] نیروگاه تشرین، در این منطقه واقع شده‌ که ازسوی پیمانکاران ایرانی ساخته شد.[59]

در حومه شمال شرقی دمشق مناطق دوما،[60] «جوبر»،[61] «حموریه»،[62] «زملکا»، «عین ترما» و «عربین» واقع شده‌اند.[53]

هم‌چنین منطقه «معربا» در حومه شمالی دمشق قرار دارد. در این منطقه روسپی‌گری در کلوب‌های شبانه رواج دارد.[63]

منطقه «پروژه دُمر» با شهربازی و پارک آبی بر بلندی کوه قاسیون در حومه[64] شمالِ‌غربی[65] دمشق واقع شده‌است.[66]

در حاشیه شرقی شهر دمشق، منطقه کشاورزی غوطه واقع شده‌است.[67]

«مرکز تحقیقات نظامی» و «مرکز گارد ریاست‌جمهوری سوریه» در منطقه «جمرایا» واقع شده‌اند.[66]

فرهنگ و هنر

«سوق الحمیدیه» مشهورترین و بزرگ‌ترین بازار سنتی دمشق است.[68]

سوریه از پایگاه‌های مهم رشد تمدن اسلامی بوده‌است. مسجد جامع اموی دمشق با ۱۴۰۰ سال قدمت از جمله جاذبه‌های مهم گردشگری در شهر دمشق محسوب می‌شود.[69] در سال ۲۰۰۸ میلادی، دمشق به عنوان پایتخت فرهنگی جهان عرب برگزیده شد.[70]

در بخش قدیمی شهر دمشق، بازدید از حمام‌های سُنتی، هتل بوتیک‌ها، خانه‌های تاریخی از جمله کاخ اعظم، خانه جبری و خانه عنبر توصیه‌شده‌اند.[46]

از رویدادهای مهم فرهنگی در شهر دمشق می‌توان به جشنواره فیلم دمشق اشاره کرد. هم‌چنین خانه اپرای دمشق از مراکز مهم فرهنگی دمشق محسوب می‌شود.[70]

یکی از مهمترین گالری‌های هنری خاورمیانه، به نام ایام در دمشق واقع شده‌است.[71]

صنایع دستی

پارچه‌های رومیزی آغابانی که از ابریشم، نخ‌های طلا و نقره ساخته می‌شوند، از صنایع دستی معروف دمشق هستند.[72]

ورزش

دمشق میزبان تیم‌های الجیش، الوحده و الجمد در لیگ برتر فوتبال سوریه است.

امکانات شهری

فرودگاه بین‌المللی دمشق در حاشیه جنوبی[73] شهر دمشق واقع شده‌است. فرودگاه دمشق از طریق جاده‌ای به طول ۲۱ کیلومتر[74] به شهر دمشق منتهی می‌شود[75]

دانشگاه دمشق و موزه ملی دمشق در منطقهٔ برامکه در مرکز شهر دمشق قرار دارند. تالار اپرای دمشق در «میدان امویه» در مرکز دمشق واقع شده‌است.[76]

مهم‌ترین بازار دمشق، بازار حمیدیه نام دارد که هم‌چنین به نام «بازار شام» نیز معروف است. بازار حمیدیه در مرکز شهر دمشق و در مقابل «میدان مرجه» واقع شده‌است. ستون‌های رومی به جای مانده از دوران بیزانس را هنوز می‌توان در میان رواق‌های بازار دمشق دید.[69]

بزرگ‌ترین سردخانه دمشق در بیمارستان مجتهد قرار دارد.[17]

راه‌های اصلی منتهی به دمشق

جاده حُمص به دمشق از کوه‌های قلمون می‌گذرد و از شمال به شهر دمشق منتهی می‌شود.[77]

شاه‌راه پالمیرا به دمشق منتهی می‌شود.[78] پالمیرا در استان حُمص و در ۲۱۰ کیلومتری دمشق واقع شده‌است.[79]

شهرهای اطراف

ترافیک دمشق

یک صومعه تاریخی در شهر معلولا در اطراف دمشق.

معلولا یکی از مهم‌ترین شهرهای مسیحی‌نشین در شمالِ‌غرب دمشق محسوب می‌شود که دارای کلیساها، صومعه‌های تاریخی و از زیارت‌گاه‌های مهم مسیحیان است.[80]

نگارخانه

• 
  باب کیسان، از دروازه‌های تاریخی شهر دمشق
• 
  خانه‌ای تاریخی در بخش یهودی‌نشین دمشق
• 
  معبد ژوپیتر در بخش قدیمی دمشق
• 
  نمایی از دمشق بر فراز کوه قاسیون
• 
  نمایی از میدان مرجه در مرکز دمشق

منابع

1. کشته‌شدن بیش از چهل نفر بر اثر بمباران هوایی در حلب، بی‌بی‌سی فارسی
2. بحران سوریه؛ زندگی در دمشق جنگ‌زده، بی‌بی‌سی فارسی
3. بهار در خیابان‌های دمشق، جنگ کمی آن‌سوتر، بی‌بی‌سی فارسی
4. Ancient City of Damascus, UNESCO
5. "مردم دمشق چطور زندگی می‌کنند؟". BBC News فارسی. 2016-03-27. Retrieved 2018-09-05.
6. دمشق؛ شهری که دیگر امن نیست، بی‌بی‌سی فارسی
7. «دمشق» (به عربی).
8. هم‌چنین معروف به «خیابان محمت پاشا»
9. Confessions of a Soukaholic, The New York Times
10. دمشق: داستان دو شهر، بی‌بی‌سی فارسی
11. Syrian War Drags On, but Assad’s Future Looks as Secure as Ever, The New York Times
12. گزارش سال ۲۰۱۴ واحد اطلاعات اکونومیست (EIU) دربارهٔ هزینه زندگی در ۱۳۱ شهر مهم دنیا.
13. سنگاپور گران‌ترین و بمبئی ارزان‌ترین شهر دنیا، تهران در میانه جدول، بی‌بی‌سی فارسی
14. "Syria". City Population. 22 December 2011. Retrieved 8 July 2015.
15. "Damascus". ویکی‌پدیای انگلیسی. 14 June 2015. Retrieved 8 July 2015.
16. In Syria, Old Damascus now a quiet, shrunken core, The Los Angeles Times
17. سوریه: خشم و ماتم در دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
18. Fight Expands in Damascus as Diplomatic Hopes Sink, The New York Times
19. Salamandra, Christa (2004). A new old Damascus: authenticity and distinction in urban Syria. Indiana University Press. p. ۳۸. ISBN 0-253-21722-9.
20. انفجار شدید در ساختمان مرکزی ستاد کل ارتش سوریه، العربیه فارسی
21. انفجار شدید دمشق را لرزاند، بی‌بی‌سی فارسی
22. Embassy of the United States of America بایگانی‌شده در ۳ آوریل ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine, US Department of States
23. Car Bomb in Damascus Kills Dozens, Opposition Says, The New York Times
24. Mortar shell hits Russian embassy compound in Damascus, injures 3, Russia Today
25. انفجار در نزدیکی مقر حزب بعث در دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
26. سقوط گلوله‌های خمپاره در نزدیکی سفارت ایران در سوریه، العربیه فارسی
27. نخست‌وزیر سوریه از سوء قصد جان به در برد، بی‌بی‌سی فارسی
28. Syrian Prime Minister Escapes Assassination Bid, The New York Times
29. انفجار بمب در ساختمان رادیو و تلویزیون دولتی سوریه، بی‌بی‌سی فارسی
30. Bomb in Central Damascus Kills 13, The New York Times
31. ساختمان رایزنی فرهنگی ایران در سوریه آسیب دید، بی‌بی‌سی فارسی
32. انفجار در مرکز دمشق هشت کشته بر جای گذاشت، بی‌بی‌سی فارسی
33. Bomb attack in central Damascus kills 8, Times of Israel
34. از توابع ریف دمشق
35. سقوط یک هلیکوپتر در دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
36. دیوارکشی دور سازمان‌های امنیتی در دمشق همزمان با پیشروی مخالفان، العربیه فارسی
37. Syrian Air Force Commander Is Reported Killed, The New York Times
38. ارتش آزاد سوریه حلقه محاصره دمشق را تنگ‌تر کرد، العربیه فارسی
39. انفجار بمب و بمباران هوایی ده‌ها کشته در سوریه برجای گذاشت، بی‌بی‌سی فارسی
40. انفجار در حمص و حمله خمپاره‌ای به مرکز دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
41. Amid Battles in Suburbs, Syrian Rebels Warn Travelers to Avoid Damascus Airport, The New York Times
42. ۵۷ نفر بر اثر انفجار یک خودرو در دمشق کشته و زخمی شدند، العربیه فارسی
43. Besieged Syrian Leader Makes Rare Public Appearance, The New York Times
44. Syrian rebels fire at presidential palace as opposition storms capital, Fox News
45. No Easy Route if Assad Opts to Go, or to Stay, in Syria, The New York Times
46. The best of Damascus, The Guardian
47. کشته‌شدن وزیر دفاع و شوهر خواهر بشار اسد، بی‌بی‌سی فارسی
48. خاطرات و تصاویر شما از سفر به سوریه، بی‌بی‌سی فارسی
49. پایگاه مجلات تخصصی
50. «وقوع چند انفجار در ساختمان وزارت کشور سوریه»، بی‌بی‌سی فارسی
51. Syrian troops loyal to Assad kill at least 85 including women and children after storming Damascus suburb following five days of fighting, Daily Mail
52. «ده‌ها کشته» در درگیری ارتش سوریه و مخالفان در نزدیکی دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
53. Areas Affected by the Alleged Chemical Attack in Syria, The New York Times
54. گروهی از روحانیون سوریه: خوردن گوشت سگ و گربه منعی ندارد، بی‌بی‌سی فارسی
55. ادامه ناآرامی‌ها در حماة و حرکت تانک‌ها به سوی شمال سوریه، بی‌بی‌سی فارسی
56. Syria Warns Refugees Not to Aid Rebels, The New York Times
57. «حمله هواپیماهای جنگی سوریه» به اردوگاه پناهندگان فلسطینی در دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
58. دو انفجار، حومه دمشق را لرزاند، بی‌بی‌سی فارسی
59. «پروژه تشرین».
60. بشار اسد در مورد جنگ داخلی سوریه چه فکر می‌کند؟، بی‌بی‌سی فارسی
61. درگیری شدید در حومه دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
62. حمله موشکی جیش‌الاسلام به پایتخت سوریه، بی‌بی‌سی فارسی
63. Desperate Iraqi Refugees Turn to Sex Trade in Syria, The New York Times
64. سوریه: حملات هوایی اسرائیل نشان دهنده همکاری بین تروریست‌ها است، بی‌بی‌سی فارسی
65. افتتاح شهربازی ۴۰ میلیون دلاری برادر اسد در «بالای شهر» دمشق، رادیو فردا
66. Syria Blames Israel for Fiery Attack in Damascus, The New York Times
67. سوریه: هواداران بشار اسد از چه می‌ترسند؟، بی‌بی‌سی فارسی
68. Ancient Damascus shows travelers its youthful side, CNN
69. دمشق: داستان دو شهر، بی‌بی‌سی فارسی
70. اپرای دمشق، از رونق افتاده در جنگ، بی‌بی‌سی فارسی
71. هنر خاورمیانه زیر چکش حراج؛ آیا زمان مناسبی برای خرید آثار ایرانی و عربی است، بی‌بی‌سی فارسی
72. Violence leaves Syrians in desperate economic straits, BBC News
73. Clashes in Syria shut down Aleppo airport, Associated Press via Yahoo News
74. مخالفان حکومت سوریه فرودگاه دمشق را «منطقه جنگی» اعلام کردند، بی‌بی‌سی فارسی
75. خبرنگار رادیو و تلویزیون ایران در سوریه زخمی شد، بی‌بی‌سی فارسی
76. Defiant Speech by Assad Is New Block to Peace in Syria The New York Times
77. ارتش سوریه کنترل راه ارتباطی حمص به دمشق را به دست گرفت، بی‌بی‌سی فارسی
78. عملیات تازه داعش و جبهه نصرت در جنوب دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
79. انهدام «بعل شمین» و اراده داعش برای از بین بردن جوامع چندفرهنگی بایگانی‌شده در ۱ سپتامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine، رادیو زمانه
80. ارتش سوریه شهر مسیحی نشین معلولا را بازپس گرفت، بی‌بی‌سی فارسی

پیوند به بیرون

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به دمشق در ویکی‌گفتاورد موجود است.

ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای دمشق دارد.

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ دمشق موجود است.