سازمان حج و زیارت
سازمان حج و زیارت یک «سازمان دولتی مستقل» و وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که مسئولیت اجرا و نظارت بر حج تمتع، عمره مفرده در عربستان در شهر مکه و مدینه، عتبات عالیات عراق، و سفر زیارتی سوریه را بر عهده دارد.[1]
سیاست‌گذاری، نظارت، هدایت و اداره امور حج و زیارت عتبات عالیات در خارج از کشور و برقراری ارتباط با کشورهای اسلامی و مجامع بین‌المللی اسلامی در امر حج و زیارت، اهداف این سازمان هستند.[2] شورای عالی حج و زیارت، نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، رئیس سازمان حج و زیارت، و حسابرسان ارکان این سازمان را تشکیل می‌دهند.[3]ریاست فعلی سازمان حج و زیارت بر عهده علیرضا رشیدیان است.
پیشینه
تا سال ۱۳۵۱ امور حج و زیارت ایران توسط بخشی از وزارت کشور انجام می‌شد. در این سال با تصویب هیئت وزیران وقت، کلیهٔ امور مربوط به حج به سازمان اوقاف (زیر نظر نخست‌وزیری) واگذار شد.[4]
با تصویب مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۶۳ فعالیت مربوط به حج و زیارت دگربار از جمله وظایف سازمان اوقاف قرار گرفت.[4]
در سال ۱۳۷۰ با آغاز سفر زائران پس از وقفه‌ای سه ساله، با تصویب شورای عالی اداری کشور، حج و اوقاف دگربار از هم تفکیک شدند و سازمان مستقل «حج و زیارت» تحت نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل شد.[4]
شورای عالی اداری در ۱۲۷مین جلسهٔ خود در ۲۴ خرداد ۱۳۸۴ با تثبیت وضعیت موجود، سازمان حج و زیارت را سازمانی دولتی، مستقل و وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلام دانست که بر پایهٔ سیاست‌های مصوب نظام، اندیشه‌های امام خمینی و رهنمودهای مقام رهبری و رئیس‌جمهوری اداره می‌شود و رئیس آن با هماهنگی نمایندهٔ ولی فقیه در امور حج و زیارت توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی معین می‌شود.[4]
محمدرضا توسلی محلاتی، سید محمد موسوی خوئینی‌ها، مهدی کروبی، محمد محمدی ری‌شهری، سید علی قاضی عسکر و سید عبدالفتاح نواب[5] نمایندگان ولی فقیه و سرپرست حجاج در این سازمان پس از انقلاب بوده‌اند.[6] ریاست فعلی این سازمان بر عهده علیرضا رشیدیان می‌باشد.
فعالیت‌ها
عتبات عالیات عراق
سازمان حج و زیارت در سال ۲۰۱۲ میلادی، با ذکر آمار گردشگران و زائران ایرانی اعلام کرد که هر ساله بیش از یک میلیون و دویست هزار ایرانی، از طریق مرز زمینی و هوایی به کشور عراق اعزام می‌شوند.[7]
تعلیق عمره
بپس از دستور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر لزوم توقف پروازهای حج عمره به مقصد عربستان تا زمانی که این کشور تکلیف دو مأمور خاطی خود را روشن کند پروازهای ایرانی از تهران و دیگر شهرهای کشور به مقصد عربستان از تاریخ ۲۵ فروردین ۱۳۹۴ متوقف شد.[8]
منابع
- «سازمان حج و زیارت؛ نگاهی و گذری». حج و زیارت. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ آوریل ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۱ اسفند ۱۳۸۸.
- «اهداف سازمان حج و زیارت». سازمان حج و زیارت. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ آوریل ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۱ اسفند ۱۳۸۸.
- «ارکان سازمان حج و زیارت». سازمان حج و زیارت. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ آوریل ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۱ اسفند ۱۳۸۸.
- «تاریخچه شکل‌گیری سازمان حج و زیارت». حج و زیارت. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ آوریل ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۱ اسفند ۱۳۸۸.
- http://ana.ir/fa/news/65/377704/نماینده-جدید-ولی‌فقیه-در-امور-حج-و-زیارت-را-بیشتر-بشناسیم
- پارلمان نیوز : روحانیونی که «امیرالحاج» شدند
- ایران اعزام زائران به عراق را سه هفته ممنوع می‌کند، بی‌بی‌سی فارسی
- ایسنا. «تعلیق عمره کامل شد».