آرامگاه دانیال نبی
آرامگاه دانیال نبی مربوط به دورانهای تاریخی پس از اسلام است و در خیابان امام خمینی شهر شوش واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۵۱ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.[1]
آرامگاه دانیال نبی | |
---|---|
نام | آرامگاه دانیال نبی |
کشور | ایران |
استان | استان خوزستان |
شهرستان | شوش |
اطلاعات اثر | |
کاربری | تپه، آرامگاه |
اطلاعات ثبتی | |
شمارهٔ ثبت | ۵۱ |
تاریخ ثبت ملی | ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ |
تاریخچه
در مورد قبر دانیال نبی روایتهای گوناگونی نقل شده است. یک روایت این است که قبر دانیال ابتدا در شوشتر بوده و پس از جنگ شوشتر توسط مسلمانان به شوش منتقل شده است. روایت دیگر این است که قبر از ابتدا در شوش بوده و پس از حمله مسلمانان به کنار رودخانه شاوور (محل فعلی) منتقل شده است. [2] کتاب آثارالبلاد و اخبارالعباد نوشته زکریای قزوینی ترجمه جهانگیر میرزا مینویسد: «حکایت کنند که ابوموسی اشعری چون فتح کرد شوشتر را، یافت به آنجا مردهای را در حوض آبی که از مس ساخته شده بود. نزد او دراهم چند، هر که را احتیاج می شد برمیداشت از آن دراهم به قدر حاجت و چون حاجتش روا گشتی، رد آن دراهم می کرد و اگر نگاه داشتی مریض شدی. پس ابوموسی این قضیه را به جانب امیرالمومنین عمر ابن خطاب نوشت و آن حضرت در جواب وی نوشت که آن میّت دانیال نبی است. برآر او را وغسل ده و کفن بپوشان و نماز کن بر او و دفن کن آن را.»
أبو محمد أحمد بن أعثم الکوفی الکندی در کتاب الفتوح می نویسد: «ابوموسی اشعری در فتح شوش غنایم بسیاری به دست آورد تا به صندوق دربسته ای رسید که مهر وموم شده بود.در جستجو از محتوای آن، سنگی بزرگ و طولانی مانند گوری مشاهده شد که مرده ای در آن گذاشته شده بود. ابوموسی از مردم در مورد وی پرسید، جواب دادند که این مرد مقیم عراق بود (برخی او را مقیم مصر دانسته اند) و برای بارش باران مستجاب الدعوه بود. بنا بر این وی را طلب کردیم تا به برکت وجودش ، خداوند باران بر ما فرو بارد. نهایتاً با این شرط که پنجاه نفر گروگان در عوض او بفرستیم، وارد این منطقه شد و چنانچه خواستیم باران به برکت وجودش تا زنده بود می بارید. ابو موسی در این خصوص به خلیفه عمر نامه نوشت. عمر نیز از بزرگان صحابه به ویژه امام علی در این مورد کمک خواست و عاقبت دستور صادر شد که ابوموسی جسد را از مکانی که در آن هست بردارد و در جایی دفن کند که اهل شوش بر قبر او قادر نباشند. ابوموسی دستور داد آب رودخانه را تغییر مسیر دادند و جسد دانیال را در وسط رودخانه در قبری جای دادند و سپس آب را بر آن جاری ساختند.»
تاریخنگاران معاصر در مجموع بر این نظر هستند که دانیال یک شخصیت جعلی است و کتاب او (کتاب دانیال) در زمان آنتیوخوس چهارم پادشاه سلوکی ساخته شدهاست.[3][4]
تجدید بنای مقبره
در سال ۱۲۸۷ قمری مقبره دانیال نبی در شهر شوش به دستور شیخ جعفر شوشتری و به دست استاد حسن معمار تجدید بنا و بازسازی شد. استاد جواد معمار فرزند استاد حسن در سال ۱۳۳۰ هجری قمری دو گلدسته بر آن ساخت. [5]
سایر مکانهای منسوب به دانیال
علاوه بر مقبره دانیال در شوش، از مکانهای دیگری نیز به عنوان محل دفن وی نام برده میشود. از جمله مالمیر در خوزستان، کرکوک، بابِل، مقدادیه و موصل در عراق، سمرقند در ازبکستان و مسکو در روسیه.
معماری
این آرامگاه دارای گنبدی اورچین و دو پوسته است. این گنبد که در دوره سلجوقی ساخته شده در حدود ۲۰ متر ارتفاع و حدود ۵ متر قطر دارد که در آن از تقسیم نیروها به وسیله آهیانه استفاده شده تا عمر گنبد افزایش پیدا کند.
داخل بنا، در قسمت ضریح دیوارها آینه کاری شده و بقیه قسمتها کاشی کاری شدهاند. این آرامگاه دو حیاط دارد که در وسط حیاط اصلی اش حوض و در اطراف آن اتاقهایی برای استراحت زائران قرار داده شدهاست. سمت غربی آرامگاه پوشیده از کاشی کاریهای ایرانی اسلامی است و در سمت شرقی آن دو مناره به ارتفاع حدود ۱۰ متر در دو طرف قرار گرفتهاست. طبق چیزی که بر روی منارهها حک شده قدمت آنها به سال ۱۳۳۰ هجری قمری برمی گردد.[6]
نگارخانه
- سال ۱۸۴۰ میلادی
- تصویر آرامگاه دانیال نبی پشت اسکناس پنج ریالی
- سال ۱۹۸۹
جستارهای وابسته
منابع
- «سازمان میراث فرهنگی و صنایعدستی و گردشگری». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. دریافتشده در ۲۰۱۱-۰۵-۱۹.
- «شوشتر و سلسله شیخ شوشتری، دکتر سید جعفر حمیدی» (PDF). دانشگاه شهید بهشتی.
- Collins 1999, p. 219.
- Noegel & Wheeler 2002, p. 74.
- «شوشتر و سلسله شیخ شوشتری، دکتر سید جعفر حمیدی» (PDF). دانشگاه شهید بهشتی.
- آرامگاه دانیال نبی