آرامگاه رضاشاه

آرامگاه رضاشاه در پیرامون شاه‌عبدالعظیم حسنی در شهر ری واقع در جنوب تهران قرار داشت. پیکر رضا شاه را پس از مرگ در ژوهانسبورگ به مصر بردند و در آن‌جا به امانت گذاشتند، سرانجام در اردیبهشت ۱۳۲۹ پیکر رضا شاه به وسیله هواپیما و سپس با قطار مخصوص به تهران حمل شد و در این آرامگاه به خاک سپرده شد. بعد از انقلاب اسلامی، این بنا در اردیبهشت سال ۱۳۵۹ با حکم صادق خلخالی، حاکم شرع وقت، تخریب شد.

مختصات: ۳۵°۳۵′۸٫۳۶″ شمالی ۵۱°۲۶′۳٫۷″ شرقی
آرامگاه رضاشاه
نامآرامگاه رضاشاه
کشورایران
استانتهران
شهرستانشهر ری
اطلاعات اثر
نوع بناآرامگاه
سال‌های مرمتتخریب در سال ۱۳۵۹
دیرینگیدوره پهلوی
دورهٔ ساخت اثردوره پهلوی
بانی اثرمحمدرضا پهلوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۱۳۲۹
تاریخ ثبت ملی۲۰ بهمن ۱۳۵۵

مشخصات بنا

این آرامگاه توسط محسن فروغی در سمت غرب حرم شاه‌عبدالعظیم طراحی شد و در سال ۱۳۲۹ به بهره‌برداری رسید. مساحت آن ۹٬۰۰۰ مترمربع و ارتفاع آن ۲۵ متر بود که ۷ متر از ارتفاع گنبد حرم شاه‌عبدالعظیم کوتاه‌تر ساخته شده بود. ساختمان دو طبقه بود که طبقهٔ بالا سالن ورودی و بازدید بود و در طبقهٔ پایین سنگ قبر سیاه رنگی قرار داشت که آرامگاه رضاشاه در آن واقع شده‌بود و بر بالای آن سنگ، تاج پادشاهی طلایی نصب شده بود.[1]

انتقال جسد به آرامگاه در تهران

در اردیبهشت ۱۳۲۹، در دورهٔ نخست‌وزیری رجبعلی منصور قرار شد پیکر رضاشاه به ایران آورده شود و هواپیمای حامل جنازه رضا شاه پیش از آمدن به ایران، به منظور طواف در مکه از قاهره به طرف جده پرواز کرد. سرانجام هفدهم اردیبهشت ۱۳۲۹، جنازهٔ رضاشاه به وسیلهٔ هواپیما و سپس با قطار مخصوص به تهران حمل شد[2] و با تشریفات رسمی به شاه عبدالعظیم برده شد و در آرامگاه ویژهٔ او در کنار آرامگاه عبدالعظیم دفن شد.[3]

تخریب
خبر تخریب آرامگاه رضاشاه در یک روزنامه در اوایل انقلاب اسلامی ایران

در اردیبهشت‌ماه ۱۳۵۹، با وجود مخالفت بنی صدر آرامگاه رضاشاه به دستور حاکم شرع وقت، صادق خلخالی توسط نیروهای سپاه طی بیست روز به‌کلی ویران شد؛[4] این اقدام توسط روح‌الله خمینی تأیید شد.[5]

خاطرات خلخالی

«بعنوان اینکه افتتاحی بشود برای تخریب، بنده هم اولین کلنگ خرابکاری را زدم.»
صادق خلخالی در مورد تخریب آرامگاه رضا شاه.[6]

«
»

صادق خلخالی در کتاب خاطرات خود می‌گوید که پس از جلسه‌ای که با روح‌الله خمینی داشته‌است به این نتیجه رسیده‌اند که برای کوتاه کردن دست خاندان پهلوی در سالروز رفتن شاه به مصر آرامگاه رضاشاه را تخریب کنند و زمانی که شروع به کار کردند به علت محکمی ساختمان مجبور شدند از مواد منفجره و گریدر و بلدوزر و جرثقیل و وسایل قوی مکانیکی استفاده کنند و در ساعت، حدود ۴:۳۰ بعد از ظهر بنی صدر دستور توقف تخریب را داد ولی خلخالی به آن اعتنایی نکرد و بنا را به کمک مردم و سپاه تا ۱۰ شب به خاک تبدیل کرد.

اردیبهشت ۱۳۹۷

در تاریخ ۲ اردیبهشت ۱۳۹۷ در جریان گودبرداری محل پیشین آرامگاه، جسدی مومیایی کشف شد. بررسی نقشهٔ ماهواره‌ای، اینکه جسد متعلق به رضاشاه باشد را محتمل‌ترین گزینه می‌داند.[7] در تاریخ ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۷، حسن خلیل‌آبادی، عضو شورای شهر تهران اعلام کرد مومیایی متعلق به رضاشاه بوده و دوباره در همان محدوده دفن شده‌است.[8]

جستارهای وابسته

نگارخانه
  • در دست ساخت
  • تمبر یادبود تدفین
  • در دههٔ ۱۹۷۰
  • در دههٔ ۱۹۷۰
  • دیدار مردم از آرامگاه
  • نابودی آرامگاه
  • آرامگاه رضاشاه در دههٔ ۱۳۵۰

منابع
  1. «مستند رضاشاه». یوتیوب. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۳.
  2. کاوشی، حسین (۱۳۸۸). «تخریب مقبره رضاشاه (1) (رضاشاه و جنازه‌اش در تبعید)». پرتال جامع علوم انسانی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ اوت ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۶ اردیبهشت ۱۳۹۷.
  3. مکی، حسین. تاریخ بیست‌ساله ایران. هشتم. تهران. صص. ۵۲۶–۵۳۳.
  4. مکی، حسین. تاریخ بیست‌ساله ایران. هشتم. تهران.
  5. نیازمند منبع
  6. «قبر پدر شاه مخلوع با جرثقیل تخریب شد». کیهان. ۲۲ اردیبهشت ۱۳۵۹. دریافت‌شده در ۶ اردیبهشت ۱۳۹۷.
  7. «نقشه ماهواره‌ای می‌گوید: مومیایی رضاخان، محتمل‌ترین گزینه!». خبرآنلاین. ۲۵ آوریل ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۶ آوریل ۲۰۱۸.
  8. «عضو شورای شهر پایتخت ایران: جسد مومیایی شده متعلق به رضاشاه بود و دوباره دفن شد». بی‌بی‌سی. دریافت‌شده در ۲۱ مه ۲۰۱۸.

پیوند به بیرون

صادق خلخالی و بسیجیان دولت اسلامی ایران در اولین حمله به مقبره رضا شاه از رضا دقتی

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.